Ο Νίκολας Κέιτζ είναι ένας ηθοποιός φετίχ, ένας γνήσια παρορμητικός καλλιτέχνης που τα σκαμπανεβάσματα της καριέρας του τον έκαναν ακόμα πιο «γήινο» στα μάτια του κοινού. Σε μία φιλμογραφία τεσσάρων δεκαετιών που ξεπερνά τα 100 credits στο IMDb, ο Κέιτζ των Κοέν, του Λιντς, του Φίγκις, του Σκορσέζε και του (θείου) Κόπολα, χώρεσε άνετα Όσκαρ, παρέδωσε μπλοκμπάστερ, έπαιξε μαντολίνο, κυνήγησε μάγισσες και προκάλεσε τη χλεύη. «Έχει ο Καιρός Γυρίσματα», όμως, όπως είναι και ο τίτλος μιας από τις ταινίες του, και την τελευταία δεκαετία της online αναθεώρησης ο Κέιτζ επανέκαμψε στα μάτια όλων όσων είχαν «δει» από νωρίς την αξία του και ενίσχυσε την πίστη των φανατικών θαυμαστών του.

Τα διαδικτυακά memes ενός γνήσια τρελού βλέμματος, επιλογές όπως τα «Mandy», «Pig» και - κυρίως - η meta αυτοαναφορικότητα του «The Unbearable Weight of Massive Talent», υπογράμμισαν την αυτοσαρκαστική θέση του Κέιτζ απέναντι στη σοβαροφάνεια ενός καλογυαλισμένου συστήματος που επενδύει στο καθωσπρέπει σταριλίκι. Απεγκλωβισμένος απ’ αυτό, ο Κέιτζ περπατά πλέον τον δικό του δρόμο με χαλαρή αυτοπεποίθηση και φέτος αποφασίζει να στοιχειώσει τα όνειρά μας, μέσα από την τριπαρισμένη κωμωδία των Κρίστοφερ Μπόργκλι και Άρι Άστερ «Ονειρικό Σενάριο» (που είδατε πρώτοι στις πρόσφατες Νύχτες Πρεμιέρας).

Εντελώς συγκυριακά (και σίγουρα ταιριαστά), μία αξημέρωτη νύχτα του περασμένου Νοέμβρη, το ξυπνητήρι διέκοψε τα δικά μου όνειρα για να ανοίξω τον υπολογιστή και να συνδεθώ σε ένα Zoom meeting. Στην άλλη πλευρά του Zoom (και του Ατλαντικού) ήταν ο Νίκολας Κέιτζ, έτοιμος να μιλήσει με ενθουσιασμό για τη νέα ταινία του.

κεντρική φωτογραφία άρθρου: Jason Nocito για το περιοδικό GQ

Ο Νίκολας Κέιτζ παραλαμβάνει το Όσκαρ Α' Αντρικού για το «Αφήνοντας το Λας Βέγκας»

Μετά τα memes έγιναν μπλουζάκια και σκεφτόμουν «ρε παιδί μου δεν υπάρχει τίποτα που μπορώ να κάνω γι’ αυτό»

Ένα ονειρικό σενάριο και ένας ονειρικός σκηνοθέτης

Ήμουν από την αρχή «μέσα» λόγω του τίτλου. Απλώς λατρεύω αυτές τις λέξεις, «όνειρο» και «σενάριο», ακούγονται τόσο ωραία μαζί. Και μετά διάβασα το σενάριο και ήταν ένα από τα πέντε καλύτερα σενάρια που έχω διαβάσει ποτέ και αυτό το κάνω, νομίζω, πάνω από 42 χρόνια. Τα άλλα ήταν το «Arizona junior», το «Αφήνοντας το Λας Βέγκας», το «Vampires Kiss» και το «Adaptation». Ήξερα αμέσως ότι απλώς έπρεπε να γυρίσω την ταινία. Απλώς έπρεπε να το κάνω.

