Κάννες 2021: Πώς το κορυφαίο κινηματογραφικό Φεστιβάλ στον κόσμο έκανε φέτος τη μεγάλη (και αναζωογονητική) επιστροφή του

Με λιγότερους δημοσιογράφους να παρίστανται, αυστηρούς ελέγχους για την τήρηση των υγειονομικών μέτρων και χαμηλότερους τόνους από ποτέ, το 74ο Φεστιβάλ Καννών είχε να επιδείξει ένα εξαιρετικό πρόγραμμα, μια φιλόξενη ατμόσφαιρα και μια ισότητα, άγνωστες στις μέχρι τότε διοργανώσεις του, έναν καθημερινό ενθουσιασμό από μέρους των θεατών και μια πανηγυρική επιστροφή του παγκόσμιου καλλιτεχνικού σινεμά εκεί που του αξίζει: στη σκοτεινή αίθουσα. Bravo Cannes!

Από τον Λουκά Κατσίκα
Κάννες 2021: Πώς το κορυφαίο κινηματογραφικό Φεστιβάλ στον κόσμο έκανε φέτος τη μεγάλη (και αναζωογονητική) επιστροφή του

Πώς ήταν οι ταινίες;

Να αρχίσουμε από το τέλος: Μπορεί η φετινή κριτική επιτροπή που αποφάσισε για τα βραβεία να απένειμε τον Χρυσό Φοίνικα σε μια από τις πιο αμφιλεγόμενες δημιουργίες που έχουν προβληθεί εδώ και πολύ καιρό στις Κάννες και σίγουρα η μοιρασιά των επάθλων δηλώνει ότι δεν υπήρξε σύμπνοια απόψεων μεταξύ των μελών της. Μπορεί επίσης η αριθμητικά ισχυρότερη, θηλυκή πτέρυγα της επιτροπής, αποτελούμενη από τις Μάγκι Τζίλενχαλ, Μιλέν Φαρμέρ, Τζέσικα Χάουσνερ, Μάτι Ντιόπ και Μελανί Λοράν να στάθηκε λίγο πιο ψυχαναγκαστική στην επιθυμία της ο Φοίνικας να καταλήξει για δεύτερη φορά στην Ιστορία σε γυναίκα (μετά την Τζέιν Κάμπιον και τα «Μαθήματα Πιάνου» του 1993). 

Μπορεί, τέλος, ο Σπάικ Λι να είδε στο προκλητικό «Titane» της Ζουλιά Ντικουρνό μια επιθετικότητα και ένα σκηνοθετικό τσαγανό ανάλογο του δικού του, άρα να επιβράβευσε κάτι πλησιέστερα στις προσωπικές του ευαισθησίες (σε σχέση πάντα με τις υπόλοιπες διαγωνιζόμενες ταινίες).

Σάρoν Στόουν η παρουσιάστρια, Σπάικ Λι ο Πρόεδρος της επιτροπής και οι συντελεστές του «Titane» με τον Χρυσό Φοίνικα ανά χείρας

Η αλήθεια είναι, όμως, ότι οι φετινές Κάννες ετοίμασαν και μοιράστηκαν με το κοινό ένα πολυσυλλεκτικό, ατίθασο και γεμάτο μικρές εκπλήξεις πρόγραμμα, ίσως το πιο δυνατό της πρόσφατης μνήμης, που συζητήθηκε και-κυρίως-δημιούργησε στρατόπεδα. Συνέβαλαν φυσικά σε αυτό ταινίες όπως η αιρετική «Benedetta» του Πολ Βερχόφεν, το προβοκατόρικο «Titane», το αναιμικό «Bergman Island» της Μία Χάνσεν-Λοβ, το επιθετικό «Ahed's Knee» του Ναντάβ Λαπίντ ή το επικό αισθηματικό δράμα «The Story of my Wife» της Ίλντιγκο Ενιέντι, που αντιπάθησαν οι Αμερικανοί κριτικοί και υπερασπίστηκαν οι Ευρωπαίοι. 

