Κάννες 2022: Ο Έστλουντ πλοηγεί το «Triangle of Sadness» σ’ ένα σπαρταριστά ταξικό τρίγωνο του διαβόλου

Η νέα δηκτική κοινωνική σάτιρα του Σουηδού δημιουργού του «Τετραγώνου», παρότι όχι η καλύτερή του, κέρδισε το κοινό και μαζί ένα 7λεπτο standing ovation στο κλείσιμο της κατάμεστης πρεμιέρας της.

Αποστολή στις Κάννες: Νεκτάριος Σάκκας
Κάννες 2022: Ο Έστλουντ πλοηγεί το «Triangle of Sadness» σ’ ένα σπαρταριστά ταξικό τρίγωνο του διαβόλου

Έναν Ρούμπεν Έστλουντ σταθερά απολαυστικό αν και κάπου επαναλαμβανόμενο μας επεφύλασσε η επανεμφάνιση του Σουηδού στις Κάννες, πέντε χρόνια μετά την κατάκτηση του Χρυσού Φοίνικα με το «Τετράγωνο». Το «Triangle of Sadness» είναι, θυμίζουμε, μία από τις σημαντικές ταινίες που γυρίστηκαν πρόσφατα στην Ελλάδα και πατούν φέτος το κόκκινο χαλί της Κρουαζέτ, με τους Γιώργο Καρναβά και Κωνσταντίνο Κοντοβράκη της Heretic να φιγουράρουν ψηλά εδώ, στη λίστα των παραγωγών.

Η νέα κοινωνική σάτιρα του Έστλουντ αφήνει τις χιονισμένες Άλπεις («Ανωτέρα Βία») και τον κόσμο της μοντέρνας τέχνης («Τετράγωνο») για έναν χλιδάτο καλοκαιρινό μικρόκοσμο ο οποίος μετά από φουρτούνες, ναυτίες και ένα σωρό σπαρταριστά παράδοξα, καταλήγει σ’ ένα ερημονήσι στη μέση του πουθενά, με τη Χιλιαδού στην Εύβοια να «υποδύεται» αυτό το νησί.

Στο επίκεντρο της πλοκής βρίσκεται ζευγάρι influencer μοντέλων (Χάρις Ντίκινσον και Τσάρλμπι Ντιν στους ρόλους), το οποίο προσκαλείται σε υπερπολυτελές γιοτ, επιβάτες του οποίου είναι μεταξύ διαφόρων ζάπλουτων ένας Ρώσος ολιγάρχης (Ζλάτκο Μπούριτς), ένα ηλικιωμένο ζευγάρι Βρετανών εμπόρων όπλων και ο αλκοολικός, μαρξιστής Αμερικανός καπετάνιος (Γούντι Χάρελσον). Η ινσταγκραμική κρουαζιέρα για το ζευγάρι μας και τους συνταξιδιώτες του πάει κατά διαόλου όταν κατά τη διάρκεια του επίσημου δείπνου που παραθέτει ο καπετάνιος, το σκάφος πέφτει σε καταιγίδα. Με το γιοτ εις το βυθό της θάλασσας και τους λιγοστούς ναυαγούς να ξεβράζονται αβοήθητοι σε ακατοίκητο νησί, η κοινωνική ιεραρχία ντεραπάρει θεαματικά όταν η καθαρίστρια του σκάφους προκύπτει να είναι η μόνη εκ των διασωθέντων που ξέρει να ψαρεύει.