Μπορεί να ακουστεί αφελές, αλλά ήταν όνειρό μου να συνεργαστώ με τον σκηνοθέτη Κρίστοφερ Μπόργκλι. Είχα δει τις μικρού μήκους του και ήξερα πως μου ταιριάζει το ύφος του. Είχα δει κι άλλες ταινίες από τη Νορβηγία και σκεφτόμουν πως κάτι πραγματικά καλό συμβαίνει εκεί. Επίσης ο Κρίστοφερ είναι πολύ σίγουρος και αυτό είναι κάτι που οι ηθοποιοί εκτιμούν πολύ σε έναν δημιουργό. Η σιγουριά του οράματος, η σιγουριά στην ιστορία τους. Κάθε βήμα του δρόμου προς την δημιουργία της ταινίας ήταν σε συντονισμό με τον Κρίστοφερ, ιχνηλατούσαμε μαζί.

Ο Νικ είναι το meme που μας ενώνει

Πιθανότατα ήμουν ο πρώτος ηθοποιός που του συνέβει. Το 2008 ή το 2009 ξύπνησα ένα πρωί και έκανα το λάθος να γκουγκλάρω τον εαυτό μου και τότε πρωτοείδα όλα αυτά τα mash-ups με τίτλο «Ο Νικ Κέιτζ εκτός εαυτού», ξέρεις για τι μιλώ. Ήταν σκηνές από διάφορες στιγμές χαρακτήρων που είχα ερμηνεύσει, αποκομμένες από την αφήγηση ή από το πώς ο χαρακτήρας έφτασε σε αυτό το σημείο. Ίσως δημιούργησα χωρίς να το θέλω ένα νέο λήμμα, το mimified! Δεν ήξερα γιατί συνέβη σε ‘μένα, δεν μπορούσα να το σταματήσω, δεν μπορούσα να το ελέγξω. Απλώς ξεκίνησε κι άρχισε να αυξάνεται εκθετικά. Μετά τα memes έγιναν μπλουζάκια και σκεφτόμουν «ρε παιδί μου δεν υπάρχει τίποτα που μπορώ να κάνω γι’ αυτό».

Αλλά όταν διάβασα το «Ονειρικό Σενάριο» σκέφτηκα πως μπορώ να βασιστώ σ’ αυτή την εμπειρία αφού ο κεντρικός χαρακτήρας είναι ένα πρόσωπο που οι άνθρωποι «ονειρεύονται» κι αυτός δεν έχει κανέναν έλεγχο πάνω σε αυτό. Έτσι, πίσω από τον χαρακτήρα, τη φωνή, την κίνηση, την εμφάνιση, υπάρχει ένα αληθινό συναίσθημα. Τελευταία θέλω να γίνω λίγο πιο προσωπικός στη δουλειά μου. Είναι σαν να θέλω να ανακαλύπτω χαρακτήρες που μπορώ να τους συνδέσω με μία δική μου εμπειρία, ταινίες όπως το «Pig» ή το «Ονειρικό Σενάριο».

Φωτογραφία από το «Adaptation» του Σπάικ Τζόνζι

Οι ταινίες και τα όνειρα μοιράζονται το ίδιο DNA

Ο ιδανικός αντιήρωας μιας κινηματογραφικής βιομηχανίας

Οδηγούμαι με βάση το ένστικτο. Διαβάζω ένα σενάριο, οπτικοποιώ έναν χαρακτήρα και αρχίζω να ακούω τη μουσική στον διάλογο. Συνθέτω μελωδίες με τις λέξεις και αισθάνομαι ενστικτωδώς ότι μπορώ στη συνέχεια να το αναπαράγω στο γύρισμα. Πρέπει να επιστρέψουμε στο συναίσθημα. Μόνο έτσι μπορείς να είσαι τόσο μεγάλος ή όσο μικρός θέλεις. Αν υπάρχει γνήσιο συναίσθημα μπορείς να είσαι αφοσιωμένος και να ξέρεις πως το κοινό καταλαβαίνει αυτή τη σύνδεση. Δεν έχω στο νου μου όρους αντι-αρρενωπότητας, αν μπορώ να πω κάτι τέτοιο, απλά νοιάζομαι για τον χαρακτήρα.

