Σαν σήμερα ο Όρσον Γουέλς έκανε φάρσα στην Αμερική

Μια εκπληκτική επίδειξη ευφυίας και διορατικότητας που άνοιξε το δρόμο του Όρσον Γουέλς για τον κινηματογράφο.

Από τον Ηλία Δημόπουλο
Σαν σήμερα ο Όρσον Γουέλς έκανε φάρσα στην Αμερική

Την Κυριακή 30 Οκτωβρίου του 1938, ο Όρσον Γουέλς και η θεατρική ομάδα του Mercury Theatre, που παρουσίαζαν την ραδιοφωνική τους εκπομπή στο CBS, έπαιξαν στα πλαίσια του Halloween μια σκηνοθετημένη επιδρομή των Αρειανών στην Αμερική, βασισμένοι στο βιβλίο του Χ.Τζ. Γουέλς «Ο Πόλεμος των Κόσμων».

Σπάζοντας την άνευ διαφημίσεων δομή του προγράμματός τους και χρησιμοποιώντας μια αρμάδα ακουστικών εφφέ (εκρήξεις, εμβόλιμες ενημερώσεις και κάθε είδος αληθοφανούς δημοσιογραφικής παρέμβασης), το πρόγραμμα προκάλεσε άνευ προηγουμένου πανικό, βγάζοντας στην κυριολεξία τους πανικόβλητους Αμερικανούς στο δρόμο. 

Στα επόμενα χρόνια το μέγεθος των επιπτώσεων έχει αμφισβητηθεί, όπως και να 'χει όμως ήταν αρκετό ώστε να θορυβηθεί η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Επικοινωνιών και να υπάρξει μετέπειτα στο κέντρο της Νέας Υόρκης στην γιγαντοοθόνη της Times Square κατακραυγή για τον Όρσον Γουέλς που «πανικοβάλλει την Αμερική».

Το αποτέλεσμα φυσικά, στις καλλιτεχνικές του συνέπειες, ήταν να εντοπιστεί με κάθε επισημότητα ένα ανεπανάληπτο ταλέντο που σύντομα μαζί με την θεατρική του ομάδα θα χάριζε στην βιομηχανία ένα πανάκριβο, πρωτοφανές συμβόλαιο με την R.K.O., αποτέλεσμα του οποίου θα ήταν ο «Πολίτης Κέιν» και οι, κουτσουρεμένοι έστω, «Υπέροχοι Άμπερσονς». Για λιγότερο από μια πενταετία ο Γουέλς θα κοσμούσε το Χόλιγουντ που πριν αλέκτωρ λαλήσει τρις θα απέπεμπε το τρομερό παιδί του που, ούτως ή άλλως, θα ήταν αδύνατον να χαλιναγωγήσει.

Στο βίντεο, μια σκηνή από τις έξοχες «Μέρες Ραδιοφώνου» του Γούντι Άλεν, όπου ο δημιουργός θυμάται μυθοπλαστικά, ως μια από τις ιστορίες του, τον κωμικό απόηχο του ραδιοφωνικού πειράματος του Όρσον Γουέλς.