Τηλεφώνησε στη Τζέιν

Απόκοσμο και σοκαριστικό το λιγότερο το τάιμινγκ κυκλοφορίας της πρώτης, σκηνοθετικής απόπειρας (σε κινηματογραφικό επίπεδο τουλάχιστον) της Φίλις Νάγκι, σεναριογράφου του «Carol» του Τοντ Χέινς, η οποία επιστρέφει στην μεγάλη οθόνη σχεδόν επτά χρόνια μετά το λεσβιακό δράμα των Κέιτ Μπλάνσετ και Ρούνι Μάρα, αυτή τη φορά με μια ιστορία εμπνευσμένη από πραγματικά γεγονότα και – δυστυχώς – πιο επίκαιρη από ποτέ.

Αμερική, 1968. Η Τζόι (Ελίζαμπεθ Μπανκς) είναι μια μητέρα και σύζυγος που ασχολείται με τα οικοκυρικά και αναμένει με ανυπομονησία τον ερχομό του νέου μέλους της οικογένειας, μαζί με τον άντρα της και δικηγόρο, Γουίλ (Κρις Μεσίνα), καθώς και την έφηβη κόρη τους Σάρλοτ (Γκρέις Έντουαρντς). Κάποιες απρόσμενες αδιαθεσίες της Τζόι θα οδηγήσουν το ζευγάρι στον γιατρό, όπου και θα μάθουν τα δυσάρεστα νέα: η υγεία της Τζόι θα συνεχίσει να φθίνει, εκτός και αν τερματιστεί η εγκυμοσύνη της. Καταρρακωμένο από τα μαντάτα, το ζευγάρι θα προσπαθήσει να πείσει το ανδροκρατούμενο συμβούλιο του νοσοκομείου να δώσει το ΟΚ για την σωτήρια επέμβαση, όμως η αρνητική τους απόφαση θα οδηγήσει την Τζόι στην εύρεση βοήθειας κάπου αλλού και συγκεκριμένα σε μια μυστική ομάδα γυναικών που αυτοαποκαλείται «Jane» και έχει ως στόχο την υποστήριξη και την διευκόλυνση γυναικών που επιθυμούν να προχωρήσουν σε παράνομες αμβλώσεις. Η γνωριμία της Τζόι με τις γυναίκες αυτές και ιδιαίτερα με την άτυπη «αρχηγό» τους Βιρτζίνια (Σιγκούρνι Γούιβερ), πρόκειται να αλλάξει την ζωή της για πάντα.

Το σενάριο των Χέιλι Σορ και Ροζάν Σέτι τραβάει από την πραγματική ιστορία μιας γυναικείας κολεκτίβας που έδρασε κατά τα τέλη της δεκαετίας του ’60, με αρχές ’70 στο Σικάγο κάτω από το όνομα «Jane» ή «the Jane collective» και είχε ως βασικό στόχο την προσφορά βοήθειας, φροντίδας και ασφάλειας σε γυναίκες που ήθελαν να τερματίσουν την εγκυμοσύνη τους. Ελάχιστα μόλις χρόνια μετά και πιο συγκεκριμένα το 1973, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, με μια απόφαση ορόσημο για τα χρονικά, γνωστή ως Roe v. Wade, θα κρίνει ότι το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, προστατεύει γενικά την ελευθερία μιας εγκύου να κάνει άμβλωση. Σχεδόν πενήντα χρόνια μετά, το 2022, η κυκλοφορία της ταινίας θα συμπέσει με την αδιανόητη απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ να ανατρέψει την ιστορική απόφαση του 1973, πρακτικά αφήνοντας στην διακριτική ευχέρεια κάθε πολιτείας το εάν θα απαγορεύσει το δικαίωμα στην τεχνητή διακοπή της κύησης. Αν αυτό δεν είναι το «χειρότερο» μάρκετινγκ στην ιστορία των κινηματογραφικών μάρκετινγκ, τότε δεν ξέρω ποιο είναι.

Στα της ταινίας, το «Τηλεφώνησε στην Τζέιν» μοιάζει κάπως σαν την «στρογγυλεμένη», μυθοπλαστική απόδοση μιας σπουδαίας ιστορίας με τεράστιο ενδιαφέρον, που όπως φαίνεται χάνει σε ένα βασικό της κομμάτι, αυτό δηλαδή των δυσκολιών που καλούνταν να αντιμετωπίσουν οι συγκεκριμένες γυναίκες σε επίπεδο οργάνωσης και δράσης. Υπάρχουν στιγμές μέσα στην ταινία που αφήνεται να εννοηθεί ότι η λειτουργία της φεμινιστικής, αυτής ομάδας, διέπεται από αυστηρούς κανόνες προστασίας, όπως για παράδειγμα το γεγονός πως κάθε καινούργια γυναίκα καταφτάνει στο «αρχηγείο» με δεμένα μάτια ή ότι η ίδια η διαδικασία της άμβλωσης, πραγματοποιείται πίσω από καλά καμουφλαρισμένες, τριπλοκλειδωμένες πόρτες, σε ένα συγκεκριμένο οίκημα που προστατεύεται από την μαφία. Εντούτοις, δεν υπάρχει καμία σύγκρουση, κανένας χειροπιαστός κίνδυνος, καμία εμφανής, αστυνομική απειλή, πράγμα που σίγουρα εγείρει ερωτήματα αναφορικά με το πόσο εύκολη ήταν η κεκαλυμμένη τους δράση (δεν ήταν), ιδιαίτερα σε μια εποχή υψηλής επικινδυνότητας για τις παράνομες εκτρώσεις.

Η Νάγκι σκηνοθετεί την υπόθεση με μια ταιριαστή - ανά στιγμές - «ελαφρότητα», γεγονός που ενισχύεται και από τα εποχικά, μουσικά ακούσματα που διατρέχουν την ταινία στο σύνολό της, ενώ καλή δουλειά έχει γίνει και σε σκηνογραφικό επίπεδο, με το φιλμ να πείθει για ταινία εποχής. Στο ερμηνευτικό κομμάτι η Ελίζαμπεθ Μπανκς κρατάει άνετα την ταινία στην πλάτη της (όταν μένει μακριά από την σκηνοθεσία, είναι πραγματικά καλή), αν και σε αυτό συνηγορεί και η αβανταδόρικη παρουσία της Σιγκούρνι Γούιβερ, που παραμένει χάρμα οφθαλμών κάθε φορά που έχουμε την τύχη να την βλέπουμε στην μεγάλη οθόνη.

Το «Τηλεφώνησε στην Τζέιν» παρά τις κάποιες αστοχίες του, είναι ένα φιλμ που μας υπενθυμίζει με τον πλέον θλιβερό τρόπο, ότι η Ιστορία επαναλαμβάνεται. Τώρα αν στον πυρήνα αυτής της Ιστορίας βρίσκεται, για ακόμη μια φορά, η γυναίκα και το (μόνιμο) πλήγμα στο αναφαίρετο δικαίωμά της στο σώμα της, υποθέτουμε πως πρόκειται για μια καθαρά τυχαία συνθήκη. Ή και όχι.