Με 300+ μεταφορές στο σινεμά, πάμπολλων από τα 61 βιβλία του και των πάνω από 200 διηγημάτων του, ο Στίβεν Κινγκ είναι με διαφορά ο μοντέρνος...Βασιλιάς του Φανταστικού στον κόσμο του θεάματος. Έχει απολαύσει τιμές αλλά και μύδρους, έχει πάρει αναρίθμητα λογοτεχνικά βραβεία, οι ταινίες βασισμένες στη δουλειά του έχουν κατοικήσει σε όλο το φάσμα από το αριστούργημα μέχρι την προχειροδουλειά. Όλα τους κατοπτρίζουν μια δημοφιλία συναρπαστική και αδιάπτωτη για περίπου 50 χρόνια, όλα τους φανερώνουν την κοσμογονία του Φανταστικού (αλλά όχι αποκλειστικά) που διέπεται από μια μοναδική ανάγνωση σύγκρουσης της αμερικανικής ιδιοσυγκρασίας με το θρησκευτικό, την καλλιτεχνική οντολογία και τις κατεστημένες αξίες.
Διαλέξαμε για σας 13 (...) τίτλους μιας εργογραφίας που, χαρακτηρίζοντας σταθερά το σύγχρονο αμερικανικό σινεμά, κοσμεί την ψυχό- και κοινωνιο-παθολογία του έργου του αποτελώντας ταυτόχρονο μείζονα ή ελάσσονα ορόσημα μιας παραγωγής.
-
«Κάρι, Έκρηξη Οργής» (Carrie, 1976) του Μπράιαν Ντε Πάλμα
Ανάμεσα στο σχολικό bullying και τη σεξουαλική αφύπνιση, η «Κάρι, Έκρηξη Οργής» παρατηρεί τις αγωνίες και τις πιέσεις μιας αιματοβαμμένης εφηβείας. Η Κάρι δεν είναι δημοφιλής στο σχολείο. Οι συμμαθητές της την κοροϊδεύουν και στο σπίτι η μάνα της τη βασανίζει ελέω θεού. Μία πρόσκληση στο σχολικό χορό θα αλλάξει τα πάντα. Το πρώτο μυθιστόρημα του Στίβεν Κινγκ, είχε την τύχη να μεταφερθεί κινηματογραφικά από τον Μπράιαν Ντε Πάλμα, τότε που ο σκηνοθέτης είχε σαφή καλλιτεχνική τοποθέτηση και αυθάδεια. Η τηλεκινητική Κάρι και η αφόρητα θρησκευόμενη μάνα της, ταυτίστηκαν με τα χλομά πρόσωπα των Σίσι Σπέισεκ και Πάιπερ Λόρι και το περιβόητο φινάλε, αποτελεί σκηνή ανθολογίας. Η αφελής, ασήμαντη Κάρι απηυδισμένη από τη λοιδορία και τη μητρική τυραννία, αποκαλύπτει την ταυτότητά της. Μεταλλάσσεται σε απόλυτη, ενδόμυχη φονική παρόρμηση και αποφασίζει να αφήσει κοινωνικό στίγμα. Και αυτή τη φορά έχει το χρώμα του αίματος. Π.Γκ. -
«Η Λάμψη» (The Shining, 1980) του Στάνλεϊ Κιούμπρικ
Στον καιρό της υποτιμήθηκε από την κριτική, κάτι που μόνο εξαίρεση δεν αποτελούσε για ταινία του Κιούμπρικ. Ο χρόνος, ωστόσο, θα ήταν ο καλύτερος σύμμαχος της πιο εγκεφαλικής ταινίας τρόμου από καταβολής του είδους, η οποία προέκυψε ως ελεύθερη διασκευή του ομώνυμου μυθιστορήματος του Στίβεν Κινγκ. Η «Λάμψη» δεν έχει χάσει φωτόνιο από την απόκοσμα πολυεπίπεδη έντασή της. Παραμένει η αναπόδραστη βύθιση στην παράνοια του συγγραφέα ήρωα Τζακ Τόρανς, καθώς κουβαλά την οικογένειά του για να ξεχειμωνιάσουν στο αδειανό, πολυτελές ξενοδοχείο. Ταυτόχρονα, υπηρετεί το μοτίβο της αυτοκαταστροφικής μάχης με το τέρας της έμπνευσης, ενώ λειτουργεί εξίσου υποδειγματικά ως ανατριχιαστική ιστορία φαντασμάτων. Ν.Σ. -
«Creepshow» (1982) του Τζορτζ Ρομέρο
Συνάντηση κορυφής ανάμεσα σε Ρομέρο και Κινγκ, βασισμένη σε διηγήματα του δεύτερου. Όχι ακριβώς η καλύτερη στιγμή κανενός εκ των δύο, αλλά με διόλου ευκαταφρόνητο cult status, το «Creepshow» παραπέμπει στις ανθολογίες τρόμου της Amicus, με έμφαση στις ενότητες όπου το σλάπστικ κυριαρχούσε επί της ανατριχίλας. Πιθανώς τραυματική εμπειρία για όσους φοβούνται τις κατσαρίδες, λόγω του σκετς με τον Ε. Τζ. Μάρσαλ, σε ένα άλλο εμφανίζεται και ο ίδιος ο Κινγκ. Δυστυχώς. Γ.Β. -