Μιλάμε για ένα καθαρόαιμο crowd-pleaser

Γενικά ο Έστλουντ και οι ταινίες του έχουν κάτι από εκείνον τον πολύ συγκεκριμένο τύπο διανοούμενου και κοινωνικού ερευνητή/αναλυτή που θέλει να κατακτήσει άπαντες με το πνεύμα και το ευρηματικό χιούμορ του. Ενέχουν μια αυταρέσκεια που πηγάζει από την αυτογνωσία της ευφυίας, η οποία γίνεται εμφανής από την ίδια την ταινία ή μια κουβέντα μαζί του, μέχρι τα κοινωνικά πειράματα που παίζει αυτοπροσώπως με το κοινό στην αίθουσα. Για αυτό και το αναγκαστικό παράγωγο του εξυπνακισμού που εμφανίζεται όλο και πυκνότερα στις ταινίες του συνήθως παραβλέπεται, ακριβώς επειδή στήνει ωραίες και καλοφτιαγμένες εκπλήξεις, μα κυρίως διαθέτει στυλ και διορατικότητα στην εικονοπλασία των κοινωνικών στρεβλώσεων που καυτηριάζει, ενώ έχει πάνω απ’ όλα τρελή όρεξη για χιούμορ. Και όπως η κοινή εμπειρία δείχνει, οι πιο λαοφιλείς διανοούμενοι είναι αυτοί με χιούμορ. Γιατί έτσι σφάζουν καλύτερα, είτε με νυστέρι είτε με βαμβάκι.

Το παραπάνω πολύ πρώτο επίπεδο προσέγγισης του - αγαπημένου για τον υπογράφοντα - σκηνοθέτη σημειώνεται επειδή στο αμιγώς αγγλόφωνο ντεμπούτο του δείχνει για πρώτη φορά σημάδια θεματικής ανακύκλωσης, ίσως κι ένα ταβάνι στο εύρος της διαλεκτικής του. Κι ας είναι το «Triangle of Sadness» η πιο ταξική ταινία του. Το χωρισμένο σε τρία μέρη φιλμ, έχει ένα πρώτο κεφάλαιο όπου η αμίμητη σκηνή με το προφυλακτικό στο «Τετράγωνο» βρίσκει μια ισότιμη, εκείνη με τον λογαριασμό ενός γεύματος για χάρη του οποίου ο Καρλ (Ντίκινσον) και η Άγια (Ντιν) μπλέκουν τα μπούτια τους. Το δεύτερο και πιο αλέγρο μέρος στο σκάφος, ξεκινά σαν ένα τυπικά σαρδόνιο φιλμ του Έστλουντ. Κορυφώνει σε ένα ντεμαράζ από απίθανες σλάπστικ καταστάσεις, τις οποίες το κοινό θα απολαύσει σαν μια λίγο πιο γκουρμέ εκδοχή του σκατολογικού χιούμορ των Φαρέλι, ενώ χαρίζει έναν ενδιάμεσο μικρό οργασμό όταν οι Χάρελσον και Μπούριτς, στους χαβαλεδιάρικους ρόλους του μαρξιστή Αμερικανού και του καπιταλιστή Ρώσου αντίστοιχα, παίζουν ένα μεθυσμένο πινγκ πονγκ με ρήσεις από τις dream team των δύο άλλοτε ψυχροπολεμικών μετώπων (Μαρξ, Λένιν από τη μία, Κένεντι, Ρίγκαν, Θάτσερ από την άλλη). Όσο για το τρίτο μέρος, αν και υποσχόμενο κονσεπτικά, αποδεικνύεται το πλέον άτονο σε μια αφήγηση που προοδευτικά χάνει το σφρήγος της.

Η όποια ενδιαφέρουσα σημειολογία να κοσκινίζεται βίαια από το ταρακούνημα των αλλεπάλληλων κωμικών gag

Μέχρι τα δύο τρίτα αυτής της διασκεδαστικά ταραχώδους πορείας στα ανοιχτά μιας κοινωνικής τρικυμίας με χαρακτηριστικά ύστερου καπιταλισμού, το «Triangle of Sadness» έχει προλάβει να χτίσει τη σχηματική ταξική του διαστρωμάτωση εντός του σκάφους (ζάπλουτοι επιβάτες, ανώτερο πλήρωμα, μετανάστες εργάτες και υπηρέτες) η οποία θα ανατραπεί εν πλω δίκην παιχνιδιού και λίγο αργότερα νομοτελειακά στο νησί. Με την όποια ενδιαφέρουσα σημειολογία να κοσκινίζεται βίαια από το ταρακούνημα των αλλεπάλληλων κωμικών gag.

