Θέλημα Θεού

Ζητήματα πίστης και ηθικής στη νέα ταινία του Φρανσουά Οζόν που βασίζεται στα αληθινά γεγονότα που συγκλονίζουν τη Γαλλία. Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής (Αργυρή Αρκτος) στο πρόσφατο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου.

Από τον Πάνο Γκένα
Θέλημα Θεού

Σεξουαλικά σκάνδαλα στους κόλπους της εκκλησίας και το ειδεχθές έγκλημα της παιδεραστίας. Βασισμένος στην πραγματική ιστορία που σόκαρε τη Γαλλία το 2016, όταν ο ιερέας της Λιόν Μπερνάρντ Πρεϊνό κατηγορήθηκε για σεξουαλική κακοποίηση 70 ανήλικων αγοριών, ο Φρανσουά Οζόν επέστρεψε φέτος στο Διαγωνιστικό τμήμα της Μπερλινάλε με μία ταινία καταγγελίας και τον ειρωνικό τίτλο «Θέλημα Θεού».

Χωρίς ίχνος σκανδαλοθηρίας, ο Οζόν με ένα αντιστικτικό voice over δίνει από την αρχή της ταινίας διακριτικά και πολύ άμεσα όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που χρειάζεται ο θεατής και στη συνέχεια επικεντρώνεται σε τρεις βασικούς χαρακτήρες: τον οικογενειάρχη Αλεξάντερ (Μελβίλ Πουπό), τον άθεο Φρανσουά (Ντενίς Μενοσέτ) και τον περιθωριακό Ζιλ (Σουάν Αρλόντ), όλοι τους θύματα του Πρεϊνό. Αυτό που ενδιαφέρει τον σκηνοθέτη είναι να παρακολουθήσει μεθοδικά την ενδυνάμωση ενός τολμηρού δικτύου ανθρώπων που αποφασίζει μετά από χρόνια να μιλήσει απέναντι σε ένα σύστημα που δεν ακούει. Σε μία παράδοση αποσιώπησης των σκανδάλων από πλευράς  τόσο της εκκλησίας, όσο και των οικογενειών, ο Οζόν διαχωρίζει την πίστη από το έγκλημα και αποτυπώνει τα τραύματα, τις επιπλοκές και το θάρρος των θυμάτων, ανθρώπων που στερήθηκαν την παιδική τους ηλικία και πολύ πιθανό το δικαίωμα σε μία καλύτερη ζωή.

Το «Θέλημα Θεού» δεν προσωποποιεί μόνο στον Πρεϊνό το εκκλησιαστικό σκάνδαλο, αλλά στηλιτεύει την αποτρόπαια ανοχή. Οι βασικοί χαρακτήρες, οι οικογενειακοί τους δεσμοί, ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίζεται ο καθένας ξεχωριστά το τραύμα του παρελθόντος, αλλά και η ανάγκη για απόδοση δικαιοσύνης, άγουν την κάμερα του Οζόν. Το σενάριο (επίσης του σκηνοθέτη) διαχειρίζεται με σαφήνεια τις μαρτυρίες καθώς πληθαίνουν, διατηρεί τους τρεις αφηγηματικούς άξονες σταθερούς και παράλληλα βρίσκει τρόπο, παρά το βάρος του περιεχομένου, να χωρέσει στιγμές ειρωνείας και χιούμορ.

Θυμίζοντας λίγο περισσότερο το ντοκιμαντέρ «Deliver Us From Evil» του Όλιβερ Ο' Γκρέιντι, παρά το «ρεπορταζιακό» κινηματογραφικό ανάλογο του οσκαρικού «Spotlight: Όλα στο Φως» του Τόμας ΜακΚάρθι, το κέντρο βάρους εδώ είναι άλλωστε οι ανθρώπινες ιστορίες. Ίσως γι’ αυτό και ο σκηνοθέτης παρασύρεται απλώνοντας την διάρκεια της ταινίας σε 137 λεπτά, μία σχετική παραφωνία στο κατα τ’ άλλα συναρπαστικό θέμα της.

Η ταινία του Οζόν εμπνέεται από την αληθινή φρίκη που έζησαν 70 ανήλικα αγόρια και ελπίζει στην απόδοση δικαιοσύνης, μιας και η απόφαση του δικαστηρίου για τον Πρεϊνό αναμένεται στο τέλος της χρονιάς. Επιβραβεύει όμως σίγουρα όλους όσους τολμούν να σπάσουν τη σιωπή και όσους τολμούν να αναλάβουν δράση. Λίγο πριν το φινάλε ακούγεται η ερώτηση «Πιστεύεις στον Θεό;». Η απάντηση είναι δική σας, αλλά το «Θέλημα Θεού» αντιστρέφει με ενδιαφέρον το ερώτημα. Μήπως πριν την ομολογία πίστης σε μία μεγαλόψυχη, ανώτερη δύναμη, θα έπρεπε να θεωρείται δεδομένη η πίστη στον άνθρωπο;