Sing me a (movie)song: 10 ταινίες που έγιναν τραγούδια + 10 τραγούδια που έγιναν ταινίες

Με αφορμή το «Αγάπη, Ζωή» του Κότζι Φουκάντα «ακούμε» 10 ταινίες που προέκυψαν από τραγούδια και «βλέπουμε» 10 τραγούδια που έγιναν ταινίες.

Από τον Θοδωρή Καραμανώλη
Sing me a (movie)song: 10 ταινίες που έγιναν τραγούδια + 10 τραγούδια που έγιναν ταινίες

To «Pretty in Pink» των Psychedelic Furs έγινε «Η κουκλίτσα με τα ροζ» του Χάουαρντ Ντόιτς (και του Τζον Χιουζ)

Ο θρύλος θέλει την Μόλι Ρινγκγουολντ να δίνει στον σκηνοθέτη/σεναριογράφο/βασιλιά του brat pack και των κινηματογραφικών 80's γενικότερα Τζον Χιουζ μια κασέτα με το ομότιτλο τραγούδι των Psychedelic Furs, και το γεγονός κατά κάποιο τρόπο να αποτελεί το σπόρο για την έμπνευση που γέννησε την «Κουκλίτσα με τα ροζ» του 1986. Σε μια συνέντευξή της στη Vogue για την 25η επέτειο της ταινίας, η Ρίνγκγουολντ επιβεβαίωσε τις φήμες, λέγοντας πως ο Χιουζ έγραψε το σενάριο κάπου μεταξύ του (ακυρωμένου πλέον) «Sixteen Candles» και του «Breakfast Club», συνδυάζοντας στοιχεία του χαρακτήρα της με την ιστορία που αφηγούνται οι στίχοι του τραγουδιού. Κάπως έτσι προέκυψε κι ένα απ' τα πιο χαρακτηριστικά κινηματογραφικά soundtrack των 80's, για τις ανάγκες του οποίου μάλιστα οι Psychedelic Furs ηχογράφησαν μια νέα εκδοχή του «Pretty in Pink». 

To «Earth Grils are Easy» της Julie Brown έγινε ταινία από τον Τζούλιαν Τεμπλ

Το 1984 η ανερχόμενη τότε κωμικός Τζούλι Μπράουν κυκλοφόρησε με τη μορφή EP το «Goddess in Progress», μια μικρού μήκους παρωδία καλιφορνέζικης teen κουλτούρας και των valley girls (ειρήσθω εν παρόδω το «Valley Girl» της Μάρθα Κούλιτζ ξεκίνησε ως μια φιλόδοξη κινηματογραφική διασκευή στο ομότιτλο τραγούδι του Frank Zappa). Λίγα χρόνια αργότερα ο Τζούλιαν Τεμπλ ανακάλυψε σε ένα από τα πέντε τραγούδια του μίνι άλμπουμ μια ευφάνταστη όσο και εύπεπτη νεανική μουσική κομεντί επιστημονικής φαντασίας. Κάπως έτσι γεννήθηκε το «Στον πλανήτη Γη τα κορίτσια είναι εύκολα» του 1988, στους τίτλους του οποίου ακούμε μια ελαφρώς πιο αργή εκδοχή του ομότιτλου κομματιού από τον Nile Rodgers των Chic.  

