«Η Αντζελίνα Τζολί άγγιξε τις ψυχές μας». Το εγκώμιο των γυναικών από τη Βοσνία που είδαν το «In the land of blood and honey», σκηνοθετικό ντεμπούτο της σταρ, δεν προσπερνιέται εύκολα. Μετά από έναν χρόνο δριμύτατης κριτικής που την έφερε σε σύγκρουση με Βόσνιες, θύματα βιασμού στον Εμφύλιο της πρώην Γιουγκοσλαβίας (1991-'95), και της φόρτωσε και μια μήνυση από Κροάτη συγγραφέα που την κατηγόρησε για λογοκλοπή, η Τζολί πέρασε την άποψή της. Τι κι αν σηκώνουν κάποιοι ειρωνικά το φρύδι στο άκουσμα του βαρύγδουπου τίτλου της ταινίας («Στη γη του αίματος και του μελιού»), εκείνη θα βραβευτεί για την προσπάθειά της με το βραβείο Στάνλεϊ Κρέιμερ από την Ενωση Αμερικανών Παραγωγών.
Εντάξει, θα πει εύκολα κάποιος, σιγά μη δεν τα κατάφερνε η νούμερο 1 σταρ του Χόλιγουντ. Μήπως, όμως, να της δίναμε μια ευκαιρία μιας και η ίδια δεν σταματάει να ταξιδεύει στις πιο αφιλόξενες γωνιές του πλανήτη (ως πρέσβειρα της Υπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες); Πρόσφατα, μάλιστα, παραδέχτηκε πως σκαρώνει κι ένα σενάριο για τον πόλεμο στο Αφγανιστάν - αν μη τι άλλο, αυτό δείχνει πως έχει ένα ζιζάνιο μέσα της.
Η Τζολί βγάζει στις αίθουσες το διαδραματιζόμενο στην εμπόλεμη Βοσνία φιλμ στη βοσνιακή γλώσσα, με αγγλικούς υπότιτλους, θέλοντας να είναι ρεαλιστική η κινηματογραφική ματιά της. «Στην αρχή, όταν προσέγγισα την ταινία, δεν σχεδίαζα να σκηνοθετήσω», εξηγεί.
«Ποτέ δεν σχεδίαζα να σκηνοθετήσω τίποτα. Με στοίχειωναν χρόνια ταξιδιών σ' αυτόν τον τόπο εξαιτίας της απουσίας παρέμβασης, με στοίχειωνε το τραύμα που οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν σε τέτοιες καταστάσεις διαμάχης αλλά και η δικιά μου αγωνία βλέποντας τον πόνο τους, ενώ αναλογιζόμουν αν θα μπορούσαμε να τον είχαμε αποτρέψει».
Προσθέτει επίσης: «Εκατσα κατ' ιδίαν να γράψω κάτι και αυτό με οδήγησε στη Βοσνία, γιατί ήταν ένας πόλεμος από τη γενιά μου, προς τη γενιά μου... και όσο πιο πολλά μάθαινα, τόσο πιο πολύ με καταλάμβανε η ενοχή για το πόσο λίγα ήξερα». Μετά τη συγγραφή ενός μήνα, πολλές αναθεωρήσεις και αναγνώσεις του σεναρίου, όπως και μια επίσκεψη με τον Μπραντ Πιτ στη Φότσα της ανατολικής Βοσνίας, τόπο βιασμών πολλών Βόσνιων μουσουλμάνων γυναικών, η Τζολί πέρασε πίσω από την κάμερα με προϋπολογισμό 13 εκατομμυρίων δολαρίων.
Χειριζόμενη στο σενάριό της το θέμα της εθνοκάθαρσης μέσω χιλιάδων βιασμών εκείνης της περιόδου, η Τζολί αναστάτωσε τη Βοσνία καθώς ο Τύπος λανθασμένα έγραφε πως η ιστορία της μιλάει για μια γυναίκα που ερωτεύεται τον... βιαστή της. Οι σχετικές οργανώσεις άρχισαν να διαμαρτύρονται. Πιέσεις ασκήθηκαν για την παρέμβαση του υπουργού Πολιτισμού.
Τα γυρίσματα μεταφέρθηκαν από τη Βοσνία στην Ουγγαρία, αφού ανακλήθηκε η σχετική άδεια που είχε δοθεί στην παραγωγή, αλλά... τέλος καλό, όλα καλά. Σήμερα, οι Βόσνιες που παρακολούθησαν την ταινία λένε πως «είναι οδυνηρή, σχεδόν αβάσταχτη», αλλά «αυθεντική».
Καταραμένος έρωτας
Η Αντζελίνα Τζολί επέλεξε να επανδρώσει το καστ με ντόπιους ηθοποιούς, Σέρβους, μουσουλμάνους και Κροάτες και στρώθηκε ν' αφηγηθεί την ιστορία ενός καταραμένου έρωτα, ανάμεσα σ' έναν Σέρβο και μια μουσουλμάνα, οι οποίοι χωρίζονται λόγω της εμφύλιας σύρραξης στην πρώην Γιουγκοσλαβία για να συναντηθούν ξανά σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Εκείνος είναι ο δεσμώτης κι εκείνη η αιχμάλωτη.
Εντυπωσιασμένη από την Τζολί είναι και η Τζανίν ντι Τζιοβάνι, πολεμική ανταποκρίτρια στον πόλεμο. «Πώς μπόρεσε μια γυναίκα που ήταν μόλις 17 όταν ξέσπασε η διαμάχη τον Απρίλιο του 1992 να έχει τόσο σωστά συλλάβει τη φρίκη του πολέμου», διερωτάται η δημοσιογράφος στην εφημερίδα «The Guardian». «Διάβασα πολλά βιβλία για τον πόλεμο. Μιλούσα με πολύ κόσμο, παρατηρούσα, άκουγα. Hθελα να πω την αληθινή ιστορία», απαντά σαν μαθήτρια η ίδια κι επαναλαμβάνει πολλές φορές: «Ηθελα να δείξω σεβασμό στους ανθρώπους»
Το «In the land of blood and honey», με πρωταγωνιστές τους Ζάνα Μαρζάνοβιτς, Γκόραν Κόστιτς και Ράντε Σερμπέντζια ξεκίνησε να προβάλλεται στις ΗΠΑ στις 23 Δεκεμβρίου.
Α. Δαλιάκα
