66o ΦΚΘ: Το «Hamnet» της Κλόι Ζάο θρηνεί το βιωμένο δράμα που γέννησε μεγάλη τέχνη

Μετά το φιάσκο των «Eternals», η βραβευμένη δημιουργός επέστρεψε με την καλύτερη στιγμή της φιλμογραφίας της και καθήλωσε το κοινό ενός κατάμεστου «Ολύμπιον», στην αίθουσα του οποίου ένιωθες τους θεατές να κρατούν την ανάσα τους - όταν δεν σκέπαζαν τους ήχους της ταινίας με αναφιλητά.

Από τον Γιάννη Βασιλείου
66o ΦΚΘ: Το «Hamnet» της Κλόι Ζάο θρηνεί το βιωμένο δράμα που γέννησε μεγάλη τέχνη

Συνηθίζουμε να λέμε ότι η μεγάλη τέχνη είναι συχνά προϊόν αληθινού, βιωμένου δράματος και δεν είναι λίγες οι ταινίες που στήθηκαν γύρω από αυτή τη θεματική, από κλασικές βιογραφίες που αφηγούνται την ιστορία πίσω από ένα κλασικό έργο τέχνης, μέχρι ταινίες είδους που το πιστοποίησαν στο πικρό επιμύθιό τους – πχ. η τέλεια κραυγή του ντεπαλμικού «Blow Out». Το «Hamnet» της Κλόι Ζάο, που μπορεί να αποδειχθεί ακόμα πιο συναρπαστική κινηματογραφική εμπειρία αν μπείτε στην αίθουσα δίχως να γνωρίζετε τίποτα γι' αυτό, σαν τον υπογράφοντα, στα χαρτιά ανήκει στην πρώτη κατηγορία. Στην πράξη επιχειρεί κάτι λίγο διαφορετικό.

Αντί να φέρει στο επίκεντρο το επίμαχο έργο τέχνης και να υφάνει τη δραματουργία της γύρω από αυτό, η Ζάο προσεγγίζει το αληθινό δράμα που το γέννησε σαν να ήταν εκείνο το «σπουδαίο έργο τέχνης».  Οι μεγάλες χειρονομίες, τα επώδυνα δραματικά απρόοπτα, ένας αραχνοϋφαντος πνευματικός κόσμος που συνυπάρχει με τον δικό μας και γίνεται αισθητός, αλλά ποτέ ορατός  -μέγα επίτευγμα αυτό-, μοτίβα σαν εκείνο της προιοκονομίας, της τραγικής ειρωνείας, της (αυτοεκπληρούμενης) προφητείας συνθέτουν μια διογκούμενα υποβλητική ανθρώπινη τραγωδία, την οποία η Ζάο ξετυλίγει μεθοδικά, με κινηματογράφηση που παραπέμπει σε εικαστικές κορυφές – τα κάδρα του Λούκας Ζαλ παραπέμπουν σε φλαμανδικούς πίνακες- και με παρότρυνση των ηθοποιών να επικοινωνήσουν το συναίσθημα με έναν τρόπο που υπερβαίνει την απλή έκφραση ενός ανθρώπου και μετατρέπει τον τελευταίο σε σύμβολο του επικοινωνούμενου συναισθήματος  - σχεδόν κλειδωμένο το Όσκαρ της Τζέσι Μπάκλεϊ, επικυρώνεται η είσοδος του Πολ Μέσκαλ στο κλαμπ των σύγχρονων ερμηνευτών πρώτης γραμμής. Υπάρχει μια μακροσκελής σεκάνς που σηματοδοτεί την κορύφωση αυτού του δράματος, κατά την οποία ένιωθες όλη την αίθουσα του Ολύμπιον να κρατά την ανάσα της αρχικά και μετά να ξεσπά σε λυγμούς και να φυσάει τη μύτη της – πιστέψτε μας, όχι από κρυολόγημα.

Κι έπειτα, αφού έχουμε δει το βιωμένο δράμα, η Ζάο εξαπολύει στην οθόνη το πασίγνωστο έργο τέχνης που γέννησε. Αρχικά μοιάζει εντελώς τεχνητό, μικρότερο σε έμβέλεια όσων προηγήθηκαν - μερικοί ίσως βιαστούν να λογαριάσουν αυτή την απόφασή της για ύβρη. Μετά, όμως, έρχεται αυτό το βιωμένο δράμα να εφαρμοστεί πάνω του και ξαφνικά το θέαμα στη σκηνή αποκτά μια άλλη, απείρως δραματικότερη διάσταση. Κι έπειτα, με ένα αξέχαστο πλάνο η Ζάο θα καταστήσει σαφές πως, αν τα έργα τέχνης άντεξαν στον χρόνο, αν μπόρεσαν να επικοινωνήσουν κάτι για τον κόσμο μας αλλά και για εμάς τους ίδιους, είναι γιατί άφησαν χώρο ώστε να τα εμπλουτίσουμε, καθένας ξεχωριστά με το δικό του, προσωπικό δράμα. Κι αν ίδιο το θέαμα ήταν φαινομενικά «πλαστό», ως «μίμηση» πράξεως σπουδαίας και τελείας, το συναίσθημα που το γέννησε κι εκείνο που μεταδόθηκε ήταν οικείο. Αυτή την οικειότητα διαγνώσαμε κι αφουγκραστήκαμε κι έπειτα όλοι μαζί, ενωμένοι με μια αόρατη γραμμή, ως ισότιμα μέλη της ανθρώπινης φαντασιακής κοινότητας, βρήκαμε και κοινωνήσαμε την αλήθεια του και, ταυτόχρονα, μπορέσαμε να το κάνουμε αληθινό, επειδή κατά τις δύο ώρες που διήρκεσε, το οικειοποιηθήκαμε. Κι από εκεί και έπειτα «στον κόσμο τούτο τον σκληρό, με οδύνη ανασαίνοντας, θα λέμε την ιστορία του».*

*= συγχωρέστε την αδυναμία του υπογράφοντος να αποδώσει τον στίχο με τον δέοντα λυρισμό, έπρεπε να στείλουν για ανταπόκριση έναν ποιητή.


 

66o ΦΚΘ: H «Πάττυ» του Γιώργου Γεωργόπουλου φέρνει την άνοιξη του εγχώριου σινεμά είδουςΟ Άνταμ Ντράιβερ στη νέα σειρά του σκηνοθέτη του «Adolescence»