Πλήρεις «Υπέροχοι Άμπερσονς»: Νεότερα από την αναζήτηση ενός (ίσως όχι) χαμένου θησαυρού

Το γνωστό ως «Ιερό Δισκοπότηρο» της ιστορίας του σινεμά αναζητάται ακόμα στην Βραζιλία και ο «Ιντιάνα Τζόουνς» του έχει μερικά (αινιγματικά) νεότερα.

Από τον Ηλία Δημόπουλο
Πλήρεις «Υπέροχοι Άμπερσονς»: Νεότερα από την αναζήτηση ενός (ίσως όχι) χαμένου θησαυρού

Για την υπόθεση αυτού του απίστευτου - και συναρπαστικού ανεξαρτήτως αποτελέσματος - κυνηγιού χαμένου (;) κινηματογραφικού θησαυρού έχουμε γράψει εκτενώς εδώ. Συνοπτικά μόνο να πούμε ότι ήταν κάποτε μια ταινία. Όχι όποια ταινία, η «επόμενη ταινία» από τον «Πολίτη Κέιν» του Όρσον Γουέλς, ενός 26χρονου που είχε προκαλέσει με το ντεμπούτο του έναν σεισμό στα έγκατα μιας νεαρής τέχνης και το τσουνάμι άρχιζε να πλήττει εκθετικά όσο περνούσε ο καιρός. Μέχρι σήμερα, επιδραστικά μιλώντας, παραμένει το α και το ω του αφηγηματικού σινεμά.

Η επόμενη ταινία του Γουέλς, οι «Υπέροχοι Άμπερσονς» δεν είχαν διάρκεια 88 λεπτών. Ο Γουέλς ήταν στην Βραζιλία όταν τους μόνταρε στα 131', στέλνοντας στους παραγωγούς της RKO μια ταινία που τους τρομοκράτησε τόσο στα δοκιμαστικά κοινά (για να μη λέμε ότι μόνο οι σημερινοί είναι ηλίθιοι – αναφέρομαι στους παραγωγούς) που αμέσως έβαλαν τον Ρόμπερτ Γουάιζ να την ξαναμοντάρει «εγκαταλείποντάς την» στα....88 λεπτά. Παράλληλα δόθηκε εντολή καταστροφής του αρνητικού της πρωτότυπης ταινίας. Το αποτέλεσμα ήταν (και πάλι, φαντάσου) μια ταινία εκπληκτική. Αλλά δεν ήταν η ταινία που ήθελε ο Γουέλς. Που στην μόνη φορά στην καριέρα του που του επιτράπηκε να το κάνει «όπως το ήθελε» βγήκε «Πολίτης Κέιν». Ο θρύλος ανέκυψε σχεδόν αμέσως: Κάποιοι ισχυρίστηκαν ότι είχαν δει την πρότυπη ταινία και ήταν κάτι το μοναδικό, το απερίγραπτο.

Κάπου εκεί γίνεται ένα άλμα στον χρόνο και ξεκινά η αναζήτηση του Τζόσουα Γκρόσμπεργκ στην Βραζιλία για την χαμένη κόπια. Μια κόπια που ενδέχεται να καταστράφηκε ολοσχερώς, να πωλήθηκε σε κάποιον συλλέκτη που να έχουμε χάσει τα ίχνη του (αν ποτέ ξέραμε ποιος είναι ή ακόμα κι υπήρξε...), να ζει ολομόναχη σε κάποια αποθήκη, σε κάποια φαβέλα, κατακερματισμένη ή ολόκληρη, τσαλαπατημένη ή ακέραιη στην απεραντοσύνη της Βραζιλίας. Τι κρίμα να μην εφευρέθηκαν ανιχνευτές σελιλόιντ. Ο Γκρόσμπεργκ ψάχνει χρόνια. Αρχεία, συνεντεύξεις, ένα ντετεκτιβιλίκι κανονικό. Υπάρχουν υπόνοιες ότι η κόπια υπάρχει. Τίποτα δεν έχει βρεθεί. Η βεβαιότητα αυτή τη στιγμή είναι ότι αν υπάρχει, θα είναι εκεί.

Και τώρα βγαίνει αυτό από τον ίδιο τον Γκρόσμπεργκ:

«Ξέρουμε ότι οι φίλοι αγωνιούν για το αποτέλεσμα της έρευνάς μας για την θρυλική χαμένη κόπια των «Υπέροχων Άμπερσονς». Ορίστε τα καλά νέα: Η ομάδα της Χαμένης Κόπιας εξακολουθεί να ιχνηλατεί στοιχεία ενώ προχωράμε σε πρόσθετες συνεντεύξεις και εξακολουθούμε να μοντάρουμε το ντοκιμαντέρ για την αποστολή μας. Τα κακά νέα είναι ότι δεν μπορούμε να αποκαλύψουμε τίποτα…ακόμα.»

Υπάρχει άραγε κάτι στις τρεις τελείες; Ο Γκρόσμπεργκ αποκαλύπτει ότι υπάρχουν «γαργαλιστικές έρευνες από λάτρεις του Γουέλς που πιστεύουν ότι έχουν πληροφορίες για την μοίρα της κόπιας, ενώ άλλοι ισχυρίζονται ότι την είδαν όταν ήταν παιδιά!»

Υπάρχουν δύο εαυτοί που απαντούν. Ο ρεαλιστής εαυτός δεν βλέπει τίποτα πραγματικά νέο στις πληροφορίες, μόνο την αισιοδοξία κάποιων ονειρευτών που ίσως κάποια στιγμή θα βρεθούν στο σταυροδρόμι να αποφασίσουν αν θα συνεχίσουν μια απίστευτη (αλλά καταδικασμένη) έρευνα, ή θα δουλέψουν πάνω στο ντοκιμαντέρ της έρευνας αυτής κρατώντας μια κάποια φλόγα αναμμένη. Ο άλλος εαυτός, ο ακέραιος, θα αρνείται μέχρις εσχάτων την πιθανότητα να μην υπάρχει κάπου, κάπως η εκδοχή Γουέλς. Η ιστορία αυτή δεν είναι μόνο φτιαγμένη «από το υλικό των ονείρων». Είναι η…magnificent obsession (…) όσων έμειναν να κάνουν έτσι για «μια ταινία».