Λατρεία - Οι Καλτ Ελληνικές Ταινίες (Μου)

Εν αρχή είναι ένα βασικό ερώτημα: τι είναι το καλτ; Η «Λατρεία» του Μελέτη Μοίρα, ενός άγαστου χρονικογράφου που κινείται ανάμεσα στις εναλλακτικές και δη τις νυχτερινές φυλές της πόλης με τη κάμερά του πάντα σε ετοιμότητα και τη ζέση του ερασιτέχνη να τον οδηγεί, ξετυλίγεται κατά βάση γύρω από τη διερεύνηση του ζητούμενου. Το οποίο δεν ξέρω ποιος το ζήτησε, αντιμετωπίζεται όμως με τη δέουσα συγκέντρωση, ελαφρότητα, αλλά και λανθάνουσα ιερότητα, χάρη στις πάντα έγκαιρες παρεμβάσεις του Αντώνη Τσιοτσιόπουλου. Κι αν ο τελευταίος, μια βέρα καλτ φιγούρα, εξελίσσεται σε πρωταγωνιστή και σταθερά στα χρονικά του Μελέτη Μοίρα, γύρω του σχολιάζει μια πλειάδα γνωστών παραγόντων της τρέχουσας εγχώριας κινηματογραφικής πραγματικότητας. Από σκηνοθέτες και λοιπούς συντελεστές των ταινιών που αναλύονται, μέχρι κριτικούς και συγγραφείς που ειδικά στο επίπεδο της θεωρητικής προσέγγισης εκπροσωπούν όλες τις εποχές μιας κάποιας ανταποκρίνουσας διανόησης.

Όλοι αυτοί οι δορυφόροι λοιπόν συντονίζονται από το ποτενσιόμετρο του σκηνοθέτη σε τέσσερις συν μία καλτ περιπτώσεις. Ο έξτρα που δεν αναφέρεται στη σύνοψη είναι (βεβαίως) ο Νίκος Τριανταφυλλίδης, σκηνοθέτης και ιδρυτής του Φεστιβάλ Καλτ Ελληνικού Κινηματογράφου. Η έκταση κι η ένταση που έχει η αναφορά στο πρόσωπό του τον καθιστά στην οικονομία της «Λατρείας» ισότιμο με τα βασικά παραδείγματα που τίθενται στους συνομιλητές προς εξέταση. Αυτά είναι ο «Τσίου» του Μάκη Παπαδημητράτου, το «Σπιρτόκουτο» του Γιάννη Οικονομίδη, το «Ας Περιμένουν οι Γυναίκες» του Σταύρου Τσιώλη και το τρίτο κομμάτι απ' το «Όλα Είναι Δρόμος» του Παντελή Βούλγαρη, το αθάνατο «Βιετνάμ». 

Στην πορεία φυσικά αναδύονται αμέτρητες περιπτώσεις και αναφορές, από το «Αμόκ» και το «Φόβο» μέχρι το «Πέφτουν οι Σφαίρες Σαν το Χαλάζι...» και τον Κώστα Γκουσγκούνη, η «Λατρεία» όμως σε όλη της διάρκεια παραμένει ακριβώς αυτό. Όχι μια εμβάθυνση, αλλά μια ανάδυση στην επιφάνεια από ιδέες κι ιστορίες που κολυμπούν κοντά στον αφρό των θεοσκότεινων νερών στον ωκεανό του ελληνικού καλτ φαινομένου. Εύλογα θα απορρήσει κανείς για την επιλογή των ταινιών ή για την έλλειψη άλλων στοιχείων, σαφώς πιο στενά συνδεδεμένων με το underground που συντηρεί ό,τι εκλαμβάνουμε σαν καλτ. Ο σκηνοθέτης έχει υπονοήσει ήδη απ' τον υπότιτλο όμως τις προθέσεις του. Το ντοκιμαντέρ είναι μια αυστηρά προσωπική ματιά με εκλεκτούς καλεσμένους πάνω σε τέσσερις ταινίες που αδιαμφισβήτητα αγαπήθηκαν πολύ. Ανακυκλώνονται στο διηνεκές μέσα από τις ατάκες τους στη δημόσια σφαίρα, εξακολουθούν να ενδιαφέρουν στις επαναπροβολές τους, έχουν εγκατασταθεί σε μια ευρύτερη συνείδηση κι αποτελούν μέρος της ελληνικής pop κουλτούρας.

Η «Λατρεία» λοιπόν είναι ένα ντοκιμαντέρ που ενώ καταγράφει το φαινόμενο όπως προκύπτει απ' όσα εξέχοντα χωρούν στον ορισμό του καλτ που θέτει, παράλληλα ενδιαφέρεται γι' αυτές τις διαδικασίες, για το πως δηλαδή φτάνει ένα έργο ή ένας άνθρωπος σ' αυτά τα μαζικά (ή μαζικότερα για να είμαστε ακριβείς) «λατρευτικά» επίπεδα. Και παρά τον περιορισμό που θέτει το προσωπικό φίλτρο, πετυχαίνει και με το παραπάνω το σκοπό της. Θέτει και απαντά αποτελεσματικά τα ερωτήματά και δύναται να αποτελέσει εισαγωγή στο απολαυστικά «λιγδερό» πεδίο της ελληνικής καλτ σκηνής. Με τρόπο ας πούμε που ένα κινηματογραφικό λεύκωμα, μπορεί μέσα από μια πολυτελή παρουσίαση και μια ωραία διατύπωση να σου ξυπνήσει το ενδιαφέρον για το σινεμά των περασμένων δεκαετιών.

Αντί κατακλείδας μια δική μου προσωπική σημείωση. Τρέφω όπως και οι περισσότεροι νομίζω στον οργανισμό απ' όπου προέρχεται αυτό το κείμενο, πολύ μεγάλη εκτίμηση σε αυτό που επιχειρεί ο Μελέτης Μοίρας. Και βάσει αυτής δεν θα είχα κανένα θέμα να βάλω έναν ωραίο στρογγυλό βαθμό στη «Λατρεία». Το όνομά μου όμως υπάρχει στους τίτλους, ένας απ' τους βασικούς ομιλητές είναι ο διευθυντής μου, μέρος των γυρισμάτων πραγματοποιήθηκαν στις «Νύχτες Πρεμιέρας» του '23, φεστιβάλ που εν τέλει φιλοξένησε και την πρώτη της ταινίας στο ευρύ κοινό. Υπογραμμίζω λοιπόν την πρόοδο του σκηνοθέτη σε όλα τα επιμέρους της δημιουργίας του κι αφήνω το βαθμό για την επόμενη δουλειά του.