«Christine» (1983) του Τζον Κάρπεντερ
Το πέρασμα στην ενηλικίωση σπάνια συνέβη σε τελειότερο αμάλγαμα φετιχιστικής εφηβείας, περιφρόνησης του (κανονικού) σεξ και -παιγνιωδώς- δυσάρεστου ροκ εν ρολ φινάλε. Ο Κάρπεντερ ένωσε την άφοβη μαστοριά, την μόλις συγκαλυμμένη ψυχανάλυση και τον μεταφυσικό κόσμο του Κινγκ κι έφτιαξε την γενεαλογική ταινία των «κωλόπαιδων με τ' αμάξια». Που απλώς δεν θέλουν να τους τα πειράζεις. Η.Δ. -
«Νεκρή Ζώνη» (Τhe Dead Zone, 1983) του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ
Υποδειγματική μεταφορά, όπου οι μεταφυσικές ανησυχίες του συγγραφέα παντρεύονται με την κρονεμπεργκική λαχτάρα για «μεταμόρφωση», η οποία θα έρθει μέσω εξωτερικού ερεθίσματος μεν, αφυπνίζοντας ένα εσωτερικό, ήδη υφιστάμενο στοιχείο δε. Δίνει ωραιότατη απάντηση στο διαχρονικό ερώτημα εάν θα σκότωνες τον Χίτλερ σε περίπτωση που μπορούσες να γυρίσεις πίσω στον χρόνο και υφαίνει την παγωμένη της ατμόσφαιρα τόσο αποτελεσματικά, ώστε στα μισά της προβολής βρίσκεσαι να αναζητάς μια κουβερτούλα παραπάνω. Γ.Β. -
«Στάσου Πλάι μου» (Stand By Me, 1986) του Ρομπ Ράινερ
Όσα αγόρια μεγάλωσαν το '80 δεν θα μετακινήσουν ποτέ τούτο εδώ από το Νο 1 των ταινιών ενηλικίωσης. Η αγοροπαρέα, η φαντασίωση της περιπέτειας αλλά και η περιπέτεια της πραγματωμένης φαντασίωσης, οι ακατάλυτοι δεσμοί. Είναι μια άλλη όψη του «It», τούτο, οι ήρωες όμως κινηματογραφικά πληρέστεροι, η συνάντηση ταλέντου και φάτσας αξέχαστη, ο ρομαντισμός (και η μυθολόγηση) μιας εποχής εγχάρακτα. Και με μια αγέραστη καρδιά να πάλλεται στο κέντρο. Η.Δ. -
«Misery» (1990) του Ρομπ Ράινερ
Από το μυαλό του Στίβεν Κινγκ, στο χαρτί του βιβλίου του και από ‘κει στην οπτικοποίηση του πιο διαδεδομένου (και δεδομένου) εφιάλτη κάθε συγγραφέα: την παρανοϊκή εκδήλωση της δυσαρέσκειας του αναγνώστη. Η Μίζερι (ανυπέρβλητη η Κάθι Μπέιτς στην οσκαρική της ερμηνεία) είναι η «νούμερο ένα» θαυμάστρια του συγγραφέα Πολ Σέλντον (Τζέιμς Καν) και μαζί η νούμερο ένα ψυχασθενής. Παίζοντας δραματικά, κωμικά και τρομακτικά με το δίπολο θαυμασμού και απέχθειας, το «Μίζερι» γίνεται μία ντελιριακή σπουδή των ορίων της ανθρώπινης ανάγκης για ψέμα. Σε έναν ασφυκτικό κλοιό οι δυναμικές των δυο ηρώων λειτουργούν ανταγωνιστικά και ο Ρομπ Ράινερ τις παρατηρεί με κλινική ματιά και παθολογική ακρίβεια. Η σκηνή με τη Μίζερι να κρατά το σφυρί πάνω από τα πόδια του ανήμπορου συγγραφέα θα σας πείσει. Π.Γκ. -
«Το Σκοτεινό Εγώ» (The Dark Half, 1993) του Τζορτζ Ρομέρο
Αναμενόμενα όσο και άδικα ξεχασμένο τούτο, είναι θεματικά μια (ακόμα) βολή του Κινγκ προς το λογοτεχνικό μυθικό («Δρ. Τζέκιλ και Μίστερ Χάιντ»), μια ακόμα - όπως το «Misery» - σπονδή στην δημιουργία, την συγγραφική διαδικασία, την, ενίοτε σκοτεινή, χρεία alter ego για την καλλιτεχνική επίτευξη. Έχει προβλήματα σαν εκτέλεση, ο Ρομέρο όμως φέρνει μια ένταση και η αντιπαράθεσή του με τον εμβληματικό συγγραφέα είναι κάποτε συναρπαστική. Η.Δ. -
«Τελευταία Έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ» (The Shawshank Redemption, 1994) του Φρανκ Ντάραμποντ