Με ενδιαφέρουν οι άνθρωποι που είναι κοινωνικά ατίθασοι, που δεν ταιριάζουν σε αυτό που θεωρείται κοινωνική κανονικότητα ή καλή συμπεριφορά. Πρόκειται για ανθρώπους που σκέφτονται τα πράγματα διαφορετικά και μερικές φορές μπορούν να γίνουν αποδεκτοί κι άλλες φορές να απομονωθούν.

Το μήλο κάτω από την (ακαδημαϊκή) μηλιά

Ο πατέρας μου ήταν φιλόλογος και στην ταινία υποδύομαι έναν ακαδημαϊκό. Γνωρίζω καλά πως ο μπαμπάς αγαπούσε πολύ τους μαθητές του. Ήταν το είδος του καθηγητή που ενθάρρυνε τη φαντασία και την πνευματική αναζήτηση στους μαθητές του. Αλλά γνωρίζω επίσης πως ο κόσμος της ακαδημαϊκής καριέρας είναι και εξαιρετικά ανταγωνιστικός, κάτι που τον είχε απογοητεύσει. Η σχέση, όμως, που είχε με τους μαθητές του ήταν πάντα συγκινητική και συναρπαστική για εκείνον, και νομίζω ότι τον αγαπούσαν πραγματικά. Και αυτό ήταν σημαντικό. 

Ήθελα να υποδυθώ τον Πολ ως κάποιον που ήταν ένας καλός καθηγητής, που πραγματικά ήθελε να κάνει αυτή τη σύνδεση με τους μαθητές. Διότι η διαδρομή μου ή ο τρόπος που έχω επιλέξει να βλέπω τον εαυτό μου είναι ως αιώνιος μαθητής. Ποτέ δεν θα αποκαλούσα τον εαυτό μου δάσκαλο ή καθηγητή, πράγμα που αν κοιτάξετε προσεκτικά τη φιλμογραφία μου απαντά σε πολλές ερωτήσεις. Πολλοί διερωτούνται γιατί έπαιξα σε ταινίες που δεν είχα ανάγκη και απαντούσα «έχετε δίκιο, δεν μοιάζω με ήρωα δράσης, αλλά ίσως μάθω κάτι. Ας το δοκιμάσω». Έχω πάντα, ξέρεις, έναν ενθουσιασμό απέναντι στην «κινηματογραφική ερμηνεία». 

Δεν ήθελα να κολλήσω στον ρεαλισμό της δεκαετίας του '70 που όλοι ακολούθησαν. Εγώ προτιμούσα τις ταινίες του Μπίλι Γουάιλντερ, τις ερμηνείες του Έντουαρντ Τζ. Ρόμπινσον και του Φρεντ ΜακΜάρεϊ, μου άρεσε αυτός ο ρυθμός και η μουσική που είχαν. Δεν μου αρέσουν τα στεγανά. Πίστευα πως αν ο Πικάσο μπορεί να ζωγραφίσει έτσι και ο Γουόρχολ να κάνει κάτι εντελώς διαφορετικό, γιατί να μην το δοκιμάσουμε και στην ερμηνεία μπροστά στον φακό; Πάντα με την πεποίθηση ότι αν υπάρχει γνήσιο συναίσθημα πίσω από τους χαρακτήρες, θα επικοινωνούσαν με το κοινό. Αυτός είναι ένας μακροσκελής τρόπος για να πω ότι δεν ξέρω αν θα δίδασκα ποτέ, γιατί είμαι μαθητής. Ίσως δίδασκα το πώς να είσαι μαθητής!

