Μανχάταν

Ερωτικό γράμμα σε μια μεγαλούπολη, το ωραιότερο φιλμ του Αλεν μετατρέπει τη Νέα Υόρκη, η οποία εκείνη τον καιρό μόλις αρχίσει να συνέρχεται από την παρ' ολίγο χρεωοκοπία της, σε μια αστική ονείρωξη. Αυτό που βλέπουμε στην οθόνη δεν είναι η πραγματική πόλη, αλλά εκείνη που έχει σχηματίσει στο μυαλό του και προβάλλει ο σκηνοθέτης: ένα συνονθύλευμα από παιδικές του μνήμες, φαντασματικές εικόνες από κλασικές χολιγουντιανές ταινίες και υπέροχα παιχνίδια των σκιών και του φωτός, όπως τα συνέλαβε με την μυσταγωγική του κάμερα ο Γκόρντον Γουίλις.

Ο Γούντι Άλεν «κατασκευάζει» λοιπόν στην οθόνη την ονειρεμένη του μητρόπολη και την βάζει να φιλοξενεί και να αφουγκράζεται τους έρωτες, τις απογοητεύσεις, τα άγχη και τις ψευδαισθήσεις που βιώνουν καθημερινά οι ένοικοί της στην επίμονη αναζήτησή τους για το ίδιο πράγμα: τη δυνατότητα της αγάπης και κάποιας ευτυχίας όταν τριγύρω ο κόσμος βουίζει διαρκώς και τους σαστίζει, τους αποσπά. Μέσα από το εξιδανικευμένο βλέμμα του σκηνοθέτη, ωστόσο, το «Μανχάταν» γίνεται ό,τι ακριβώς κι αυτό που γυρεύουν κατά βάθος οι ήρωες του φιλμ: η επιστροφή σε μια εποχή αθωότητας που φαίνεται να έχει χαθεί για πάντα. Η επίκληση σε ένα τρυφερό παρελθόν που ίσως και να μην υπήρξε ποτέ. Το αίτημα στη φαντασία και την ονειροπόληση για όσους εξακολουθούν να μην ξέρουν πώς και πότε να μεγαλώσουν. Εξ ου και οι ακαταμάχητα ρομαντικές μελωδίες του Τζορτζ Γκέρσουιν που ντύνουν την ταινία σαν απόηχοι γλυκύτερων ημερών. Εξ ου και η παρουσία της νεαρής Τρέισι, ένα πλάσμα ειλικρινές και αμόλυντο που δεν έχει ακόμη εκτεθεί στα ψέματα και τις νευρώσεις των γύρω και το οποίο εμφανίζεται ως δια μαγείας στη ζωή του πεισματικά ανώριμου ήρωα για να τον πείσει «να έχει λίγη εμπιστοσύνη στους ανθρώπους», γιατί «δεν γίνεται οι πάντες να διαφθαρούν».

Όμως σε μια πόλη βγαλμένη από το πιο όμορφο όνειρο, τίποτα δεν είναι γραπτό να διαρκέσει πολύ. Γι' αυτό και με το «Μανχάταν» του, ο Γούντι Άλεν δεν σκηνοθέτησε μια ταινία αλλά κατοχύρωσε κινηματογραφικά μια φαντασίωση που να μπορεί ανά πάσα στιγμή να επισκέπτεται με τον ίδιο τρόπο που πολλοί θεατές επιστρέφουμε ξανά και ξανά σε εκείνο το παγκάκι του Μπρούκλιν, αργά μια νύχτα και με τη γέφυρα του Κουίνσμπορο να σχηματίζεται σαν οπτασία μέσα στο σκοτάδι. Ένα στιγμιότυπο μαγικό, την ώρα του λυκαυγούς, μεταξύ ύπνου και ξύπνιου, ανάμεσα σε δυο υπνοβάτες που ίσως γίνουν εραστές κάτω από τον ουρανό και τις στέγες της πόλης που ονειρεύτηκαν.