Κονκλάβιο

Υπάρχει εμφανές έλλειμμα ηγεσίας στον Δυτικό Κόσμο. Τα social media, που στα χαρτιά θα ενίσχυαν τη συμμετοχικότητα στις δημοκρατικές διαδικασίες, έφεραν, τελικά, αμφισβήτηση των ίδιων των θεσμών, όχι της λειτουργίας τους και τον φορέων τους. Ταυτόχρονα και το ηγετικό επιτελείο είναι παράγωγο και έρμαιο αυτής της διαστρεβλωμένης Εκκλησίας του Δήμου, ενός μορφώματος εγγύτερου προς την «οχλαγωγία», όπως την είχε ορίσει ο Αριστοτέλης.

Το «Κονκλάβιο» είναι μια ταινία που επιχειρεί να απαντήσει στα παραπάνω. Φαινομενικά, το παιχνίδι περιλαμβάνει μια σειρά από ρασοφόρους διεκδικητές του παπικού θρόνου που συνωμοτούν για να κατατροπώσουν τον αντίπαλο  με έπαθλο  τη θέση του Ποντίφικα – άρα μια ταινία έκθετη σε μεγάλη μερίδα του κοινού που θα διερωτηθεί «εμένα τι με αφορά». Στην πραγματικότητα τον Έντουαρντ Μπέργκερ  και τον σεναριογράφο Πίτερ Στρόχαν απασχολούν το μέλλον του (δυτικού πάντα) κόσμου, για τον οποίο στο φιλμ (αλλά και στον έξω κόσμο) συνεδριάζουν και αποφασίζουν μερικοί άνδρες σε ένα δωμάτιο. Κι επειδή για τους δυο αυτούς δημιουργούς είναι υπόθεση σοβαρή, δεν προσεγγίζουν το camp διαθέσεων πρωτογενές υλικό με ειρωνεία, όπως ο Πολάνσκι στο «Ghost Writer», όταν μετέφερε ένα άλλο βιβλίο του Ρόμπερτ Χάρις. Αυτό ίσως ξενίσει ελαφρώς θεατές και κριτικούς που θα εστιάσουν στο θρίλερ δωματίου ή μάλλον κονκλαβίου, ειδικά στην τελευταία πράξη, όταν αρχίζουν οι ριψοκίνδυνοι ελιγμοί της πλοκής.

Το (για μας συναρπαστικό)θρίλερ, όμως, συντρέχει μια άλλη, σημαντικότερη ταινία, σχετική με την ηγεσία. Όχι τυχαία το πρώτο πλάνο του Μπέργκερ απεικονίζει τον πρωταγωνιστή Ρέιφ Φάινς από πίσω, δείχνει τις πλάτες του. Σε αυτές τις πλάτες θα πέσει σύντομα όλο το βάρος του κόσμου, καθώς θα κληθεί να ηγηθεί της διαδικασίας ανάδειξης του νέου Ποντίφικα – και σε δεύτερο επίπεδο, όπως είπαμε, του (δυτικού) κόσμου. Κι εκείνος οφείλει να εκτελέσει το σπουδαίο αυτό έργο άνευ ενδοιασμών και προσωπικών κρίσεων – ο ήρωας φέρει το βάρος μιας κλονισμένης πίστης. Στην πορεία τον βλέπουμε να εμπιστεύεται το επιτελείο του για να διατυπώσει την κρίση του, μα να αψηφά πολιτικές συμμαχίες, όταν αυτές αναστέλλουν την εκτέλεση του καθήκοντος του, τον παρακολουθούμε να παρασύρεται από τις σειρήνες της προσωπικής καταξίωσης, μα να κάνει πίσω, ερμηνεύοντας τα σημάδια με γνώμονα όχι μόνο τον καταστατικό χάρτη του θεσμού που εκπροσωπεί, αλλά και την ταραγμένη κατάσταση του έξω κόσμου –SPOILER ALERT: δεν λογαριάζει μόνο για θεϊκή παρέμβαση την βομβιστική επίθεση που διακόπτει την ψηφοφορία, αλλά κι ως σημάδι αλλαγής ρότας και προτίμησης μιας λύσης πιο «αγαπητικής», πιο «ποιμενικής», ανεξάρτητης και τελικά ρηξικέλευθης.

Γιατί ένας συνετός ηγέτης αντιλαμβάνεται (και) πότε έρχεται η ώρα να υπαναχωρήσει και θα το πράξει δίχως να λογαριάσει το προσωπικό κόστος και το επακόλουθο πλήγμα στον εγωισμό του, αν αυτό οφελεί τα λαϊκά στρώματα, που οφείλει να υπηρετεί. Και ακολουθώντας σε όλη τη διαδικασία τον χαρακτήρα που υποδύεται συγκλονιστικά ο Ρέιφ Φάινς, ο οποίος επικαλείται όλη την ερμηνευτική του γκάμα, από την έντονη υπογράμμιση μέσω της υποδήλωσης ως την εξωστρεφή θεατρικότητα, ο Μπέργκερ συστήνει την πληρέστερη ταινία για το ηγετικό πρότυπο από την εποχή του «Λίνκολν» του Στίβεν Σπίλμπεργκ. Μια ταινία απαραίτητη για τους καιρούς μας, δηλαδή.