Ένα ηλιόλουστο μεσημέρι Πέμπτης σε ένα καφέ στο κέντρο της Αθήνας, ο Φραντς Ρογκόφκσι, ένας από τους καλύτερους ηθοποιούς της γενιάς του, ήπιε τον καπουτσίνο του μαζί μας, συζητώντας για την πολυπλοκότητα των σύγχρονων σχέσεων, τη σχεσιακή μοναξιά, τα μονοπάτια της ζωής που δεν πήραμε ποτέ, τα θέλω και τις απαιτήσεις μιας υγιούς συντροφικότητας για την οποία αξίζει κανείς να παλεύει. Όλα αυτά με αφορμή την κυκλοφορία στις ελληνικές αίθουσες του «Passages», της καινούργιας ταινίας του Αμερικανού δημιουργού Άιρα Σακς.

Ο τίτλος της ταινίας σημαίνει κυριολεκτικά «περάσματα». Στο φιλμ ο Τομάς, ο ήρωας που υποδύεστε, περνάει διαρκώς από σχέση σε σχέση και από σύντροφο σε σύντροφο. Γιατί πιστεύετε δεν μπορεί να μείνει σταθερός σε ένα μέρος;

Νομίζω πως κανείς μας δεν μπορεί να μείνει σε ένα μέρος, είναι ακριβώς το αντίθετο της ζωής, η ζωή αλλάζει διαρκώς, εξελίσσεται, μεγαλώνει και πεθαίνει. Υπό αυτή την έννοια θεωρώ πως είναι πολύ ζωντανός και υγιής, όμως νομίζω πως δυσκολεύεται να είναι με τον εαυτό του, να είναι φίλος του εαυτού του, κάτι το οποίο είναι απαραίτητο προκειμένου να είσαι με άλλους. Για αυτόν τον λόγο τον βλέπουμε να δημιουργεί ένα μεγάλο χάος στη σχέση του. Θέλει περισσότερα από όσα μπορεί να πετύχει. Είναι ονειροπόλος και γεμάτος επιθυμίες, αναζητά τη χρυσή τομή μεταξύ ασφάλειας και περιπέτειας, κάτι που όλοι αναζητούμε, όμως είναι πολύ πιο ακραίος σε σχέση με τους ανθρώπους που μας αρέσει να μας περιβάλλουν.

Πιστεύετε ότι αυτή η συμπεριφορά μας – η διαρκής αναζήτηση και το ασταμάτητο πέρασμα από σχέσεις, δουλειές, ζωές – αποτελεί χαρακτηριστικό του γρήγορου, σύγχρονου τρόπου ζωής ή είναι κάτι που συνέβαινε από πάντα;

Δύσκολο να πω. Αυτό πιστεύουμε όλοι, ότι σήμερα τα πάντα είναι τρομερά γρήγορα και ότι όλα βρίσκονται σε ένα πολύ κρίσιμο σημείο και προσπαθούμε να βελτιστοποιήσουμε τις ζωές μας με τέτοιον τρόπο, που πολλές φορές μπορεί να οδηγηθούμε και στη μοναξιά, όμως δεν ξέρω τι από όλα αυτά είναι πράγματι αλήθεια. Πιστεύω πως οι άνθρωποι πάντα παραπονιόντουσαν, πάντα αισθάνονταν μοναξιά, πάντα αναζητούσαν την αγάπη και η ταινία είναι μια σύγχρονη ιστορία για την αγάπη. Υπάρχει κάτι το διαχρονικό σε αυτήν την ιστορία επίσης, όμως αν έπρεπε να πάρω τον εαυτό μου σαν παράδειγμα, συχνά απομονώνομαι στα πλαίσια μια απλής, ευτυχισμένης ζωής εξαιτίας όλων των περισπασμών γύρω μου, όλων των δυνατοτήτων και όλων των επιλογών που μπορώ να κάνω. Πάρε για παράδειγμα την Αθήνα, για εμένα που ζω στο Βερολίνο, το να έρθω στην Αθήνα είναι μια επιλογή να κάνω τη ζωή μου πιο εύκολη και όντως δουλεύει.

Μακάρι να μπορούσε να δουλέψει και για εμένα αυτό (γέλια)!

Τότε μάλλον πρέπει να πας στο Βερολίνο (γέλια)!