Από ένα διαγωνιστικό τμήμα με τον αριθμό-ρεκόρ των 24 συμμετοχών δεν έλειψαν βέβαια οι μετριότητες («France» του Μπρουνό Ντιμόντ και «Flag Day» του Σον Πεν), οι μικρές («Paris 13th District» του Ζακ Οντιάρ) και οι ηχηρές απογοητεύσεις (o καταποντισμός του Νάνι Μορέτι με το μελοδραματικό «Three Floors») και οι συνήθεις Γάλλοι ύποπτοι (Φρανσουά Οζόν με το πολύ αξιοπρεπές «Everything Went Fine», Κατρίν Κορσινί με το δυσκολοχώνευτο και πομπώδες «The Divide»).

Οι συντελεστές του «Memoria» εκπέμπουν SOS για τον λαό της Κολομβίας

Το διαγωνιστικό τμήμα του 74ου Φεστιβάλ θα το θυμόμαστε, παρ' όλα αυτά, γιατί υπερασπίστηκε ξεκάθαρα και περήφανα ένα καλλιτεχνικό σινεμά που τολμά να πάρει πολλά και διαφορετικά ρίσκα, είτε πρόκειται για την «Annette» του Λεός Καράξ είτε για το «Red Rocket» του Σον Μπέικερ είτε για το «Petrov's Flu» του Κίριλ Σερεμπρένικοφ είτε για το «Drive my Car» του Ριουσούκε Χαμαγκούτσι είτε για την έξοχη «Memoria» του Απιτσατπόνγκ Βερασετακούν.

Θα το μνημονεύουμε, τέλος, γιατί στην μετα-COVID εποχή τόνισε με τον πιο εντυπωσιακό ποιοτικά τρόπο (και με τις συνήθεις υποδειγματικές συνθήκες προβολής) τη συγκίνηση του να απολαμβάνεις καινούργιες ταινίες στη μεγάλη οθόνη, με την κατάνυξη του γύρω κοινού να συντονίζεται στη δική σου, το συγχρονισμό ξανά όλων σε ένα κοινό κινηματογραφικό βίωμα και το σκίρτημα που προκαλεί η ανακάλυψη ενός φιλμ που αιφνίδια αγάπησες. 

Η «Annette» στο κόκκινο χαλί

Πώς ήταν το ίδιο το Φεστιβάλ;

Οι Κάννες δεν υπήρξαν ποτέ εύκολο και ξένοιαστο Φεστιβάλ. Το πρόγραμμα των ταινιών είναι κάθε μέρα φορτωμένο και όχι πάντα εξυπηρετικό με τον υπέρογκο αριθμό των όσων πρέπει να δεις, οι ουρές πριν την έναρξη κάθε πρεμιέρας είναι μεγάλες (κάτω από δυνατό ήλιο ή ακόμη πιο δυνατή βροχή), η διάταξη των δημοσιογράφων σε προτεραιότητες (αναλόγως της περιοδικότητας και αναγνωσιμότητας του εντύπου ή ηλεκτρονικού μέσου που εκπροσωπούν) έχει σταθεί σκέτη ταλαιπωρία μέσα στα χρόνια, ιδίως αν ανήκεις στους κατόχους διαπίστευσης που πρέπει να περιμένουν τουλάχιστον μιάμιση ώρα έξω από την αίθουσα με το άγχος του αν τελικά θα τους επιτραπεί η είσοδος. 

Ακόμη κι όταν καταφέρεις να περάσεις τις πόρτες, όμως, ποτέ δεν βρίσκεις τη θέση που επιθυμείς στις κατάμεστες σάλες και ποτέ δεν θα βολευτείς αρκετά ώστε να παρακολουθήσεις άνετα μια τρίωρη και βάλε ταινία. Στο Φεστιβάλ το άγχος και η ταλαιπωρία υπήρξαν πάντοτε δεδομένα.

