Full Time

Οι κοινωνικοπολιτικές δυνάμεις που λειτουργούν στο υπόβαθρο και οι προσωπικές επιλογές που παίρνονται υπό το βάρος τους αποτελούν τον καυτό πυρήνα της ταινίας του Ερίκ Γκραβέλ, η οποία τιμήθηκε με τα Βραβεία Καλύτερης Σκηνοθεσίας και Καλύτερης Ηθοποιού για την πρωταγωνίστρια Λορ Καλαμί στο τμήμα Orizzonti του Φεστιβάλ Βενετίας, αλλά και με το Βραβείο Κοινού στο πρόσφατο Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου της Ελλάδας. Ένα φιλμ καλοαρθρωμένου κοινωνικού ρεαλισμού, που καρφώνεται με κρότο στο σαθρό έδαφος του εδώ και του τώρα και που ξεπερνά τα όρια της γαλλικής πρωτεύουσας στην οποία εκτυλίσσεται.

Σε αυτό, η Ζουλί (Καλαμί) είναι μια χωρισμένη, σκληρά εργαζόμενη μητέρα που βρίσκεται ταυτόχρονα αντιμέτωπη με την αναγκαιότητα μιας καλύτερης δουλειάς και τις απαιτήσεις της μητρότητας. Για λόγους κόστους διαβίωσης μένει μακριά από το κέντρο του Παρισιού όπου δουλεύει προσωρινά ως αρχικαμαριέρα σε πολυτελές ξενοδοχείο, με τις εξουθενωτικές καθημερινές μετακινήσεις να γίνονται όλο και δυσχερέστερες καθώς μια γενική απεργία παραλύει τη γαλλική πρωτεύουσα.

Μία μοναδική ευκαιρία να επιστρέψει στον τομέα εξειδίκευσής της την γεμίζει ελπίδα, οι ισορροπίες ωστόσο παραμένουν οριακές και οι υποχρεώσεις σε σπίτι και καριέρα αποτελούν μια εξουθενωτική full time συνθήκη όπως και ο τίτλος εξηγεί. Κι όλα αυτά σε μια πόλη σε αναβρασμό που έχει κατεβάσει ρολά επ’ αόριστον. Έναν εκτός κάδρου αναβρασμό, ο οποίος αν και αθέατος, επιδρά πρωταγωνιστικά στην οθόνη.

Η Λορ Καλαμί δίνει μια ερμηνεία στυγνά ρεαλιστική, αυστηρά εσωτερική και με δωρικές εκφράσεις που ελλοχεύουν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ άγχους και επιμονής για τη χειμαζόμενη ηρωίδα

Ο χειρισμός της εκτός κάδρου δράσης από πλευράς Γκραβέλ αποτελεί ένα ξεκάθαρο συν, κεφαλαιώδους σημασίας για την πορεία του φιλμ. Με όσα απουσιάζουν από το κάδρο να καταλήγουν ισοδύναμα σε σημασία με όσα περιλαμβάνονται σ’ αυτό. Από τον εξαφανισμένο πρώην σύζυγο της Ζουλί που δεν απαντάει στα τηλέφωνα στερώντας της έτσι μια πολύτιμη βοήθεια με τα δύο τους παιδιά, μέχρι τους απεργούς που κατακλύζουν καθημερινά το Παρίσι και που σε εμάς φτάνουν μονάχα μέσα από το ράδιο στο μποτιλιαρισμένο αμάξι ή από τις αναγγελίες ακυρώσεων των δρομολογίων στα ΜΜΜ.

Σε αυτό το κενό αέρος που αναπτύσσεται γύρω της - αφού λίγες φορές θα τη δούμε στο ίδιο κάδρο με άλλο χαρακτήρα - η Λορ Καλαμί δίνει μια ερμηνεία στυγνά ρεαλιστική, αυστηρά εσωτερική και με δωρικές εκφράσεις που ελλοχεύουν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ άγχους και επιμονής για τη χειμαζόμενη ηρωίδα. Όμως αυτό που κάνει πιστευτή και την Ζουλί και την ταινία είναι πως το «Full Time» δεν ψάχνει για απόλυτα θύματα όπως θα έκανε ένα συνηθισμένο κοινωνικό (μελό)δραμα. Ο χαρακτήρας της Καλαμί δεν είναι μια επί της οθόνης αγία που αξιώνει τη συμπάθεια και τη συμπόνια μας, αλλά ένας κανονικός άνθρωπος, με τα καλά και τα κακά του, εξ’ ανάγκης ενίοτε χειριστικός, με επιλογές άλλοτε λογικές και άλλοτε ηθικά συζητήσιμες που όλες τους βγάζουν όμως νόημα σε μια κοινωνία ατομικισμού, ανισότητας, περιορισμένων ευκαιριών και εξαντλητικών ταχυτήτων.

Μιλά εξίσου υπαινικτικά και εύστοχα για το προσωπικό και το κοινωνικό, έχοντας ως αφετηρία το πρώτο και σημείο αναφοράς το δεύτερο

Όμως ο καλός και σταθερός ρυθμός δεν κερδίζεται απλώς στη θέα μιας γυναίκας που τρέχει για να φτάσει μετ’ εμποδίων στη δουλειά από την οποία θέλει να φύγει, στη συνέντευξη για τη δουλειά που θέλει να πιάσει, ή για να πάρει καθυστερημένα τα παιδιά από την ηλικιωμένη γυναίκα που της τα κρατά. Ξεκινά από το προσεγμένο σενάριο και το συνεκτικό πλαίσιο που αυτό γεννά γύρω από τον κεντρικό χαρακτήρα, και διασφαλίζεται από το πώς το νευρώδες μοντάζ παντρεύει τα κοντινά πλάνα, τη χρήση ηλεκτρονικής μουσικής (αντί για ένα πιο παραδοσιακό score) και τον ήχο από τα τακούνια της Ζουλί καθώς περπατά νευρικά στους διαδρόμους του ξενοδοχείου.

Γιατί τελικά, το «Full Time» μιλά εξίσου υπαινικτικά και εύστοχα για το προσωπικό και το κοινωνικό, έχοντας ως αφετηρία το πρώτο και σημείο αναφοράς το δεύτερο. Και λειτουργεί ως μια ανάγλυφη αποτύπωση της τρέχουσας συγκυρίας, χρησιμοποιώντας την οριακά ανέφικτη διαβίωση στις μεγαλουπόλεις του αστικού εξευγενισμού (gentrification), την αβίωτη ισορροπία ανάμεσα σε καριέρα και (μονογονεϊκή) οικογένεια, τις περιορισμένες εργασιακές ευκαιρίες σε γυναίκες και άτομα μέσης ηλικίας, ως βατήρα κοινωνικού και πολιτικού προβληματισμού για όσα θεωρούμε de facto κανονικότητα.