Χαρακτηριστικό δείγμα του «πώς ήμασταν και τι χάσαμε» στο σινεμά, φράση που δεν γράφεται με την αδράνεια μιας νοσταλγικότητας αλλά με την ετοιμότητα επίρριψης ευθυνών και στην κριτική (της αναλογούν, δεν στήριξε επαρκώς το σινεμά αυτό) μετά τα κορυφαία, πράγματι, «Απομεινάρια μιας Μέρας», το ντουέτο των Τζέιμς Άιβορι και Ισμαήλ Μέρτσαντ υπήρξε επί δεκαετίες η σοφιστικέ απάντηση για το εκλεπτυσμένο, προγραμματικό σινεμά εποχής. Υπήρχε γούστο, υπήρχε αυθεντικότητα, εννόηση της γλώσσας και των τρόπων, υπήρχε κύρος. Υπήρχε βέβαια και κοινό να το απολαμβάνει, το σινεμά εξαφανίζεται χωρίς το κοινό του. Την φυσική επιλογή δεν τη σταμάτησε κανείς. Ακόμα κι όταν τα απομεινάρια της την θεωρούν αφύσικη.
Τώρα λοιπόν, για επικύρωση της μουσειακότητας, έρχεται ένα ντοκιμαντέρ να αναπολήσει τα χρόνια. Το έργο έπαιξε στο Doc NYC 2023 και ήταν επίσημη επιλογή στο Παλμ Σπρινγκς και άλλα φεστιβάλ. Παρουσιάζονται σε αυτό οι Έμμα Τόμσον, Βανέσα Ρεντγκρέιβ, και άλλοι, όχι και ο Χόπκινς θα πρέπει να υποθέσουμε αφού επήλθε ρήξη στην τελευταία τους συνεργασία το «The City of Your Final Destination» (2009). Εμφανίζεται όμως ο 96χρονος πια Άιβορι, ο γηραιότερος οσκαρούχος με το Σενάριο του «Call Me By Your Name».
Άιβορι και Μέρτσαντ ήταν ζευγάρι και στη ζωή, εκτός από «συνένοχοι» από τα τέλη του '60. Ο Μέρτσαντ έφυγε από τη ζωή το 2005, μόλις 68 ετών. Τι να θυμηθούμε πρώτα; Τους Europeans, τους Bostonians και το Golden Bowl, μεταφορές Χένρι Τζέιμς που δεν φοβήθηκαν τον ογκόλιθο; Το Δωμάτιο με Θέα, το Maurice; Τα επιστεγάσματα του Howard's End, των Απομειναριών μιας Μέρας; Τα αμνημόνευτα, αδικότατα, Τζέφερσον στο Παρίσι, Surviving Picasso ή White Countess; Και τόσες πολλές ακόμα από ένα σινεμά χειροποίητο, επιμελημένο, κεντητό, που ποτέ δεν σε πρόδιδε - ακόμα και αν δεν θα ήταν δυνατόν να είναι πάντοτε στο ίδιο πανύψηλο επίπεδο. Κι όμως, υπήρχαν κρτικοί που μιλούσαν για ακαδημαϊσμό (αυτή η μάστιγα να ενοχοποιείς χωρίς να εξηγείς, χωρίς στ' αλήθεια να καταλαβαίνεις). Κέρδισαν οι κριτικοί αυτοί, γέννησαν και τη γενιά που τους συνέτριψε, αλλά δεν έφερε, για την ώρα, και μια άποψη για σινεμά αντικατάστασης. Ηλικιώθηκε και το κοινό των θαυμαστών, η φυσική επιλογή, είπαμε.
Τέλος πάντων, πάμε για έναν προτελευταίο χαιρετισμό στο ντουέτο των Άιβορι και Μέρτσαντ - και βέβαια της μέγιστης συνεισφοράς της δις οσκαρούχου Ρουθ Πρόουερ Τζαμπβάλα, της σεναριογράφου-κόσμημα των μεγάλων ταινιών της ομάδας και της συνεργάτριας σε 23 (!!) ταινίες.
Ιδού το τρέιλερ της ταινίας που θα ψευτοβγει βγει και σε αίθουσες στις ΗΠΑ (στη Νέα Υόρκη μόνο, μάλλον) τον Αύγουστο. Στην Ελλάδα μην ελπίζουμε, έχουμε νέο Άαρον Έκχαρτ και γαλλικές κωμωδίες.