Το σήμα των Καννών πριν το ξεκίνημα κάθε προβολής και το θερμό χειροκρότημα που το συνόδευε. Εδώ από την επίσημη προβολή της «Annette»

Φέτος, όμως, οι Κάννες ήταν ένα διαφορετικό φεστιβάλ. Δύο χρόνια αφότου διεξήχθησαν τελευταία φορά και με την παγκόσμια άλωση της πανδημίας να έθεσε και φέτος την πραγματοποίησή τους σε κίνδυνο μέχρι την τελευταία στιγμή, η μεγαλύτερη κινηματογραφική εκδήλωση στον κόσμο μετακόμισε στην καρδιά του καλοκαιριού, είχε έντονη τη μυρωδιά της (ακριβώς δίπλα) θάλασσας και του αντηλιακού και ανακάλυψε ξαφνικά τον πιο φιλικό και ανθρώπινο εαυτό της

Συνέβαλε ασφαλώς σε αυτό ότι τα πλήθη αυτή τη φορά ήταν πιο μετρημένα και συγκεκριμένα. Υπήρξαν, ας πούμε, πολυαναμενόμενες προβολές που αδυνατούσαν να γεμίσουν την αίθουσα αποκλειστικά με δημοσιογράφους και σε μία με δύο περιπτώσεις ο εξώστης παρέμεινε κλειστός. Μιλάμε, όμως, για αίθουσες των 2.294 και 1.068 ατόμων. 

Εκτός των αιθουσών, στους κοινόχρηστους χώρους του Φεστιβάλ, οι συνωστισμοί είχαν περιοριστεί στο ελάχιστο, μέσα στις σάλες η αστυνόμευση για την τήρηση της μάσκας ήταν συνεχής, εννοείται ότι δεν πλησίαζε ποτέ κανείς τους χώρους διεξαγωγής των προβολών χωρίς το πιστοποιητικό εμβολιασμού ανά χείρας ή μάσκες στο πρόσωπο και επιπλέον είχε στηθεί ένα ειδικό περίπτερο πλησίον των αιθουσών, στο οποίο υπήρχε διαρκής ιατρική παρουσία καθώς και η δυνατότητα των self tests. 

Ω, τι κόσμος! Επώνυμη απαρτία στην πρεμιέρα του «French Dispatch»

Από ένα κλίμα αρχικά επιφυλακτικό και μουδιασμένο, ωστόσο, προέκυψε σταδιακά μια συγκινητική ατμόσφαιρα (που ζωήρευαν τα ηχηρά χειροκροτήματα του κοινού κάθε φορά που εμφανιζόταν στην οθόνη το σήμα του Φεστιβάλ), μια διάθεση ανυπομονησίας και ευφορίας, ο ευχάριστος αιφνιδιασμός όλων για τις άνευ προηγουμένου χαλαρές συνθήκες, ενώ για πολύ σπάνια φορά στις Κάννες βασίλεψε η ισότητα και η αλληλεγγύη: υπό τη σκιά παγκόσμιων αναστατώσεων και ενός χρόνου πανδημίας, όλοι όσοι βρεθήκαμε στην ιστορική αυτή χρονιά για το Φεστιβάλ νιώσαμε την ανάγκη να ενωθούμε ανακουφιστικά κάτω από τις ίδιες μεγάλες οθόνες. Και την αναζωογονητική εμπειρία των 74ων Καννών θα τη θυμόμαστε για πάντα. 

Το www.cinemagazine.gr δίνει τα βραβεία του

Χρυσός Φοίνικας: «Memoria» του Απιτσατπόνγκ Βερασετακούν
Μέγα Βραβείο: «Drive my Car» του Ριουσούκε Χαμαγκούτσι

Βραβείο Επιτροπής: «Red Rocket» του Σον Μπέικερ
Γυναικεία Ερμηνεία: Ρενάτε Ρέινσβε («The Worst Person in the World»)
Αντρική Ερμηνεία: Αμίρ Ζαντίντι («A Hero»)
Βραβείο Σκηνοθεσίας: Εξίσου στον Γιούχο Κουοσμάνεν για το «Compartment No.6» και τον Λεός Καράξ για το «Annette»
Βραβείο Σεναρίου: «A Hero» του Ασγκάρ Φαρχαντί

Βρείτε συγκεντρωμένες όλες τις ανταποκρίσεις, κριτικές, νέα και αφιερώματα του φετινού Φεστιβάλ Καννών εδώ: www.cinemagazine.gr/cannes

Το ΣΙΝΕΜΑ / cinemagazine.gr ταξίδεψε στις Κάννες με την AEGEAN και σας προσέφερε καθημερινές ανταποκρίσεις. Το 74o Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών πραγματοποιήθηκε μεταξύ 6 - 17 Ιουλίου 2021.