Πρόκειται για την πρώτη σας συνεργασία με τον Άιρα Σακς. Πως ήταν αυτή η εμπειρία;

Ήταν υπέροχη. Είναι ένας θαυμάσιος σκηνοθέτης και ένας σπουδαίος άνθρωπος, είμαστε πλέον φίλοι. Πραγματικά θαυμάζω τη δύναμη και την αντοχή του. Εδώ και μερικές δεκαετίες δίνει τον δικό του αγώνα για το σινεμά που κάνει και για τις ταινίες στις οποίες πιστεύει. Είναι αρκετά δύσκολο να βρεις χρηματοδότηση και υποστήριξη στις ΗΠΑ για το ανεξάρτητο και το arthouse σινεμά. Όταν πήρα το σενάριο και εξοικειώθηκα με τη δουλειά του, ήμουν πολύ ενθουσιασμένος που θα αποτελούσα μέρος του σύμπαντός του.

Σας προσέλκυσε από την αρχή ο χαρακτήρας του Τομάς;

Και ναι και όχι. Στις σελίδες είναι ακόμα δυσκολότερο να υποστηρίξεις έναν χαρακτήρα σαν τον Τομάς. Μερικές φορές αναρωτιέσαι το πως θα δικαιολογήσεις τις πράξεις του, όμως όταν βιώσεις τις σκηνές μαζί με τους υπόλοιπους - σπουδαίους - ηθοποιούς, συνειδητοποιείς τελικά πως αυτά που θέλουν οι χαρακτήρες, δεν διαφέρουν και τόσο μεταξύ τους. Όλοι θέλουν οικειότητα και κάποιου είδους εμπιστοσύνη και ένα ασφαλές καταφύγιο, όμως παράλληλα θέλουν να εξερευνήσουν και να ζήσουν τη ζωή τους. Όπως ανέφερα και νωρίτερα, νομίζω πως δεν αντιλαμβάνεται τη σκληρότητα και τις δυσκολίες που προκαλεί γύρω του, είναι σαν ένας ναυτικός που πνίγεται και προσπαθεί να βρει ένα νησί ή κάποιον για να κρατηθεί. Όταν το κατάλαβα αυτό, ήταν πραγματικά πολύ ωραίο που υποδύθηκα αυτόν τον χαρακτήρα. Στη μυθοπλασία έχει πάντα ενδιαφέρον να υποδύεσαι κάποιον που προκαλεί προστριβές, «friction in fiction»!

Πιστεύετε πως το γεγονός πως ο Τομάς είναι σκηνοθέτης, αντανακλά ίσως τον ίδιο τον Άιρα Σακς;

Νομίζω πως όλοι μας έχουμε λίγο από τον Τομάς μέσα μας. Το πιθανότερο είναι πως οι περισσότεροι από εμάς έχουμε επίσης γνωρίσει ανθρώπους σαν τον Τομάς. Θα πρέπει να ρωτήσεις τον Άιρα, αλλά είμαι αρκετά σίγουρος πως και εκείνος έχει γνωρίσει μερικούς Τομάς στη ζωή του.

Βρήκα ενδιαφέροντα τον χαρακτήρας σας, από την άποψη πως μοιάζει με έναν άνθρωπο που αναζητά διαρκώς τον έλεγχο μέσα από της σχέσεις του και την δουλειά του, ενδεχομένως διότι δεν έχει τον έλεγχο του εαυτού του και των συναισθημάτων του. Πιστεύετε πως αυτή η ασταμάτητη αναζήτηση ελέγχου αποτελεί την αχίλλειο πτέρνα του ήρωα;

Δεν μπορώ να απαντήσω εύκολα σε αυτήν την ερώτηση, καθώς και εγώ δεν τον ξέρω (τον Τομάς) τόσο καλά ακόμα και τώρα. Η εμπειρία μου από όσο τον υποδύθηκα για κάποιες εβδομάδες με κάνει να σκέφτομαι ότι είναι κάποιος που βρίσκεται σε έναν διαρκή, σωματικό πόνο. Ο Τομάς κινητοποιείται από τις σωματικές του ανάγκες - άλλοτε θέλει σεξ, άλλοτε φαγητό, άλλοτε θέλει να μένει μόνος του - όταν όμως μένει μόνος του θέλει να είναι με εκείνη, ή θέλει να είναι με εκείνον θέλει να κάνει ένα παιδί, θέλει όλοι να αγαπιούνται μεταξύ τους. Δεν μπορεί να αντιληφθεί το πρόβλημα γιατί δεν έχει χρόνο να το καταλάβει, δεν νοιώθει ενσυναίσθηση. Είναι κάποιος που λειτουργεί πάντα στο «εδώ και τώρα», ενώ οι υπόλοιποι προσπαθούν να ζήσουν στο τώρα, εκείνος πνίγεται στην εκάστοτε στιγμή, πάντα αποζητάει κάτι περισσότερο ή κάτι λιγότερο, γι‘ αυτόν τον λόγο δημιουργεί ένα ασταθές περιβάλλον για τους άλλους γύρω του.