Άμεμπτη αίσθηση του storytelling, καλή πρώτη ύλη και μια εντελώς απρόβλεπτη νότα, έφτιαξαν μια ταινία που ατύχησε εισπρακτικά αλλά συν τω χρόνω κατέλαβε ραγδαία την συλλογική συνείδηση. Εκείνων που ξέρουν να απολαμβάνουν μια ωραία αφήγηση κι ένα ιδανικό twist, που έχει εσαεί στρογγυλοκαθήσει στη λίγκα των πιο εμπνευστικών στιγμών του σινεμά. Τέλειο και, δυστυχώς, ενδεικτικό μιας σκηνοθετικής ρότας που αραιότατα ακολουθείται πλέον. Η.Δ. -
«Το Πράσινο Μίλι» (The Green Mile, 1999) του Φρανκ Ντάραμποντ
«Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ» του Στίβεν Κινγκ, το δικό του take πάνω στον μεσσιανισμό, η ιστορία που χωρά όλη του την ευλάβεια, την χριστιανική του πίστη αλλά και τον...μισανθρωπισμό. Δονείται από αντιφάσεις το «Πράσινο Μίλι», κάποιοι βρίσκονται να το κατηγορούν για μελοδραματικό κώμα, όλοι οι υπόλοιποι το βλέπουμε επαναληπτικά, εκτιμώντας την επιδεικτική αφηγηματική του άνεση και την ικανότητά το να παράγει ανελέητο, καθαρτήριο κλάμα. Η.Δ. -
«Η Ομίχλη» (The Mist, 2007) του Φρανκ Ντάραμποντ
Παρακολουθείς αυτή την κινηματογραφική μεταχείριση νουβέλας του Στίβεν Κινγκ προβλέποντας μία ακόμη ρουτινιάρικη διασκευή. Την ολοκληρώνεις αποσβολωμένος. Βουτώντας το μυθιστόρημα σε έναν ατέρμονο κυνισμό, ο Ντάραμποντ απομακρύνει την ταινία από τα ρηχά νερά του mainstream τρόμου για να τη μετατρέψει σε μια αργή καταβύθιση στην απελπισία, εξορκίζει κάθε εμπιστοσύνη στην ικανότητα της ανθρωπότητας να πράττει το καλό και παίρνει εξαιρετικό ρίσκο όταν κορυφώνει τα πάντα σε ένα αξέχαστο τελευταίο ημίωρο, πρωτόγνωρης απελπισίας για αμερικανική στουντιακή δημιουργία. Ένα φινάλε προορισμένο να σοκάρει περισσότερο από κάθε τρομολάγνο εφέ στον κόσμο. Λ.Κ. -
«1408» (2007) του Μίκαελ Χάφστρεμ
Βασισμένο σε διήγημα του Κινγκ από τη συλλογή «Όλα είναι Δυνατά», οπτικά δεν εκμεταλλεύεται πλήρως το παραισθητικό ντελίριο του πρωτογενούς υλικού, μα η δεκάλεπτη σεκάνς αρχικής περιήγησης στο κολασμένο δωμάτιο του τίτλου – το άθροισμα των ψηφίων του παράγει 13 -, όπου σε τρομάζει με το τίποτα, είναι υπόδειγμα υπαινικτικού, οικονομικού τρόμου. Κατά τα λοιπά πρόκειται για παραβολή πάνω στο τραύμα, πληρέστερη νοηματικά στο αρχικό κινηματογραφικό της φινάλε, παρά στο εκτρωματικό εναλλακτικό της εκδοχής της στο DVD. Γ.Β. -
«Το Αυτό» (Κεφάλαιο Ι και ΙΙ) (It Chapter I & II, 2017 & 2019) του Άντι Μουσκιέτι
Ο Άντι Μουσκιέτι ξεφυλλίζει ένα από τα λογοτεχνικά έπη του Κινγκ σε μία ανάλογη κινηματογραφική εποποιία που χωρά γενναιόδωρα τρόμο και συγκίνηση. Ο εμβληματικός κλόουν Πένιγουαιζ αποτελεί αρχέτυπο κακού γιατί η εμφάνισή του συνηγορεί με την ανάμνηση του καθημερινού φόβου, την ώρα που το Losers' Club συνοψίζει χαμένες ψυχές, χαμένες ευκαιρίες και ουσιαστικό χαμένο χρόνο. Με ιδανικό ανήλικο/ενήλικο καστ, τη φαντασία του Κινγκ να προκαλεί τις θλιμμένες ψυχές του Ντέρι και τον Σκάρσγκαρντ να θριαμβεύει μέσα στο μακιγιάζ και το κοστούμι του Πένιγουαϊζ, ο Μουσκιέτι έχει να υπερηφανεύεται για μία υποδειγματική διασκευή του λογοτεχνικού έργου του Κινγκ που σιγοντάρει τον τρόμο, επιδεικνύει τη ζωηρή φαντασία του συγγραφέα και εντυπώνει τον εφιάλτη. Π.Γκ.