Το «Purple Rain» του Prince

Από τους Beatles μέχρι τον Michael Jackson κι από τους Who μέχρι τους Pink Floyd, ουκ ολίγα μεγάλα ονόματα της pop και της rock μουσικής θέλησαν να δέσουν τα κομμάτια τους με αφηγηματικές ταινίες αξιώσεων, είτε μιλάμε για ανθολογίες όπως στην πρώτη περίπτωση είτε για ολόκληρα concept albums όπως το «Wall», το «Tommy» και το «Quadrophenia». Αν υπάρχει όμως ένας συνδυασμός που κερδίζει σε όλα τα επίπεδα, αυτός είναι σίγουρα το «Purple Rain». Δεν θα προσποιηθούμε πως καταλαβαίνουμε τι ακριβώς συνέβαινε στο κεφάλι του Prince, σίγουρα πάντως ήταν κάτι σπουδαίο. Ταινία σταθμός, ασυναγώνιστο album, μεγαλειώδης η περιοδεία που τα συνόδευσε. Η δε στιγμή του ομότιτλου κομματιού στην ταινία εκπέμπει ακόμη ακέραια την κοσμική ενέργεια που οδήγησε κάθε υπόσταση του Prince (κινηματογραφική και μη) στην απόλυτη καλλιτεχνική καταξίωση.

To «Riders on the Storm» των Doors ενέπνευσε «Το Ωτοστόπ του Τρόμου» 

Αναλύοντας το μνημειώδες κομμάτι των Doors ο Ρέι Μάνζαρεκ στέκεται και ξαναστέκεται στη δύναμη των στίχων του Τζιμ Μόρισον, αναφέροντας σαν αγαπημένο του σημείο τη δεύτερη στροφή, όπου γίνεται η αναφορά στον κατά συρροή δολοφόνο Μπίλι Κουκ - τα «κατορθώματα» του οποίου είχαν προηγουμένως γίνει ταινία απ' την Ida Lupino στο «Hitch-Hiker» βεβαίως βεβαίως. Ενώ λοιπόν αρκετοί θα μπορούσαν να πουν πως το «Το Ωτοστόπ του Τρόμου» είναι επί της ουσίας ένα άτυπο remake, o σεναριογράφος Έρικ Ρεντ επικαλείται αποκλειστικά τους Doors. Στο παρελθόν έχει δηλώσει πως ακούγοντας τους ήχους της καταιγίδας καθώς οδηγούσε, σε συνδυασμό με τους στίχους για το δολοφόνο που κυκλοφορεί ελεύθερος στο δρόμο και το κινηματογραφικό feeling της μουσικής, γνώριζε πως είχε βρει ένα καταπληκτικό άνοιγμα για την επόμενη ταινία του. Και δεν είχε άδικο.  

To «Highway Patrolman» του Bruce Springsteen έγινε «Ο Ινδιάνος Δρομέας» από τον Σον Πεν

Παραμένουμε στους απέραντους αυτοκινητόδρομους της αμερικανικής ενδοχώρας και στα μεγάλα άλμπουμ, με μια απαραίτητη στάση στην πιο γνωστή περίπτωση τραγουδιού που διασκευάστηκε για τη μεγάλη οθόνη (μαζί ίσως με το «Alice's Restaurant Massacree» του Arlo Guthrie). Υπεύθυνος ο Σον Πεν που εμπιστεύτηκε το σκηνοθετικό του ντεμπούτο αρχικά στους στίχους και στη συνέχεια στο μελαγχολικό συναίσθημα του «Highway Patrolman» από το αριστουργηματικό «Nebraska». Πιστός σε κάθε λέξη της αφήγησης, ο Πεν αφού πήρε ιδιόχειρη την άδεια του Σπρίνγκστιν χρειάστηκε περίπου 9 χρόνια για να ολοκληρώσει το σενάριο. Για την ακρίβεια ξεκίνησε να το γράφει στα 21 του, αναζητώντας παράλληλα βοήθεια από πεπειραμένους επαγγελματίες του χώρου κι αφού είδε και απόειδε, αποφάσισε να στρωθεί και να το ολοκληρώσει στα διαλείμματά του απ' τα γυρίσματα του «Δεν είμαστε άγγελοι». Στη συνέχεια θα σκηνοθετούσε και το επίσημο video clip του κομματιού, που δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια συρραφή από στιγμιότυπα του φιλμ.  

