Λάκης Παπαστάθης (1943-2023): Έφυγε ένας πολύπλευρος άνθρωπος του ελληνικού πολιτισμού

«...χωρίς πάθος, τέχνη δεν γίνεται», όπως γράφει και ο ίδιος στο προσωπικό του site. Και η ζωή του το επιβεβαίωνε σε κάθε βήμα της.

Από τον Ηλία Δημόπουλο
Λάκης Παπαστάθης (1943-2023): Έφυγε ένας πολύπλευρος άνθρωπος του ελληνικού πολιτισμού

Βασικός εκπρόσωπος του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου, πολυσχιδής και ιδιαίτερα προσφιλής προσωπικότητα στα ελληνικά πράγματα, ο Λάκης Παπαστάθης ήταν επί σειρά ετών κάποιος στον οποίον «έπεφτες πάνω», αν περιτριγύριζες τα του εγχώριου κινηματογράφου. Σπούδασε στο Κέντρο Σπουδών Κινηματογράφου, από όπου αποφοίτησε το 1963. Στις αρχές της επόμενης δεκαετίας υπέγραψε το ντεμπούτο του στο μικρό μήκους με τα «Γράμματα από την Αμερική», κατακτώντας το πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Την ίδια εποχή συνέθεσε 10 μικρού μήκους που εντάχθηκαν στο «Θέατρο Σκιών» του Διονύση Σαββόπουλου. Στις αρχές του '70 γεννιέται και η εταιρεία CINETIC, σε συνεργασία με τον Τάκη Χατζόπουλο. Θα ήταν υπεύθυνη για ευάριθμες τηλεοπτικές και κινηματογραφικές δουλειές και από το 1976 - και για 30 ολόκληρα χρόνια - θα ήταν πίσω από το ιστορικό «Παρασκήνιο», μια από τις εμβληματικές εκπομπές της ελληνικής τηλεόρασης. (Κι ένας από τους λόγους που τον Βαγγέλη Παπαθανασίου δεν τον ξεπεράσαμε ποτέ.)

 

Στο 21ο AIFF, είχαμε την τιμή να αφιερώσουμε στο «Παρασκήνιο», την εκπομπή «που δεν κάλυπτε αλλά απο-κάλυπτε τα γεγονότα» που περιέγραφε, όπως έλεγαν οι δημιουργοί του. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα εδώ.

Κομβικό σημείο της διαδρομής του Παπαστάθη και της εισόδου του στο ελληνικό σινεμά που άλλαζε, ήταν τα χρέη βοηθού σκηνοθέτη στον Αλέξη Δαμιανό και την «Ευδοκία» (1971) του. Ενώ είχε σκηνοθετήσει πάνω από 100 διαφημιστικά, ήδη από τα τέλη του '60, έπρεπε να έρθει η δεκαετία του '80 για να υπογράψει κινηματογραφικές παραγωγές. 

Έκανε τέσσερεις ταινίες: «Τον Καιρό των Ελλήνων» (1981 - Σκηνοθεσία και Σενάριο βραβευμένα στην Θεσσαλονίκη), τον «Θεόφιλο» (1987) που διαγωνίστηκε στο Βερολίνο και κατέκτησε την Καλύτερη Ταινία στη Θεσσαλονίκη, «Το Μόνον της ζωής μου Ταξείδιον» (2001), που επίσης θριάμβευσε στη Θεσσαλονίκη και συμμετείχε επίσημα και στο τότε φεστιβάλ του Τορόντο και το «Ταξίδι στη Μυτιλήνη» (2010). Σε όλες τους το ταξίδι, το γεωγραφικό, το ψυχολογικό, το εθνολογικό, το επισφαλώς ηθογραφικό, διαδραματίζει κεντρικό ρόλο, όπως και μορφές που ιστορικά καθορίζουν πτυχές της ελληνικότητας (Βιζυηνός, Θεόφιλος).

Στη ζωή του ο Παπαστάθης, δεν υπηρέτησε μόνο την εικόνα και περίπου όλες της τις πλευρές (ντοκιμαντέρ, διαφήμιση, μικρό και μεγάλο μήκος), αλλά λογοτέχνησε επίσης με σειρά εκδοθέντων διηγημάτων και όχι αποκλειστικά (δοκίμια, κριτικές). Η σωρεία των συλλυπητηρίων, όχι μόνο από το Υπουργέιο Πολιτισμού, την Ένωση των Σκηνοθετών, την Ταινιοθήκη της Ελλάδος, με της οποίας την ιδρύτρια, Αγλαΐα Μητροπούλου, είχε σχέση αγάπης, σεβασμού και θαυμασμού, αλλά και πλήθος ανθρώπων που τον γνώρισαν ή/και συνεργάστηκαν μαζί του πιστοποιεί το καλλιτεχνικό μα και το ανθρώπινο ειδικό βάρος. 

Σημαντικός των ελληνικών πραγμάτων, η συμβολή όσο θα λείπει, άλλο τόσο θα υπάρχει στην πολιτιστική μας ιστορία.