Βαβέλ - Από τη Σιωπή στην Έκρηξη

Για όποιον δεν έχει δει την ταινία το πράγμα είναι πολύ απλό: ένας σκηνοθέτης φουλ ερωτευμένος με το θέμα του, αποτίει φόρο τιμής στη «Βαβέλ», το ιστορικό έντυπο που ιδρύθηκε στην Αθήνα το Φεβρουάριο του 1981 και έσβησε διακριτικά και ήσυχα κάποια καταραμένη στιγμή του 2008. Απ' αυτό το λίγο, κάθε υποψήφιος θεατής πρέπει λογικά να καταλαβαίνει αν θα βρει (ή όχι) νόημα στο νέο ντοκιμαντέρ του Μελέτη Μοίρα. Καθότι η «Βαβέλ» είναι μια από τις περιπτώσεις που ή ξέρεις ή δεν ξέρεις - και για τα δύο κάποιος σοβαρός λόγος θα υπάρχει...

Όσοι έχουν την ευλογημένη τύχη να ξέρουν κι ειδικά αν έχουν πατήσει τα 40 (άντε τα 45 για να μην κρύβουμε χρόνια), γνωρίζουν πως η «Βαβέλ» ήταν μια αγάπη που μοιράστηκαν πολλοί. Ήταν μια γλυκιά αναμονή σε μηνιαία τεύχη. Μια αισθητική επανάσταση κόντρα σε κάθε λογής -ισμούς, κλειδωμένη σε καρεδάκια και αυτοσχέδια κείμενα που ήξεραν πως να μιλούν σε πρώτο πρόσωπο. Ήταν η κόμικ συνιστώσα στην δύναμη που γέννησε την Αθηναϊκή εναλλακτική σκηνή που μας συστήθηκε στις αρχές των 90's, αφού δραπέτευσε από τις πυλωτές τις ταράτσες ενός απέραντα μικροαστικού τοπίου.

Ήταν και πολλά άλλα, ενδεχομένως πιο σημαντικά, όπως το μέσο που έφερε την 9η τέχνη σε μια χώρα που μέχρι τότε διάβαζε μόνο μικυμάου, αλλά γι' αυτά θα αφήσουμε το φιλμ να μιλήσει...

 Όπως μαρτυρά κι ο τίτλος του, ο σκηνοθέτης καταγράφει την ιστορία του εντύπου από τη στιγμή της γέννησης μέχρι τη θεωρητική γιγάντωση του, που εκφράζεται με το ετήσιο διεθνές Φεστιβάλ Κόμικς της Βαβέλ. Το κάνει κυρίως μέσα από συνεντεύξεις με ορισμένους από τους βασικότερους συντελεστές του περιοδικού, ανθρώπους που έγραψαν και εξακολουθούν να γράφουν σελίδες ολόκληρες στο χρονικό της καλλιτεχνικής Αθήνας. Άλλοι με την πένα τους, άλλοι με τα πενάκια του σκιτσογράφου, άλλοι με μικρόφωνο και μπάσο, με πινέλα, με τον Ιllustrator (tm), με κάμερες, φακούς και φώτα... Δικαιώνοντας το όνομά της η «Βαβέλ» ήταν πάντοτε ένα πολυφωνικό σύμπαν που προσέφερε χώρο αθρόας έκφρασης. Το ντοκιμαντέρ υπογραμμίζει το γεγονός και αποπειράται να αναπαράγει λίγη από την αιρετική διάθεση του εντύπου μέσα από κόμικ διαλείμματα, στα καλύτερα από τα οποία ο Αντώνης Τσιοτσιόπουλος (ένας πραγματικός γίγας, που να σημειώσουμε-γιατί-θα-σκάσουμε είχε επιτέλους το breakthough του με τα εσχάτως πολυβραβευμένα «Μαγνητικά Πεδία») διαβάζει αποσπάσματα από την Τελική Λήθη του Κωστάκη Ανάν.

Δεν υπάρχει νοσταλγική διάθεση αλλά καλλιεργείται αυθόρμητα, στην όψη και μόνο σελίδων, σκίτσων και υλικού από τις ζωντανές εκδηλώσεις του περιοδικού. Φταίει που πέρα από την επισήμανση του διανοητικού επιτεύγματος, το ντοκιμαντέρ συμπυκνώνει παράλληλα μια εποχή που το χιούμορ και η πολιτική θέση δεν φιλτράρονταν κατ' εμπορική ανάγκη από την πολιτική ορθότητα. Βοηθούν επίσης οι στιγμές που οι πρωταγωνιστές καλούνται να περιγράψουν τι σημαίνει για τους ίδιους η «Βαβέλ».

Για να παίξουμε κι εμείς στο παιχνίδι τους, αν η ταινία ήταν μουσική, θα ήταν η μελωδία από το τσέλο στο (αυθεντικό) τραγούδι των τίτλων που μπορεί και μένει καθαρή, διατηρώντας την ακεραιότητά της σε πείσμα του θορύβου που την περιβάλλει. Ακριβώς όπως συμβαίνει εδώ με την αφηγηματική ροή, που ομολογουμένως μοιάζει να διακόπτεται απότομα στο φινάλε. Αν ήταν άνθρωπος θα ήταν ένας επίμονος χρονικογράφος που έχει βαλθεί να καταγράψει σε βίντεο τις πιο ουσιαστικές στιγμές από μια πολύ συγκεκριμένη εποχή της εναλλακτικής Αθήνας. Για μια ακόμη φορά μετά το αντίστοιχης λογικής «Diamonds in the Night Sky», ο Μοίρας στρέφει το φακό του σε μία από τις αυτόφωτες φυλές της αδηφάγου μεγαλούπολης. Είναι τέτοια δε η συχνότητα με την οποία προέκυψαν τα δίδυμα αυτά ντοκιμαντέρ, που είμαστε πολύ περίεργοι να δούμε ποια η φυλή που θα ακολουθήσει.