Ηνωμένες Πολιτείες Εναντίον Μπίλι Χόλιντεϊ

Γνωστή ως μία από τις μεγαλύτερες μουσικούς της τζαζ όλων των εποχών, η Μπίλι Χόλιντεϊ συγκέντρωνε θαυμασμό από όλο τον κόσμο. Την δεκαετία του 1940 στη Νέα Υόρκη, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έβαλε στο στόχαστρο την Χόλιντεϊ σε μια προσπάθεια να κλιμακώσει φυλετικά τον πόλεμο κατά των ναρκωτικών, με στόχο να την εμποδίσει να τραγουδήσει το αμφιλεγόμενο «Strange Fruit».

Ο Λι Ντάνιελς επιστρέφει μετά από οχτώ χρόνια στο σινεμά με νέα ταινία (μόλις πέμπτη στην σειρά σε 16 χρόνια καριέρας), έχοντας πλέον την επιτυχία του «Empire» με την Ταράτζι Π. Χένσον στο τηλεοπτικό «τσεπάκι» του. Γνωστός για την ανάδειξη ιστοριών που αφορούν στην μαύρη κουλτούρα και ικανός για οσκαρική επιτυχία, όπως η περίπτωση της φωνακλάδικης «Μονάκριβης» (Precious, 2009) ή για πλήρη αποτυχία, όπως ο αδιάφορος «Μπάτλερ» (The Butler, 2013), ο Ντάνιελς (που είχε σκηνοθετήσει επίσης το αμφιλεγόμενο «Paperboy», για μερικούς κακή ταινία αλλά για τον υπογράφοντα μία απενοχοποιημένη τοιχογραφία αμερικανικού γκροτέσκ) δοκιμάζει ένα λαμπρό biopic και εμπνέεται από μία κορυφαία προσωπικότητα της μουσικής: την θρυλική Lady Day, την πολύτιμη Μπίλι Χόλιντεϊ.

Τεράστιο ατού της ταινίας, η βραβευμένη με Γκράμι, μαγνητική Άντρα Ντέι

Για την κεφαλαιώδη σημασία της Χόλιντεϊ στην μουσική και για την τραγική ζωή της έχουν γραφτεί πολλά. Το «Ηνωμένες Πολιτείες Εναντίον Μπίλι Χόλιντεϊ» βασίζεται στην ταραχώδη σχέση της τραγουδίστριας με τον πρώην στρατιώτη και νυν πράκτορα Τζίμι Φλέτσερ, ο οποίος προσέγγισε την Χόλιντεϊ ακολουθώντας εντολές από το FBI με σκοπό να την παγιδεύσει. Προκάλυμμα για την παγίδα ήταν ο εθισμός της Χόλιντεϊ στα ναρκωτικά, ουσιαστική αιτία η ερμηνεία του τραγουδιού «Strange Fruit». Σπαρακτική κραυγή απέναντι σε κάθε μισαλλόδοξο, διαταραγμένο νου και Τραγούδι του 20ού Αιώνα σύμφωνα με το περιοδικό Time, το «Strange Fruit» γράφτηκε από τον ποιητή και ακτιβιστή, Έιμπελ Μίροπολ. Πηγή έμπνεύσής του στάθηκε μία φρικτή φωτογραφία που απεικονίζει το λιντσάρισμα δυο μαύρων αντρών στην Ιντιάνα το 1930. Η ερμηνεία του τραγουδιού από την Χόλιντεϊ, ειδικά στην εποχή της και μάλιστα μπροστά σε λευκό κοινό, αποτελούσε γενναία πράξη αντίστασης που προκαλούσε αναμενόμενα αντιδράσεις. 