Φωτογραφία από το «Dream Scenario»

Το ανεξάρτητο σινεμά μου έχει δώσει τις καλύτερες ταινίες της καριέρας μου

Κάποια πράγματα τελειώνουν, οι ταινίες μένουν για πάντα

Προσπαθώ να κάνω ειρήνη με αυτό. Όταν έλεγα να γίνεις «φίλος» με ταmemes, αυτό ακριβώς εννοούσα. Η «παλιά φρουρά» είχε καταλήξει σε μια γνώμη για μένα, είχαν παγιώσει μία αντίληψη. Μου έγινε φανερό πως αν θέλω να συνεχίσω, ο καλύτερος τρόπος ήταν να ελπίζω πως κάποιος πιο νέος, κάποιος που μεγάλωσε με τις ταινίες μου θα έλεγε «Θέλω να το δοκιμάσω αυτό. Θέλω να καλέσω τον Νικ και να κάνω μια ταινία μαζί του». Προφανώς δεν θα ήταν οι άνθρωποι που βρίσκονται στο χώρο εδώ και 50 χρόνια, εκτός κι αν είσαι ο Βέρνερ Χέρτζογκ! Ξέρω πως υπάρχουν νέοι εκεί έξω με τα μισά μου χρόνια και την διπλάσια νοημοσύνη. Εδώ είναι το τηλεχειριστήριο, πάτα τα κουμπιά, θα πάω όπου μου πεις!

Ντέιβιντ Λιντς, Σπάικ Τζόνζι και λοιπά «κινηματογραφικά όνειρα»

Στις ανεξάρτητες παραγωγές που έχω συμμετάσχει είχα περισσότερη ελευθερία, περισσότερος αέρας για να βρεις κάτι αναζωογονητικό και φρέσκο. Είναι ρίσκο κάθε φορά, αλλά προάγει τις νέες ιστορίες. Το ανεξάρτητο σινεμά μου έχει δώσει τις καλύτερες ταινίες της καριέρας μου. Σκεφτείτε το «Έρωτας με την Πρώτη Δαγκωματιά» (Vampire's Kiss) ή ακόμα και το «Face/Off». Ειδικά το «Vampire's Kiss» ήταν σαν ένα είδος πειραματικού εργαστηρίου, ήταν μια ιδανική ευκαιρία για να είμαι υπερβατικός. 

Χαίρομαι που είμαι ακόμα εδώ, και ήμουν σε θέση να κάνω το «Dream Scenario». Αν δεν ήμουν 60, δεν ξέρω αν θα μπορούσα. Τώρα ο σκηνοθέτης λέει «action» και έχω την αυτοπεποίθηση πως πιάνω την συναισθηματική κατάσταση του χαρακτήρα μου άμεσα, κάνω μία ή δύο λήψεις και νιώθω καλά, είμαι ευγνώμον. Δεν σου κρύβω πως αυτό άρχισε να λειτουργεί σε μένα τα τελευταία πέντε ή δέκα χρόνια, δεν ήταν δηλαδή κάτι εύκολα διαθέσιμο. Έπρεπε να περάσω από όλα τα είδη ασκήσεων μνήμης και να περπατήσω σε κύκλους για να το βρω. Οι ταινίες που επιλέγω τώρα, όπως το «Pig» ή το «Dream Scenario» έχουν μια προσωπική σχέση μαζί μου. Αν κοιτάξετε πίσω στο «Αφήνοντας το Λας Βέγκας» ή αν  αναφέρεστε στο «Adaptation», μπορείτε να αντιληφθείτε την προσπάθειά μου, αλλά η αλήθεια είναι πως έχοντας κάνει ειδικά το «Adaptation», μου ήταν ευκολότερο να κάνω το «Dream Scenario».

Πάντως νομίζω πως όλες οι ταινίες είναι όνειρα. Το σινεμά έχει μια ονειρική ποιότητα, πρόκειται για εκφάνσεις του νου, πολύ αφηρημένες στην ουσία τους. Οι ταινίες και τα όνειρα μοιράζονται το ίδιο DNA. Στα δικά μου όνειρα πάντως πρωταγωνιστούν οι άνθρωποι που αγαπώ.

INFO
Η ταινία «Ονειρικό Σενάριο» προβάλλεται ήδη στις αίθουσες από την Tanweer.