Υπνοθεραπεία

Μεγάλου μήκους σκηνοθετικό ντεμπούτο για τον Σουηδό Ερνστ ντε Γκέερ, η «Υπνοθεραπεία» είναι μια κατάμαυρη κωμωδία για τις σύγχρονες σχέσεις, τα κοινωνικά μοτίβα που μας επιβάλλονται και τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την ανάγκη του ανήκειν σε ένα ολοένα πιο ανταγωνιστικό περιβάλλον μοντέρνας επιχειρηματικότητας, ομοιομορφίας και influencer-ισμού.

Η Βέρα και ο Αντρέ έχουν φτιάξει ένα application ικανό να βοηθήσει, θεωρητικά, την υγεία των γυναικών στις αναπτυσσόμενες χώρες. Λίγο πριν τη συμμετοχή τους σε ένα εργαστήρι όπου μαζί με άλλους δημιουργούς εφαρμογών θα προσπαθήσουν να βρουν επενδυτές για το όραμά τους, η Βέρα θα αποφασίσει να κόψει το κάπνισμα δοκιμάζοντας την υπνοθεραπεία. Σύντομα θα συνειδητοποιήσει πως το βασικό της πρόβλημα εντοπίζεται στη σχέση της με τον Αντρέ και στο γεγονός πως εκείνος μοιάζει να έχει αναλάβει τα ηνία της δουλειάς τους και κατ’ επέκταση της σχέσης τους. Όταν εκείνη ξεκινήσει να αντιδρά πολύ διαφορετικά από ό,τι την είχε συνηθίσει μέχρι τότε, ο Αντρέ θα αντιληφθεί πως κάτι πάει πολύ στραβά με τη Βέρα.

Ή ίσως κάτι να πηγαίνει πολύ στραβά με τον Αντρέ ή και με όλους τους υπόλοιπους γύρω τους. Αυτό αποτελεί και την ευρύτερη ιδέα που επιχειρεί να διερευνήσει εδώ ο ντε Γκέερ, το πως δηλαδή «εγκλωβιζόμαστε» εντός των επιβεβλημένων κοινωνικών νορμών και των συμπεριφορικών καλουπιών που επιτάσσουν οι νέες μόδες της επαγγελματικής επιτυχίας και στο πως η οποιαδήποτε απόκλιση από το καθιερωμένο και το αναμενόμενο, φαντάζει σαν κρίση ταυτότητας, παλιμπαιδισμό ή καθαρή τρέλα.

Ο ντε Γκέερ δανείζεται κάτι από το στείρο, «κοφτερό» κοινωνικό χιούμορ ενός άλλου Σουηδού, του Ρούμπεν Έστλουντ, βάζοντας το δικό του λιθαράκι στη νεότερη σοδειά των σκανδιναβικών ταινιών που χρησιμοποιούν το καυστικό χιούμορ όχι μονάχα ως κωμική, κινητήρια δύναμη, αλλά και ως μοχλό άσκησης κριτικής της σύγχρονης πραγματικότητας.

Εν προκειμένω, ο ντε Γκέερ δεν διαθέτει την ίδια χειρουργική λεπτότητα και κατανόηση των συστημικών ορίων όπως ο Έστλουντ, παρά το γεγονός πως η ταινία πραγματεύεται θέματα κοινά σε όλους, όπως η «απώλεια» της προσωπικής ταυτότητας και η εξαφάνιση της διαφορετικότητας πίσω από την επαγγελματική ομογενοποίηση. Αυτό γυρίζει κάπως μπούμπερανγκ στην αλλαγή της Βέρα (υπάρχει ένα twist εδώ που δεν θα αποκαλύψουμε βεβαίως) από πειθήνια σύντροφο, σε εν γένει εκνευριστικό και προσβλητικό άνθρωπο, αλλά ίσως ο σκοπός του δημιουργού να είναι και ακριβώς αυτός: το να ζούμε και να βιώνουμε τον εαυτό μας όπως το «εσωτερικό» μας παιδί, μακριά από τα κοινωνικά στεγανά και τον επιβεβλημένο καθωσπρεπισμό.

Οι προθέσεις του φιλμ γίνονται σύντομα αντιληπτές και από εκεί και πέρα, εάν είσαι λιγάκι περισσότερο διαβασμένος πάνω στο σινεμά των Σουηδών, μπορείς να μαντέψεις πως θα εξελιχθούν τα πράγματα για τους πρωταγωνιστές. Σωτήρια, πάντως, είναι η ερμηνεία της Άστα Κάμα Όγκουστ που μεταπηδά με την ίδια ευκολία από ντροπαλή Βέρα, σε ανήμερο θηρίο και τούμπαλιν, προκειμένου να διεκδικήσει πια χώρο όχι μονάχα μέσα στη σχέση της, αλλά επίσης στο επαγγελματικό και οικογενειακό της περιβάλλον – εξάλλου μια επικριτική μάνα ρίχνει πάντα τη σωστή δόση λαδιού στη σεναριακή φωτιά.

Η «Υπνοθεραπεία» κάνει τη δουλειά της και περνάει το μήνυμα, όμως επέρχεται και μια αναπόφευκτη κόπωση από τον τρόπο με τον οποίο τούτο το ζευγάρι προσπαθεί να λύσει τα προβλήματά του. Από ένα σημείο και μετά, τόσο η Βέρα όσο και ο Αντρέ φαντάζουν σαν κακομαθημένα παλιόπαιδα με προβλήματα συμπεριφοράς και μια υποβόσκουσα τοξικότητα που τους κρατάει δέσμιους μιας σχέσης που απλά δεν προχωρά. Αντί για υπνοθεραπεία τα παιδιά μάλλον έχουν ανάγκη από έναν καλό σύμβουλο σχέσης.