Το «Compulsion» δεν ήταν το πρώτο φιλμ που καταπιανόταν με το διαβόητο φονικό δίδυμο των Λίοπολντ και Λεμπ. Δύο ευκατάστατων φοιτητών οι οποίοι στο Σικάγο του 1924 απήγαγαν και σκότωσαν τον 14χρονο Ρόμπερτ Φρανκς, θέλοντας να αποδείξουν πως είναι ικανοί να διαπράξουν το «τέλειο έγκλημα», πριν βρεθούν αντιμέτωποι με την αγχόνη και τελικά γλιτώσουν με ισόβια χάρις στην υπεράσπιση του Κλάρενς Ντάροου, επιφανούς πολέμιου της θανατικής ποινής.
Η ιστορία τους είχε ήδη γίνει θεατρικό από το 1929, το «Rope» του Πάτρικ Χάμιλτον συγκεκριμένα, πάνω στο οποίο ο Άλφρεντ Χίτσκοκ βάσισε την ομώνυμη ταινία του 1948. Για τον Αμερικανό σκηνοθέτη Ρίτσαρντ Φλάισερ, ωστόσο, αυτό ήταν το παραγνωρισμένο έναυσμα μιας συνολικά ενδιαφέρουσας, άτυπης τριλογίας γύρω από αληθινούς φονιάδες, η οποία θα συμπληρωνόταν με τον «Στραγγαλιστή της Βοστώνης» (1968) και θα έκλεινε με τον «Στραγγαλιστή της Οδού Ρίλλιγκτον» (1971).
Ο Όρσον Γουέλς κλέβει την παράσταση παρότι εμφανίζεται μετά την πρώτη ώρα της ταινίας
Στο «Compulsion», η δράση διατηρείται στον αυθεντικό τόπο και χρόνο, αλλάζοντας απλώς τα ονόματα. Εκεί, οι Άρτι Στράους (Μπράντφορντ Ντίλμαν) και Τζαντ Στάινερ (Ντιν Στόκγουελ) επιχειρούν να διαπράξουν το «τέλειο» έγκλημα. Με την κορύφωση της ιστορίας να επικεντρώνεται στη μάχη που δίνει ο βετεράνος συνήγορος υπεράσπισης, Τζόναθαν Γουίλκ (Όρσον Γουέλς) να τους σώσει από την κρεμάλα, αποδεχόμενος την ενοχή τους.
Η κρυφή γοητεία της ταινίας του Φλάισερ και μαζί ο πυρήνας της, εντοπίζεται στον τίτλο, που στα αγγλικά σημαίνει καταναγκασμός. Πρωτογενώς αυτός, αντανακλάται στον διαταραγμένο ψυχικό κόσμο των δραστών, ο οποίος τους «υποχρεώνει» να παραβούν νόμους, ηθική και λογική, προκειμένου να επιβεβαιώσουν την τραγικά διαστρεβλωμένη ερμηνεία τους περί του Νιτσεϊκού «υπερανθρώπου». Δευτερευόντως, φωτίζει τη σχέση τους και ειδικότερα την εξουσιαστική συμπεριφορά του Άρτι απέναντι στον Τζαντ, έκφανση ενός φιμωμένου σεξουαλικού πόθου που η ταινία διατηρεί στο επίπεδο του υπαινιγμού. Στην ουσία του ωστόσο, ο καταναγκασμός αφορά στην αυτοματοποιημένη διαδικασία μέσω της οποίας η κοινωνία επιζητεί εκδίκηση, στο πλαίσιο της διαιώνισης του πρωτόγονου μωσαϊκού νόμου «οφθαλμόν αντί οφθαλμού».
Ο διαταραγμένος ψυχικός κόσμος των δραστών τους «υποχρεώνει» να παραβούν νόμους, ηθική και λογική
Πάνω στον χαρισματικό Όρσον Γουέλς που κλέβει την παράσταση παρότι εμφανίζεται μετά την πρώτη ώρα της ταινίας, ο Φλάισερ στήνει μια αμείλικτη αγόρευση εναντίον του θυμικού μας, το οποίο στο μεταξύ το πιθανότερο είναι να ζητά τα κεφάλια των επηρμένων φονιάδων επί πίνακι. Ως τότε άλλωστε, οι φιγούρες τους έχουν καταστεί περίπου στοιχειωτικές, με το βλέμμα του εξαιρετικού Ντιν Στόκγουελ να φαντάζει κάπου-κάπου μια εφιαλτική προοικονομία για τον ερχομό του Άντονι Πέρκινς στο «Ψυχώ», ένα χρόνο μετά.
Κι όμως, στο απόγειο ενός επιδέξιου και συνάμα αμφιλεγόμενου ψυχολογικού χειρισμού που εμπίπτει στα όρια του διδακτισμού, ο Γουέλς ενσαρκώνει ιδανικά τίποτα λιγότερο από την κατάκοπη λογική, καθώς εκείνη πασχίζει, εκπνέοντας θαρρείς τη στερνή της ανάσα έπειτα από μία πορεία αιώνων μέσα στον παραλογισμό της ανακυκλούμενης βίας, να μας αποτραβήξει από τον πρωτόγονο καταναγκασμό του ρεβανσισμού.
COMPULSION
ΗΠΑ, 1959
Σκηνοθέσία: Ρίτσαρντ Φλάισερ Σενάριο: Ρίτσαρντ Μέρφι Φωτογραφία: Γουίλιαμ Σ. Μέλορ Μουσική: Λάιονελ Νιούμαν Πρωταγωνιστούν: Όρσον Γουέλς, Μπράντφορντ Ντίλμαν, Ντιν Στόκγουελ, Νταϊάν Βάρσι Διάρκεια: 103'
" style="width:620px" />