Το «Ode to Billie Joe» της Bobbie Gendry που ατύχησε στη μεγάλη οθόνη

Η country μουσική κατέχει σίγουρα τη μερίδα του λέοντος σε ό,τι έχει να κάνει με τη διασκευή κομματιών στη μεγάλη οθόνη. Θα μείνουμε ωστόσο στο southern gothic αριστούργημα τσέπης της Μπόμπι Τζέντρι που κυκλοφόρησε το 1967. H Τζέντρι στάθηκε μια εξαιρετικά μοντέρνα παρουσία στο πλαίσιο του ιδιώματος, γεγονός που αντανακλάται και στην πρώτη της μεγάλη επιτυχία. Το «Ode to Billie Joe» περιγράφει τη στιγμή που μια νεαρή κοπέλα μαθαίνει πως ο φίλος της αυτοκτόνησε πηδώντας από μια γέφυρα, την ίδια απ' όπου είχαν πετάξει μαζί κάποτε «κάτι». Ανάλογα με την ερμηνεία που έδινε το κοινό σ' αυτό το «κάτι», μπορούσε να ακούσει ένα τραγούδι διαμαρτυρίας, μια μπαλάντα ενηλικίωσης ή μια κοινωνική κριτική για τα χρηστά ήθη. Η ίδια η Τζέντρι αργότερα θα δήλωνε πως ήταν μια σπουδή στην υποσυνείδητη σκληρότητα της αμερικανικής κοινωνίας και την αντίσταση που είχαν αναπτύξει τα μέλη της στο να συμπάσχουν με τις τραγωδίες των άλλων. Δυστυχώς η ταινία του 1976, παρά τη σχετική επιτυχία της δεν κατάφερε να δει τίποτα απ' όλα αυτά. Επέκτεινε την αφήγηση στο παρελθόν του Billie (ή Billy κατά το σεναριογράφο) Joe και της αφηγήτριας, κατέστρεψε το ευφυές macguffin των στίχων και κατέληξε ένα νερόβραστο νεανικό δράμα που αντίθετα με το τραγούδι έχει ξεπεραστεί πλήρως.

Το «Jolene» της Dolly Parton που έδωσε στη Τζέσικα Τσάστεϊν τον πρώτο της κινηματογραφικό ρόλο

Μιας και πιάσαμε αυτό το είδος, δεν γινόταν να λείπει από τη λίστα η Ντόλι Πάρτον. Η πληθωρική, απόλυτη σούπερ σταρ της country θα μπορούσε να είχε μια δεκάδα μόνη της, αρκεί να θυμηθούμε μερικές από τις μεγαλύτερες κινηματογραφικές ή τηλεοπτικές της επιτυχίες όπως το «9 με 5» και το αυτοβιογραφικό «Coat of Many Colors» (αμφότερα συνδεόμενα με τραγούδια της). Πιο κοντά στο πνεύμα της λίστας ωστόσο είναι η «Τζολίν» του Νταν Άιρλαντ, που οι περισσότεροι την θυμούνται αποκλειστικά χάρη στην πρώτη κινηματογραφική εμφάνιση της Τζέσικα Τσάστεϊν. Θα μπορούσε άραγε να βρεθεί πιο ταιριαστή ηθοποιός για την κλασική country ηρωίδα του τραγουδιού; 

To σκανδαλώδες «Je t'aime...Moi non plus» που έγινε ταινία από τον ίδιο το Σερζ Γκενσμπούρ