Αν και ο τίτλος της ταινίας είναι σαφής ως προς το περιεχόμενό της, ο Ντάνιελς εμπίπτει στο παραδοσιακό σφάλμα των βιογραφιών που προσπαθούν να χωρέσουν μέσα σε λίγες ώρες τον κινηματογραφικό εορτασμό μιας ολόκληρης ζωής. Αντι να επικεντρωθεί και να διερευνήσει τον κοινωνικό χαρακτήρα της ψυχαγωγίας, την προκατάληψη και τον σεκταρισμό της Αμερικής, το σθένος της Χόλιντεϊ και την αδιάλλακτη στάση της ως μαύρη καλλιτέχνιδα, ο αμετροεπής Ντάνιελς καλωπίζει με φωτογενείς πρωταγωνιστές την ταινία (Άντρα Ντέι, Τρεβάντε Ρόουντς, Γκάρετ Χέντλαντ) και κοιτά σκανδαλοθηρικά τα καμαρίνια. Το σενάριο ξεφεύγει έτσι από την διαμάχη «ΗΠΑ Vs Χόλιντεϊ» και η ταινία ξεκινά μία ελλειπτική παράθεση στιγμών της ζωής της. Ωστόσο, η σαγηνευτική ανασύσταση της εποχής, τα jazz-clubs και τα κορυφαία τραγούδια του soundtrack, συντηρούν το ενδιαφέρον, ενώ στην καρδιά της ταινίας ο σκηνοθέτης τοποθετεί ένα δημιουργικό τράβελινγκ αναμνήσεων, λίγο πριν το άκουσμα του «Strange Fruit», σαν να μπολιάστηκε το φιλμ από την αισθητική του Μπάρι Τζένκινς. Αν είχε αντιμετωπίσει όλη την ταινία με αυτό το φίλτρο, θα μιλάγαμε για κάτι πολύ διαφορετικό και σίγουρα πιο ενδιαφέρον.

Λουσάτη με σεναριακές παλινδρομήσεις, αλλά κοινωνικά επίκαιρη με ερμηνεία-δυναμίτη

Τεράστιο ατού της ταινίας, η βραβευμένη με Γκράμι, μαγνητική Άντρα Ντέι που στάθηκε τυχερή να ερμηνεύσει το μουσικό της είδωλο (το επίθετό της άλλωστε «δανείζεται» το προσωνύμιο της Χόλιντεϊ) στο κινηματογραφικό της ντεμπούτο. Παρά το συζητήσιμο, αφηγηματικό στιλ του σκηνοθέτη, ο Ντάνιελς είναι υπεύθυνος για μερικες από τις πλέον αναπάντεχες ερμηνείες ηθοποιών (θυμηθείτε την Γκαμπόρεϊ «Γκάμπι» Σιντίμπε και την οσκαρική Μονίκ του «Precious» ή τις απροσδόκητες εμφανίσεις των Νικόλ Κίντμαν, Έλεν Μίρεν στα «Paperboy» και «Shadowboxer» αντίστοιχα). Έδώ εμπιστεύεται μία πρωτοεμφανιζόμενη που ξεπερνά κάθε προσδοκία και κερδίζει πανηγυρικά το στοίχημα της επιλογής. Φωνή, κίνηση, έκφραση, χαρισματικό εκτόπισμα, η Άντρα Ντέι γίνεται η Μπίλι Χόλιντεϊ χωρίς να θυσιάζει εγγενή προσωπικότητα ή να ξελογιάζει με μίμηση. Αν πέρσι δεν είχε βραβευτεί η Ζελβέγκερ για την εξαιρετική δουλειά της στο κινηματογραφικά ανάλογο «Judy», η Ακαδημία ίσως «χρύσωνε» αυτή την ερμηνεία στα φετινά Όσκαρ.

Λουσάτη με σεναριακές παλινδρομήσεις, αλλά κοινωνικά επίκαιρη με ερμηνεία-δυναμίτη, το «Ηνωμένες Πολιτείες Εναντίον Μπίλι Χόλιντεϊ» παρά τα σκηνοθετικά φάλτσα του φιλοξενεί «ένα αστέρι (που) γεννιέται» και ενδεχομένως συστήσει σε ένα νέο κοινό το συνταρακτικό ερμηνευτικό μεγαλείο της Μπίλι Χόλιντεϊ.

All you took
I gladly gave
There is nothing left for me to save