Emilia Perez

Υπάρχουν πολλά πράγματα που θα μπορούσε να πει κανείς με σιγουριά για την «Emilia Perez», τη δέκατη ταινία του Ζακ Οντιάρ. Πρόκειται αναμφίβολα για την πιο εξωφρενική κι αναπόφευκτα προορισμένη να διχάσει κοινό και κριτικούς συμμετοχή στο διαγωνιστικό του περασμένου Φεστιβάλ Καννών και για την πιο θαρραλέα ταινία στην έως τώρα εξαιρετική φιλμογραφία του Γάλλου δημιουργού. Μπορεί επίσης κανείς εύκολα να προβλέψει ότι στο τέλος της χρονιάς θα βρει οπωσδήποτε περίοπτη θέση στο top-10 αγαπημένων ταινιών του Τζον Γουότερς για το 2024. Κι ίσως να μην είναι υπερβολή να παραδεχτούμε πως πρόκειται για την καλύτερη ταινία του Πέδρο Αλμοδόβαρ τα τελευταία χρόνια – έστω κι αν δεν την έχει σκηνοθετήσει ο ίδιος!

Την ίδια στιγμή, αποτελεί πραγματικά άθλο το να προσπαθήσει να συνoψίσει κανείς την εκτροχιασμένη της πλοκή, η οποία παίρνει νέα τροπή ανά δεκάλεπτο, αφήνοντάς τον θεατή ανήμπορο να προβλέψει τον τελικό της προορισμό. Είναι μόλις στα πρώτα λίγα λεπτά που ανακαλύπτεις ότι το φιλμ είναι (μάλλον) μιούζικαλ, όταν η Ζόε Σαλντάνα ξεσπάει σε τραγούδι (στα ισπανικά, που αποτελούν, άλλωστε και τη βασική γλώσσα της ταινίας), αναλογιζόμενη τη μοίρα της ως βοηθός συνηγόρου υπεράσπισης καταδικασμένη να ξελασπώνει καθάρματα. Εκεί, όμως, που μοιάζει να έχει αποδεχτεί τη θλιβερή καριέρα της, μια μοναδική ευκαιρία παρουσιάζεται, ικανή τουλάχιστον να την αποζημιώσει πλουσιοπάροχα οικονομικά: Ένας διαβόητος βαρώνος καρτέλ του Μεξικού τής ζητά να σχεδιάσει την απόσυρσή του από τον υπόκοσμο και την εξαφάνισή του από προσώπου γης, αφού πρώτα αναλάβει να τον βοηθήσει να μεταμορφωθεί στη γυναίκα που πάντοτε ονειρευόταν να γίνει. Το ότι η πορεία προς την καινούργια του ταυτότητα θα ξεκινήσει με ένα μουσικοχορευτικό νούμερο-ύμνο μεταξύ άλλων στην αιδιοπλαστική είναι ενδεικτικό των ρίσκων που ο Οντιάρ είναι πρόθυμος να πάρει, αδιαφορώντας πλήρως για το κατά πόσο το παράτολμο εγχείρημά του θα μπορούσε κάλλιστα να οδηγήσει σε καλλιτεχνική αυτοκτονία. Κι αυτό είναι μονάχα η αρχή, καθώς η Εμίλια θα μετατραπεί σταδιακά σε προστάτιδα των αδυνάτων, ενώ παράλληλα θα ξαναμπούν στη ζωή της η πρώην σύζυγός της (Σελίνα Γκόμεζ) και τα παιδιά της, με αναμενόμενα δραματικά αποτελέσματα.

Ένα ιλιγγιώδες rollercoaster συναισθημάτων και σε μια απελπισμένη αναζήτηση ταυτότητας ανάμεσα στην αρρενωπότητα και τη θηλυκότητα...

Θα ήταν πραγματικά κρίμα, ωστόσο, να αποκαλύψει κανείς περισσότερα για μια ταινία της οποία η απόλαυση (ένοχη και μη) προέρχεται σε μεγάλο βαθμό από την αναπάντεχη εξέλιξή της. Όχι τόσο σε επίπεδο ανατροπών, αλλά στο κατά πόσο δεν φοβάται να πειραματιστεί προκειμένου να οδηγήσει το κοινό δίχως ζώνη ασφαλείας σε ένα ιλιγγιώδες rollercoaster συναισθημάτων και σε μια απελπισμένη αναζήτηση ταυτότητας ανάμεσα στην αρρενωπότητα και τη θηλυκότητα, το καλό και το κακό, και τα αναρίθμητα κινηματογραφικά είδη στα οποία η «Emilia Perez» χρωστά το υπέροχα μπασταρδεμένο DNA της. Από την αλμοδοβαρική εικονογραφία της τρανς ηρωίδας (αποκάλυψη η Κάρλα Σοφία Γκασκόν στον ομότιτλο ρόλο της Εμίλια Πέρεζ), η οποία επανεφευρίσκει ποικιλοτρόπως τον εαυτό της προκειμένου να εξιλεωθεί από το ζοφερό παρελθόν της ως άλλη Εβίτα Περόν, έως τη χρήση του μιούζικαλ με τρόπο που ίσως μονάχα με το «Χορεύοντας στο Σκοτάδι» μπορεί να συγκριθεί, είναι σχεδόν αδύνατο να απαρριθμήσει κανείς όλες τις αναφορές και τις επιρροές του Οντιάρ.

Εκεί όπου το camp και η λατινοαμερικάνικη σαπουνόπερα συναντούν το γκανγκστερικό δράμα, και ο κοινωνικός ρεαλισμός παντρεύεται με το αυθεντικό μελόδραμα, δίχως ίχνος ειρωνείας και εξυπνακίστικα κλεισίματα του ματιού, το «Emilia Perez» κατορθώνει εν τέλει να μη μοιάζει με τίποτα άλλο – και σίγουρα όχι με μια ταινία που θα μπορούσε ποτέ κανείς να προβλέψει ότι θα υπέγραφε κάποτε ο δημιουργός της. Κόντρα στις πιθανότητες, όμως, σε ένα φιλμ όπου θεωρητικά τίποτα δεν θα έπρεπε να λειτουργεί, ο Οντιάρ όχι μόνο αποδεικνύεται δεινός ισορροπιστής, αλλά κατορθώνει με αξιοζήλευτη θρασύτητα να ανανεώσει την πίστη μας στο σινεμά και την ικανότητά του να συνεχίζει να μας εκπλήσσει.