Για περισσότερες από 10.000 μέρες και για 30 χρόνια περίπου, 5.000 κάμερες μετατρέπουν τη ζωή του σε θέαμα για ένα κοινό εκατομμυρίων στον κόσμο, δίχως αυτός να έχει την παραμικρή ιδέα. Ένα κοινό που τον παρακολουθεί από τη μέρα που γεννήθηκε, τον είδε να κάνει τα πρώτα του βήματα μπροστά στην κάμερα, να βγάζει το πρώτο δόντι, να περνά την πρώτη του μέρα στο σχολείο. Ζώντας στο μεγαλύτερο σκηνικό στον κόσμο, μονίμως κάτω από το άγρυπνο μάτι ενός δημιουργού που βλέπει τα πάντα κρυμμένος πίσω από το ψεύτικο φεγγάρι του σκηνικού, ο Τρούμαν γεννήθηκε μπροστά σε live κοινό και, πιθανόν, έτσι θα πεθάνει.
Αν δεχτούμε ότι ολόκληρος ο κόσμος μας είναι μια σκηνή, τότε πάντα, κάπου αλλού, θα παίζεται ταυτόχρονα ένα άλλο έργο!
Ως μια πρώτη ανάγνωση, το πολύ έξυπνο αυτό φιλμ είναι μια πεσιμιστική ματιά στον κόσμο που αγγίζει το τέλος της χιλιετίας. Η εικόνα μιας κοινωνίας αποξενωμένης και ηδονοβλεπτικής, όπου η πιο δημοφιλής τηλεοπτική εκπομπή επιτρέπει στα μέλη της να κατασκοπεύουν επί 24 ώρες τη ζωή όχι ενός χαρακτήρα, αλλά ενός αληθινού ανθρώπου. Ενός κόσμου ο οποίος είναι τόσο κενός και αλλοτριωμένος, ώστε να αναδεικνύει σε θέαμα την καθημερινότητα ενός ανθρώπου ο οποίος βρίσκεται φυλακισμένος, εν πλήρη άγνοια και παρά τη θέλησή του, σε ένα παραδεισένιο νησάκι που στην ουσία είναι ένα καρτ-ποσταλικό ισόβιο κάτεργο, για να ξεχνά ότι η μοναδική ζωή που έχει είναι αυτή που του προσφέρει η μικρή οθόνη. Με το τηλεκοντρόλ να παίζει το ρόλο του ρυθμιστή.
Κι άλλες φορές ο Γουίαρ έχει χρησιμοποιήσει ως μοτίβο των ταινιών του την εμπειρία ενός ανθρώπου που απομονώνεται από τον πολιτισμό και μπαίνει σε κίνδυνο προκειμένου να εξερευνήσει μια άγνωστη γι' αυτόν χώρα, μια διαφορετική πραγματικότητα. Εδώ το μοτίβο αυτό παίρνει μεταφυσικές διαστάσεις και το «Truman Show» αναδεικνύει σε ήρωά του έναν απλό άντρα που έρχεται σε αντιπαράθεση με τη μοίρα του και διαλέγει ν' αλλάξει το κοσμικό του σχέδιο. Ξεκινά μια νέα πραγματικότητα, όπου ο κόσμος δεν ορίζεται πλέον από αθέατες οντότητες, αλλά από τον ίδιο τον άνθρωπο.
Αμέσως μόλις συνειδητοποιήσει την πλάνη που καλύπτει την ύπαρξή του, ο Τρούμαν επιχειρεί να σπάσει οριστικά τα δεσμά του με τον (άδικο) Δημιουργό του και να τραπεί σε φυγή μακριά από την εξουσία του. Μέσα σε λίγα μόλις λεπτά (που γι' αυτόν ισοδυναμούν με μια ολόκληρη χαμένη ζωή), μαθαίνει όσα δεν μπορούσε ποτέ να φανταστεί για τον αληθινό κόσμο -ότι, εκτός απ' το να χαμογελά καθημερινά στους γείτονες, μπορεί τώρα να θυμώνει και ν' απελπίζεται. Η φωνή του Θεού του μοιάζει να πηγάζει, καθησυχαστική και μαζί αποτρεπτική, από έναν φωτεινό ουρανό, ο Τρούμαν, όμως, είναι αποφασισμένος να μην την ακούσει. Φτάνει ίσαμε το πέρας του δικού του σύμπαντος. Και σε μια σκηνή ξεκάθαρου συμβολισμού, πραγματοποιεί τη δική του ανάληψη μέσω μιας σκάλας που τον οδηγεί στον (ψεύτικο) ουρανό και πλησιέστερα στον Κύριό του. Ανοίγοντας μια πόρτα, περνά οριστικά προς ένα νέο κόσμο. Το σκοτάδι, καθησυχαστικό, τον αγκαλιάζει και τον υποδέχεται, καθώς αφήνει πίσω του το υποκριτικό άπλετο φως.
Με αίσιο ή αμφίβολο τέλος, η αυλαία στο δράμα της ανθρώπινης ύπαρξης πέφτει. Σαν γνήσιος θεατρίνος στην παράσταση της ζωής του, ο Τρούμαν υποκλίνεται και μετά χάνεται από τα μάτια των θεατών. Τίποτα, όμως, δεν έχει τελειώσει... Αν δεχτούμε ότι ολόκληρος ο κόσμος μας είναι μια σκηνή (υπονοεί στη σοφή κατακλείδα της ταινίας του ο Γουίαρ), τότε να είστε σίγουροι ότι πάντα, κάπου αλλού, θα παίζεται ταυτόχρονα ένα άλλο έργο!
Η κριτική της ταινίας δημοσιεύθηκε στο τεύχος 97 του Περιοδικού ΣΙΝΕΜΑ (Ιανουάριος 1999).
