Αν υπήρχε μία μεγάλη έκπληξη που περίμενε φέτος τους σταθερούς επισκέπτες του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, αυτό ήταν σίγουρα ο ηλιόλουστος καιρός, που επέβαλε την –αδιανόητη για την εποχή– κυκλοφορία στην πόλη μέχρι και με κοντομάνικα. Για όσους η επίσκεψη στο παλαιότερο κινηματογραφικό φεστιβάλ της Ελλάδας ταυτίζεται με τσουχτερό κρύο, που καθιστούσε την καθιερωμένη βόλτα στο λιμάνι μια οδυνηρή εμπειρία, η απρόσμενα παρατεταμένη καλοκαιρία ήταν μια ευχάριστη ανατροπή που άφησε τα παλτά και τα πουλόβερ άθικτα στις βαλίτσες των κινηματογραφόφιλων εκδρομέων.
Κατά τα άλλα, ελάχιστα πράγματα μοιάζουν να έχουν αλλάξει: η κρίση δεν δείχνει να έχει επηρεάσει δραματικά τις αγαπημένες συνήθειες των φανατικών σινεφίλ και θιασωτών των απανταχού κινηματογραφικών φεστιβάλ, για τους οποίους το σινεμά αποτελεί τρόπο ζωής – οι αίθουσες γεμίζουν σταθερά, ενώ οι sold out προβολές αυξάνονται διαρκώς, όσο περνούν οι μέρες.
Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, πως οι δύσκολες οικονομικές συνθήκες δεν έχουν αφήσει το στίγμα τους με άλλους τρόπους: εκτός από την κριτική επιτροπή του διεθνούς διαγωνιστικού τμήματος και τιμώμενους σκηνοθέτες, στους οποίους το Φεστιβάλ έχει διοργανώσει αφιερώματα (Μπαχμάν Γκομπαντί, Άκι Καουρισμάκι), οι επίσημοι καλεσμένοι μετριούνται φέτος στα δάχτυλα του ενός χεριού – με τον Κώστα Γαβρά να μονοπωλεί φυσικά το ενδιαφέρον του Τύπου.
Την ίδια στιγμή, το πρόγραμμα του φεστιβάλ κινείται στα γνωστά πλαίσια που έχει χαράξει τα τελευταία δύο χρόνια ο διευθυντής Δημήτρης Εϊπίδης. Χωρίς πολλές πολλές εξωφεστιβαλικές φανφάρες, ο βασικός κορμός αποτελείται από έργα σταθερά αγαπημένων δημιουργών των διοργανωτών και «μικρές», καλλιτεχνικές ταινίες, που κρύβουν εκπλήξεις για όσους προτίθενται να ψάξουν ανάμεσα στα άγνωστα ως επί το πλείστον ονόματα.
Αυτό που δεν μπορεί να μην προσέξει κανείς, ωστόσο, είναι μία κάποια ανισομέρεια στην εκπροσώπηση εθνικών κινηματογραφιών: Η Μέση Ανατολή (Ιράν, Ισραήλ κ.λ.π.), η Ανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια κατέχουν τη μερίδα του λέοντος, με μια ιδιαίτερα πληθωρική παρουσία στο πρόγραμμα, ενώ αντίστοιχα χώρες με σημαντική και πλούσια παραγωγή, όπως οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, αλλά και η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία, μοιάζουν μυστηριωδώς σχεδόν απούσες από την επιλογή.
Όσον αφορά το Διαγωνιστικό Τμήμα, δύσκολα μπορεί κανείς να προβλέψει ακόμα τα φαβορί για τον Χρυσό Αλέξανδρο, καθώς αρκετές από τις ταινίες που διαγωνίζονται δεν έχουν προβληθεί ακόμα, το σίγουρο όμως είναι ότι υπήρξαν φιλμ που ξεχώρισαν εύκολα.
Όπως το «Μια Πειρατεία» («Kapringen») του Τομπίας Λίντχολμ, σεναριογράφου του «Κυνηγιού», που βγαίνει στις αίθουσες αυτή την εβδομάδα. Ένα ρεαλιστικό θρίλερ-ψυχοβγάλτης, γύρω από την υπόθεση πειρατείας ενός εμπορικού πλοίου από Σομαλούς πειρατές, διαθέτει υποδειγματικό ρυθμό και εξαιρετικές ερμηνείες, που σε κρατούν τσιτωμένο στο κάθισμά σου, παρόλο που σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται για την ταινία δράσης που περιμένει κανείς στην αρχή, διαβάζοντας την υπόθεση.
mould - trailer από NyxtesPremieras
Ακόμα πιο σοβαρή υποψηφιότητα για ένα από τα μεγάλα βραβεία έχει θέσει η «Μούχλα» («Küf») του Αλί Αϊντίν, το θλιμμένο οδοιπορικό ενός 55χρονου άνδρα, ο οποίος αναζητά τα ίχνη του χαμένου γιου του, σε ένα μινιμαλιστικό αλλά βαθιά ανθρώπινο δράμα, που αποτελεί το μελαγχολικό πορτρέτο όχι μόνο του ήρωα αλλά και της πρόσφατης ιστορίας της Τουρκίας.
Ανάμεσα στις πιο «σοβαρές», φεστιβαλικές ταινίες δεν έλειψαν ευτυχώς και μικρές ευπρόσδεκτα ανώδυνες, ψυχαγωγικές ανάσες, όπως το ξεκαρδιστικό «Η Αγίας Τετράς» («Svatá Ctverice») του Τσέχου Γιαν Χρέμπεκ («Παιχνίδια Διχασμού και Εγκυμοσύνης», 2000). Σίγουρα η πιο feelgood ταινία που είδαμε στο φεστιβάλ μέχρι σήμερα, περιστρέφεται απροσποίητα γύρω από την απόπειρα δύο βαριεστημένων παντρεμένων ζευγαριών να πειραματιστούν σεξουαλικά, αλλάζοντας συντρόφους.
Κι αν δύσκολα μπορεί να υποστηρίξει κανείς με σιγουριά ότι ανακάλυψε το μεγάλο αριστούργημα, την ίδια στιγμή έλειψαν οι μεγάλες απογοητεύσεις – με την εξαίρεση ίσως της «Κλειδαρότρυπας» («Keyhole») του εκκεντρικού Γκάι Μάντιν («The Saddest Music in the World», 2003), που στεναχώρησε ακόμα και τους πιο φανατικούς οπαδούς του αβάν-γκαρντ Καναδού σκηνοθέτη.