Όσο η Ντόλι Πάρτον κέρδιζε τα τσαρτς στην Αμερική, στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού ο Σερζ Γκενσμπούρ προκαλούσε σκάνδαλα μεγατόνων στην αφρόκρεμα της γαλλικής σόουμπιζ με το «Je t'aime», που αργότερα έγινε «Je t'aime...Moi non plus». Κομμάτι θρύλος πλέον, σημαία τότε στην εν εξελίξει σεξουαλική επανάσταση, αντιμετωπίστηκε από μια πουριτανική μερίδα του τύπου σαν χυδαίο ερωτογράφημα ή μια άμουση απομίμηση οργασμού. Οι αντιδράσεις κι οι απαγορεύσεις που ακολούθησαν λειτούργησαν ευεργετικά για το τραγούδι, καθιστώντας το παγκόσμιο φαινόμενο. Ο συνθέτης πάντως το έβλεπε σαν κάτι το αντι-ερωτικό, εννοώντας πιθανότατα ένα τραγούδι αγάπης για την απόγνωση του μπροστά στην προσωπική του ανικανότητα να διαχωρίσει το συναίσθημα από τη σαρκική επαφή. Το 1976 θα σκηνοθετήσει ο ίδιος την ομότιτλη ταινία, μέσω της οποίας επεκτείνει τη διερεύνηση αυτής της θεματικής. 

To «If There Is Something» των Roxy Music που έγινε η μαγιά για τον «Ιδανικό Εραστή»  

Αν και δεν αναφέρεται πουθενά επίσημα, το «If There is Something» είναι η απόλυτη έμπνευση και η αιτία πίσω απ' τον «Ιδανικό Εραστή» του Μπέιλι Γουόλς. Εκτός του ότι ακούγεται στις δύο πιο σημαντικές στιγμές της ταινίας, ο σκηνοθέτης αντιγράφει την αφηγηματική του δομή, άλλα και το ύφος μιας μπάντας που αλλάζει διαρκώς πρόσωπα μέσα στα εξήμισι λεπτά που διαρκεί το κομμάτι. Έτσι κάθε ενότητα του φιλμ αντιστοιχεί με ένα από τα τρία διακριτά του μέρη. Εκτός αυτού υπάρχουν διάσπαρτες οπτικές αναφορές που παραπέμπουν στους στίχους, η ιστορία ολοκληρώνεται με μια βουβή σκηνή που μοιάζει βγαλμένη απ' την παράλληλη αναπόληση του Μπράιαν Φέρι, ενώ οι τελευταίες λέξεις που βλέπουμε στην οθόνη επιβεβαιώνουν το προφανές. Ότι δηλαδή αυτή η εγκληματικά παραγνωρισμένη ταινία είναι βασισμένη σε ένα απ' τα πιο όμορφα τραγούδια που γράφτηκαν ποτέ. 

Οι Arctic Monkeys που παρήγγειλαν μια ταινία για το «When the Sun Goes Down»

Στο «When the Sun Goes Down» ο Άλεξ Τέρνερ περιγράφει ένα σύντομο στιγμιότυπο από την άγρια πλευρά του Σέφιλντ που αναδύεται μόλις πέσει η νύχτα. Σε μια βόλτα του στην άκρη της πόλης βλέπει μία έφηβη να ψωνίζεται και μένει να αναρωτιέται τι μπορεί να έχει πάει λάθος. Λίγο πιο πέρα ένας περίεργος τύπος που φαίνεται να σχεδιάζει κάτι άσχημο την παρακολουθεί. Γνωρίζοντας πως είχε στα χέρια του κάτι μεγαλύτερο απ' το επόμενο single της μπάντας, ο Τέρνερ παράγγειλε αντί ενός παραδοσιακού βίντεο κλιπ, μια κανονική μικρού μήκους ταινία. Κάπως έτσι προέκυψε το «Scummy Man» του Πολ Φρέιζερ κι ήταν τόσο καλό που έκανε ανεξάρτητη καριέρα. Κυκλοφόρησε σε DVD, έχοντας σαν B-side μια ακόμα μικρού μήκους ιστορία γύρω από τους ίδιους ήρωες, με τίτλο «Just Another Day». 

Ράιαν Ο’ Νιλ (1941-2023): Η ραγδαία άνοδος και η περιπετειώδης πτώση ενός σταρΤομ Γουέιτς: Ο αλήτης πρίγκιπας πάει σινεμά