Τα καλά νέα είναι πως ο πάντα ανήσυχος Σουηδός δημιουργός αγαπά την κωμωδία και νιώθει προοδευτικά όλο και πιο άνετα μαζί της. Τα όχι εξίσου καλά μαντάτα είναι πως χάριν της κωμικής υπερβολής θυσιάζει ρυθμό και συνοχή, παραδόξως στο πιο ζωηρό του μέρος που είναι το μεσαίο. Έτσι, εκεί που στο τελευταίο κεφάλαιο θα βρίσκαμε ιδανικά ένα ανατρεπτικό υβρίδιο μαύρης κωμωδίας και θρίλερ, τελικά περιοριζόμαστε σε έναν πλατειάζοντα επίλογο με κάποιες ενδιαφέρουσες απολήξεις - όπως το γεγονός ότι η όψιμη μητριαρχία του νησιού δίνει μάχη να απαλλαγεί από την σύμφυτη βιαιότητα της πατριαρχίας - και τελικά μπερδεύεται μέσα στο θολό τρίγωνο που προκύπτει μεταξύ της καθαρίστριας και του ζευγαριού το οποίο θυμίζει την «Κυρία και τον Ναύτη» της Βερτμίλερ.

Δεν βοηθά ιδιαίτερα που όλοι σχεδόν οι χαρακτήρες είναι εξαρχής καρικατούρες, ούτε πως η χοάνη των social και οι ινφλουένσερ έχουν λίγο καύσιμο να δώσουν στο επίπεδο από το οποίο προσεγγίζονται εδώ. Όμως και πάλι, μιλάμε για ένα καθαρόαιμο crowd-pleaser φιλμ που όσες εκλάμψεις και ορμή χρειάζεται για να του χαρίσουν καταρχάς ένα 7λεπτο standing ovation στην πρεμιέρα του στις Κάννες.

Διαβάστε ακόμη:
Κάννες 2022: Το «Brother and Sister» του Αρνό Ντεπλεσάν είναι ένα φορτηγό με σπασμένα φρένα

Κάννες 2022: Με το φαντασμαγορικό «Three Thousand Years of Longing» ο Τζορτζ Μίλερ υπογράφει τις δικές του «Χίλιες και Μία Νύχτες» 
Κάννες 2022: Το «Scarlet» του Πιέτρο Μαρσέλο θα το ζήλευε κι ο Ζακ Ντεμί
Κάννες 2022: «Armageddon Time», μια ήσυχη, αυστηρά προσωπική ιστορία ενηλικίωσης από τον Τζέιμς Γκρέι
Κάννες 2022: Η μεγάλη φεστιβαλική επιστροφή του Τομ Κρουζ και όσα είπε στη συνέντευξη καριέρας που παραχώρησε
Κάννες 2022: Αποθεωτική έναρξη με Ζελένσκι και Ζόμπι
Ενημερωθείτε αναλυτικά για το πρόγραμμα του 75ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών
Η Ελλάδα στις Κάννες: Η ελληνική παρουσία στο 75ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών

Βρείτε συγκεντρωμένες όλες τις ανταποκρίσεις, κριτικές, νέα και αφιερώματα του φετινού Φεστιβάλ Καννών εδώ: www.cinemagazine.gr/cannes_2022/

Το ΣΙΝΕΜΑ / cinemagazine.gr ταξιδεύει στις Κάννες με την AEGEAN και σας προσφέρει καθημερινές ανταποκρίσεις. Το 75o Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών διεξάγεται μεταξύ 17 - 28 Μαΐου 2022.