Dodo

Ο Πάνος Χ. Κούτρας επιστρέφει στην «Αληθινή Ζωή» και συνάμα σε ένα σινεμά ιδιοσυγκρασιακό, απόλυτο και μοντέρνο. Το «Dodo» είναι ένα κινηματογραφικό throwback στην εποχή που η σαπουνόπερα ήταν κοινωνιολογικά σημαίνουσα και σημαντική, έστω με το δικό της φτηνό και διαβρωτικό τρόπο, πάντα όμως σε συνάφεια με το τότε κυρίαρχο μέσο μαζικής υστερίας που λέγαμε τηλεόραση.

Ο Κούτρας αναπλάθει την τηλεοπτική αισθητική, της δίνει διαστάσεις που αρκούν για να γεμίσουν (ας μου επιτραπεί) «αλμοδοβαρικά» την οθόνη, και μέσα από μια αρμάδα χαρακτήρων που γράφτηκαν με το bold στο πληκτρολόγιο καρφωμένο, παρακολουθεί μια (μικρογραφία δεν το λες), μια κλίμακα τέλος πάντων της ελληνικής κοινωνίας. Ενός εκκεντρικού μικρόκοσμου που πέρασε και περνάει πολλά (αν πιστέψουμε τη Σμαράγδα Καρύδη, έπεται και συνέχεια) κι οδηγήθηκε να παραπαίει οικονομικά και ηθικά, αποκλεισμένος σε ένα κτήμα βόρεια των Αθηνών, προσαρμοσμένος στην τραγικωμική σαπουνόπερά του όπου στο τέλος κερδίζει πάντα η αγάπη.

Υπάρχει αγάπη άραγε στην οικογένεια Καρακώστα; Ο ξεπεσμένος επιχειρηματίας και πολιτικός Παύλος (Άκης Σακελλαρίου) και η αυτοπροσδιοριζόμενη ως πάλαι ποτέ «βασίλισσα της σαπουνόπερας» (Σμαράγδα Καρύδη), σε δύο μέρες παντρεύουν την κόρη τους Σοφία (Νατάσσα Εξηνταβελόνη) με τη ελπίδα πως ο γάμος θα τους βοηθήσει να ξεκολλήσουν από τις οικονομικές δυσκολίες.

Το τελευταίο βράδυ της πρότερης ζωής τους, θα τους βρει χωριστά, να αντιμετωπίζουν κοσμικά προβλήματα, που στη συνέχεια θα κουβαλήσουν σπίτι. Μόνο που οι ραδιουργίες του υπηρετικού προσωπικού και η καθυστέρηση των πληρωμών όσων δουλεύουν για το γάμο, έχουν καλλιεργήσει μια ήδη έκρυθμη κατάσταση. Ευτυχώς για όλους το πρωί εμφανίζεται ένα ντόντο, είδος που θεωρείται εξαφανισμένο τα τελευταία 300 χρόνια και ζει στη μνήμη της οικογένειας μέσα από το ρόλο του στην «Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων».

Πολύχρωμο, κραυγαλέο, μοναδικό, πολύτιμο σε κάθε σπάνια εμφάνισή του, μια πολυδιάστατη παρέμβαση στα τετριμμένα

Δεν χρειάζεται πολλή φαντασία για να καταλάβει κανείς πως το ντόντο θα γίνει ο καταλύτης για να φτάσουμε στο ζητούμενο, το να ανακαλύψει δηλαδή η οικογένεια τι είναι αυτό που την ενώνει και ο θεατής τη ζεστή καρδιά του φιλμ, που εν τέλει εκκολάπτεται βολικά πακεταρισμένη σε ένα υπερμέγεθες αυγό, φασκιωμένο και κλειδωμένο στο ντουλάπι της κουζίνας. Το δύσμοιρο πετεινό, όμως, δεν είναι αρκετό, γιατί η εκτέλεση της παραπάνω ιδέας δεν φτάνει σε κανένα σημείο τις σαφέστατες προθέσεις.

Ο βασικός λόγος γι' αυτό είναι ό,τι το σενάριο και όλα όσα εξαρτώνται πρωτογενώς από αυτό, βρίσκονται σε μια μόνιμη ταλάντωση μεταξύ της άνευ όρων παράδοσης στη σαπουνόπερα (που μια χαρά) και μιας διάθεσης να μην υπερβάλλουμε κιόλας (που όχι... εδώ που φτάσαμε να υπερβάλλουμε). Το κείμενο και ο τρόπος  με τον οποίο ερμηνεύεται από τους ηθοποιούς είναι δυσλειτουργικό και στα δύο επίπεδα. Ακόμη κι όταν οι χαρακτήρες αφήνονται συναισθηματικά στις μεγάλες αποκαλύψεις και τις παθιασμένες αποφάσεις τους, λείπει η ένταση που θα απογειώσει ένα ευφυές μέσα στην πολυπλοκότητα του φιλμικό κατασκεύασμα, το οποίο έχει οικειοθελώς σκάψει τα θεμέλια με τις εγγενείς αδυναμίες του.

Το «Dodo» παραμένει εξαιρετικά ενδιαφέρον γιατί ο Κούτρας, αψηφώντας ενδεχομένως την ουσία, πάει για το κάτι παραπάνω απ' όσα ενδεχομένως θα επιχειρούσε ένας σκηνοθέτης που κοιτάζει κατάματα την ελίτ. «He goes for flair» όπως θα λέγανε ιδιωματικά στη Μ. Βρετανία, γεγονός που νομοτελειακά αποτελεί ιδιότητα ενός ξεχωριστού ταλέντου. Του να μπορεί δηλαδή να παρουσιάζει κάτι τόσο αποκλειστικά δικό του, κάτι που μέσα από την ζωντανή σκηνοθετική του ματιά αποπειράται να τρυπήσει τα όρια του κινηματογραφικού στερεώματος και δικαιώνει τους χαρακτηρισμούς με τους οποίους τον στολίζει στην παραμικρή δοθείσα ευκαιρία ο Τιερί Φρεμό (η ταινία έκανε πρεμιέρα στο πρόσφατο Φεστιβάλ Καννών): ο Κούτρας είναι ένας ποιητής της εικόνας, ένας sui generis auteur που με όλες τις μέχρι σήμερα δουλειές του δημιουργεί εκτός τους πλαισίου της εποχής του.

Το εξωτικό πουλί που εισβάλει με αλαλαγμούς στο φιλμ γίνεται ένα σύμβολο ικανό να χωρέσει την ιδιοσυγκρασία του ίδιου του σκηνοθέτη και της δημιουργίας του. Το «Dodo» προέρχεται από μια κοινωνία που αντιμάχεται την εξαφάνιση, από ένα σινεμά που κάποιοι είχαν ξεχάσει ότι μπορεί να υπάρξει. Πολύχρωμο, κραυγαλέο, μοναδικό, πολύτιμο σε κάθε σπάνια εμφάνισή του, μια πολυδιάστατη παρέμβαση στα τετριμμένα, αρμοστά παράταιρη και ρηξικέλευθη στη μεγαλύτερη σκηνή του κόσμου. Δυστυχώς όμως τα μικρά φτερά του δεν του επιτρέπουν να πετάξει.