Η Παγίδα

Η δράση είναι τοποθετημένη στα κατεχόμενα από το Ισραήλ εδάφη της Παλαιστίνης, στην πόλη της Βηθλεέμ – μια επιλογή ασφαλώς όχι ελεύθερη συμβολισμών. Στο κομμωτήριο της Χούντα, που χαρίζει και τον πρωτότυπο τίτλο στο έργο, η Ριμ κουβεντιάζει τη ζωή της με την ιδιοκτήτρια. Αιφνίδια όμως η πλοκή θα ανατραπεί και η Ριμ θα βρεθεί θύμα εκβιασμού. Θα πρέπει να αρχίσει να καταδίδει συστηματικά στους Ισραηλινούς, ειδάλλως ο σύζυγός της και ο παλαιστινιακός περίγυρος θα μάθουν ένα καταστροφικό μυστικό. Όταν όμως η Χούντα συλλαμβάνεται από την Αντίσταση της χώρας της, η Ριμ μένει θανάσιμα εκτεθειμένη σε αυτούς που δεν γνωρίζουν την αθωότητά της στην υπόθεση.

Η ταινία του πεπειραμένου Χάνι Αμπού-Ασάντ, που υπογράφει και το σενάριο, στηρίζεται στην δομική της σύλληψη και ένα μεγάλο μυστικό. Στην μισή ώρα οι χώροι έχουν διαιρεθεί σαν θέατρα του δράματος. Μια γυναίκα, μόνη, στους δρόμους της Βηθλεέμ και στο διαμέρισμα που ζει με τον σύζυγό της, και ένα σκοτεινό υπόγειο όπου η Χούντα ανακρίνεται από έναν άνδρα της Αντίστασης. Και οι δυο γυναίκες φέρουν ένα υπέρτατο βάρος κι έναν λόγο για την σιωπή τους. Και οι δυο είναι αντιμέτωπες με το «μεγάλο μυστικό», που δεν είναι άλλο από το πατριαρχικό στερέωμα της χώρας τους. Που ναι μεν γράφεις «πατριαρχικό» και πολλοί σταματούν να διαβάζουν, όμως, όσο απλοϊκό κι αν φαίνεται, αποτελεί μια μονολεκτική περιγραφή. «Διαλέγω αυτές που έχουν άντρες μαλάκες», λέει κάποια στιγμή η Χούντα, και συγκεκριμενοποιείται το τρομακτικό της υπόθεσης. Αν η Ριμ μπορούσε να εκμυστηρευθεί στον σύζυγό της τι συνέβη, ο εκβιασμός θα εξέπνεε. Όμως τα σχοινιά τα κρατούν μακραίωνες παραδόσεις και η έννοια της αδικίας δεν χώρεσε ποτέ στα λεξικά των αυτοδίκαιων.

Η αναφορά στην πατριαρχία μπορεί ενίοτε να πέφτει στην παγίδα της ρητορείας, όμως εδώ η έννοια κριτικάρεται μετωπικά και τολμηρά. Και η μια κάποια λύση καθίσταται ορατότερη

Το καλό της ταινίας είναι διπλό. Πρώτα, η σχηματικότητα παρεισφρέει αλλά δεν κυριαρχεί ποτέ, παρότι ένα φλερτ με τον μοδάτο μανιχαϊσμό του «όλοι οι άντρες είναι γουρούνια» εξελίσσεται αναμενόμενα – ιδίως στην σκηνή των καλεσμένων. Οι τρεις κεντρικοί χαρακτήρες είναι απτοί, το δίλημμά τους πιστευτό, το αίτιο της τραγωδίας τους (εντός ή εκτός κάδρου) επώδυνα αισθητό. Εν συνεχεία η αισθητική διάταξη είναι αποτελεσματική, χωρίς ποτέ να εκπίπτει στα χολιγουντιανά tempi ή σε ένα μοντάζ εντυπωσιασμού. Ο κλοιός σφίγγει σιγά-σιγά, σε ρεαλιστικό ανθρώπινο χρόνο και αισθάνεσαι ότι η λογική και η ανθρωπιά είναι το στοίχημα, όχι «απλά» ένας χαρακτήρας. Το χρέος του καλύτερου σινεμά είναι η ταύτιση με το ανθρωπιστικό νόημα, όχι μόνο με το άτομο.

Το γεγονός επίσης ότι ο Ασάντ βγάζει πειστικό, αναερόβιο θρίλερ σε τέσσερεις τοίχους είναι επιτυχία. Μέσα από την δραματικότητά του και την πίστη του στην καθαρτήρια, τρόπον τινά, τρίτη πράξη, εστιάζει πέρα από την πολυετή διένεξη της περιοχής (χωρίς βέβαια να στρουθοκαμηλίζει στο περί κατοχής γεγονός) στην μεγάλη εικόνα. Αυτή που λέει ότι οι υπεραιωνόβιες νοοτροπίες είναι η ρίζα του Κακού – οι πόλεμοι είναι το άνθος του. Η αναφορά στην πατριαρχία μπορεί ενίοτε να πέφτει στην παγίδα της ρητορείας και της φραστικής εκτόνωσης, όμως εδώ η έννοια κριτικάρεται μετωπικά και τολμηρά. Και η μια κάποια λύση καθίσταται ορατότερη.