«Φόρμαν εναντίον Φόρμαν» (Forman vs. Forman, 2019) της Γελένα Τρεστίκοβα
«Η πολλή ελευθερία σε κάνει τεμπέλη» λέει κάποια στιγμή σε μία από τις συνεντεύξεις του ο Μίλος Φόρμαν προσπαθώντας να εξηγήσει με έναν σχεδόν αντιδραστικό τρόπο το πώς οι μηχανισμοί του μυαλού του έμπαιναν σε λειτουργία. Μεγαλωμένος στα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όπου έχασε και τους δυο γονείς του, ο Φόρμαν περιφέρονταν σε σπίτια συγγενών χωρίς να νιώσει ποτέ μέλος οικογένειας και αντιλήφθηκε τη σημασία της συλλογικότητας μόνο όταν βρέθηκε στη φημισμένη σχολή FAMU στην Πράγα, εκεί που «το σύστημα έβαλε εκπληκτικούς ιδεολόγους να διδάσκουν γιατί δεν ήθελε να κάνουν ταινίες». Με τους συμφοιτητές του ανακάλυψε ένα σημειολογικό παιχνίδι το οποίο ήταν και ο καταλύτης για την μετατροπή του σε μοντέρνο κινηματογραφικό σκηνοθέτη: την υψηλή τέχνη του να ξεγελάς τους φύλακες ενός ολοκληρωτικού συστήματος για να εγκριθεί η ταινία σου.
Το «Forman vs. Forman» βασίζεται σε μια σειρά αντικρουόμενων μεθόδων και αποφάσεων στη μεγάλη καριέρα του σκηνοθέτη Μίλος Φόρμαν και αυτό το κάνει περισσότερο ενδιαφέρον. Έχει το πλεονέκτημα της μίξης ενός συνόλου συνεντεύξεων και αφηγήσεων του ιδίου από διαφορετικές στιγμές της ζωής του και έτσι παρουσιάζεται (και είναι) ως μια προσωπική εξομολόγηση ενός ανθρώπου που επιδίωκε την προσαρμογή σε νέες συνθήκες αλλά και την επιστροφή σε κάτι θεμελιώδες, όπως τα πρώτα χρόνια της ζωής του, σαν να επιδίωκε με μαγικό τρόπο να αλλάξει τη μοίρα του. Πώς λοιπόν ένας τέτοιος άνθρωπος να μην αυτοαντικρούεται; Από τα πρώτα δευτερόλεπτα ακόμη και τη φράση «δε θέλω να μιλώ για τον εαυτό μου», οι δημιουργοί πορεύονται με αυτή τη λογική, χωρώντας παράλληλα ένα γενναίο σύνολο πληροφοριών από τα χρόνια στην Τσεχοσλοβακία, τους «Έρωτες της Ξανθιάς», την επίσκεψη στις επεισοδιακές Κάννες του 1968, την τρίχρονη διαμονή στο θρυλικό Chelsea Hotel, την καταξίωση με τη «Φωλιά του Κούκου» και το «Amadeus». Τάσος Μελεμενίδης
«Τυφλή πίστη: Ο Γουίλιαμ Φρίντκιν μιλά για τον Εξορκιστή» (Leap of Faith: William Friedkin on The Exorcist, 2019) του Αλεξάντρ Ο. Φιλίπ
«Το σινεμά καταπιάνεται με τα μυστήρια είτε της μοίρας είτε της πίστης», δηλώνει με πυκνή σαφήνεια ο Γουίλιαμ Φρίντκιν στα πρώτα λεπτά του ντοκιμαντέρ και στη συνέχεια αφήνεται σε έναν απολαυστικό μονόλογο. Ή καλύτερα μία εξομολόγηση στα απίστευτα μυστήρια που κατέλαβαν με σατανική έμπνευση, δημιουργικό οίστρο και ενστικτώδη διαύγεια μία ταινία εμπειρία, μία καθαρόαιμη κινηματογραφική ανατριχίλα, τον «Εξορκιστή» (1972).
Σε σκηνοθεσία του Αλεξάντρ Ο. Φιλίπ των σινεφιλικών καταθέσεων «The People vs. George Lucas» (2010), «78/52» (2017), «Memory: The Origins of Alien» (2019), το ντοκιμαντέρ «Τυφλή πίστη: Ο Γουίλιαμ Φρίντκιν μιλά για τον Εξορκιστή» είναι ακριβώς αυτό που αναφέρει ο τίτλος του. Και η αλήθεια είναι πως δεν θες κάτι παραπάνω για να είσαι ικανοποιημένος. Μεθοδικός, ανατρεπτικός και κινηματογραφικά δαιμόνιος, ο Φρίντκιν υπαγορεύει τον ρυθμό της ταινίας μέσα από την ζέση των αφηγήσεών του. Το πιο σημαντικό είναι πως άρει την πεποίθηση του «Εξορκιστή» ως «καταραμένης ταινίας» και ανάγει την δημιουργία του ως ένα «άλμα πίστης» στην πολυπαραγοντική αρμονία του σινεμά.
Στα 105 λεπτά της ο Φρίντκιν διατρέχει το σύνολο της παραγωγής, από τη διασκευή του μυθιστορήματος του Μπλάτι και τα επεισοδιακά γυρίσματα μέχρι το σοκ της κυκλοφορίας και την διαχρονική της αξία, διανθίζει την εξομολόγησή του με λεπτομέρειες για τον πρόλογο στο Ιράκ, τις κινηματογραφικές αναφορές στον Ντράγιερ, την ερμηνευτική ποιότητα των Φον Σίντοφ, Μπέρνστιν, την πρωτοποριακή δουλειά στον ήχο και φυσικά την διαφωνία του με τον Μπέρναρντ Χέρμαν για τη μουσική της ταινίας. Πράγματα που οι φανατικοί γνωρίζουν ήδη (αλλά πάντα έχει την χάρη του να τα ακούς από την πηγή) ή αναλύσεις, όπως το οπτικό μοτίβο της ανάβασης και επιλογές στο κάστινγκ, που ίσως αγνοούν. Ένα ντοκιμαντέρ - ευαγγέλιο για τους πιστούς μίας κορυφαίας ταινίας που έδωσε στον υπερφυσικό τρόμο, πραγματικό πρόσωπο. The power of this film compels you. Αμήν! Πάνος Γκένας
Το 22ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, το οποίο αναβλήθηκε λόγω της έκτακτης παγκόσμιας συνθήκης με τον κορονοϊό, θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακά από την Τρίτη 19 Μαΐου έως την Πέμπτη 28 Μαΐου 2020 με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Το Φεστιβάλ σας περιμένει στο www.filmfestival.gr για να παρακολουθήσετε δωρεάν τα ντοκιμαντέρ του 22ου ΦΝΘ από την Τρίτη 19 έως την Πέμπτη 28 Μαΐου. Κάθε ντοκιμαντέρ θα είναι διαθέσιμο για 400 θεάσεις σε χρήστες αποκλειστικά από την Ελλάδα.
Κατεβάστε εδώ το αρχείο word με την ΛΙΣΤΑ ΤΑΙΝΙΩΝ του online 22ου ΦΝΘ