Θα ήθελα να σας κάνω μια ερώτηση που είμαι σίγουρη πως σας έχουν ήδη κάνει πολλοί. Υπάρχουν μερικές πολύ έντονες σκηνές σεξ στην ταινία. Πώς καταφέρατε να γυρίσετε αυτές τις σκηνές με τους συμπρωταγωνιστές σας; Υπήρχε άνεση ή ήταν δύσκολο να γίνει αυτό;

Κάθε φορά που έρχεσαι στο γύρισμα δεν μπορείς να είσαι ποτέ σίγουρος αν το αποτέλεσμα θα είναι καλό ή όχι. Το ίδιο συμβαίνει και στην πραγματικότητα όταν κάνεις σεξ με κάποιον άγνωστο. Μπορεί να πάει καλά, αλλά μπορεί να καταλήξει και ως κάτι εξαιρετικά επιφανειακό, περίεργο ή να μείνεις με την αίσθηση του ανικανοποίητου. Παρά το γεγονός πως το επάγγελμα του ηθοποιού μπορεί να σημαίνει πως είσαι καλός στο να προσποιείσαι πως αισθάνεσαι άνετα, νομίζω πως ο καθένας μας χρειάζεται να αποπνέει εμπιστοσύνη στον άλλον, προκειμένου να μπορέσει να υπάρξει οικειότητα μεταξύ μας. Εμείς ήμασταν τυχεροί, συμπαθήσαμε πολύ ο ένας τον άλλον και δεν χρειάστηκε να υπάρχει κάποιος υπεύθυνος στα γυρίσματα προκειμένου να διευκολύνει τη διαδικασία στις σκηνές του σεξ, ούτε χρειαστήκαμε πολλές πρόβες. Απλά το συζητήσαμε σε ένα καθαρά τεχνικό επίπεδο, ξέραμε δηλαδή πως η σκηνές θα ήταν αληθινές σε κάποιον βαθμό, όμως δεν θα δείχναμε τα απόκρυφα μέλη μας στην οθόνη, ούτε και θα υπήρχε πραγματική διείσδυση. Με το να θέσουμε αυτούς τους απλούς κανόνες ξέραμε ότι μπορούσαμε να εμπιστευθούμε ο ένας τον άλλον και αυτό ήταν το σημαντικότερο. Ξέραμε δηλαδή, πως αν κάτι ξέφευγε, θα μπορούσαμε να το συζητήσουμε μεταξύ μας.

Έχετε καταλήξει σε κάποιο συμπέρασμα για το τι αποζητούσε τελικά ο Τομάς;

Νομίζω πως ποτέ κανείς μας δεν μπορεί να νοιώθει ολοκληρωμένος. Έχουμε γευτεί το Μήλο και ξέρουμε. Αν ήμουν στην πραγματικότητα ο Τομάς, θα του πρότεινα να πάει για ορειβασία στην Αθήνα.

Ωραία πρόταση! Πιστεύετε θα το έκανε;

Ίσως να έκλεινε το εισιτήριο, αλλά τελικά να κατέληγε να παρτάρει στα Εξάρχεια!

Πιστεύετε ότι οι σχέσεις είναι πιο πολύπλοκες σήμερα; Ότι ίσως οι ανθρώπινες σχέσεις τείνουν να δυσκολεύουν περισσότερο;

Νομίζω πως αλλάζουν περισσότερο. Για ανθρώπους όπως εσύ κι εγώ που ζούμε σε μεγάλες πόλεις και ασχολούμαστε με την τέχνη, υπάρχει μεγαλύτερη πρόσβαση στη γνώση και δυνατότητα να εξερευνήσουμε και να μάθουμε, όμως πιστεύω πως οι περισσότεροι από εμάς είμαστε παγιδευμένοι σε ένα σύστημα που δεν μας επιτρέπει να ακολουθήσουμε τις παρακάμψεις της ζωής και να αναθεωρήσουμε το ποιοι είμαστε. Τουλάχιστον στη δική μου περίπτωση μου είπαν ποιος είμαι σε πολύ νεαρή ηλικία και μετά εγώ έπρεπε να ζήσω με αυτό. Πιθανότατα αυτό ισχύει για τους περισσότερους από εμάς. Τι να πω; Νομίζω πως μια καλή σχέση είναι πολύ δύσκολη! Είναι όμως και κάτι μοναδικό, κάτι που αξίζει να παλέψεις γι’ αυτό.

Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;

Να ζούμε μέσα σε μια υγιή σχέση.

INFO
Η ταινία «Περάσματα» (Passages) κυκλοφορεί 29 Φεβρουαρίου στις αίθουσες από την The Film Group.