Η Ηλιαχτίδα μου

Συχνά-πυκνά αναφέρομαι στον Άλλον Θεατή, εννοώντας κατά βάση εκείνους που βλέπουν ταινίες για να συνδεθούν μαζί τους με μια ορμή ερωτική. Ουδεμία μομφή για εκείνους που ψειρίζουν το σενάριο, για άλλους που ανατέμνουν το βάθος του σημαινόμενου, ή για τρίτους που «ό,τι κάτσει» (σαν γιαπωνέζικος τίτλος τούτο) σε μια γενική οδύσσεια χρείας ψυχαγώγησης. Ο Άλλος Θεατής, ωστόσο, δεν βλέπει ακριβώς ένα αξιόλογο έργο, μετέχει σε δαύτο, κι ενώ (μάλλον) το μυαλό του κάνεις χίλιες δουλειές ταυτόχρονα, στην πραγματικότητα ζει μέσα στην ταινία και περιμένει, όπως καθένας μας στη ζωή, να δει πώς θα του βγει. Ο Άλλος Θεατής δεν βιάζεται, δεν βγαίνει κάθε τόσο από το έργο για να το αντικρούσει, δεν πεθαίνει να πει τη γνώμη του αμέσως μετά (άλλωστε όταν ζεις κάτι, δεν λες τη γνώμη σου ενώ το ζεις), ο Άλλος Θεατής βλέπει μέσα από το βιζέρ όσα βιώνει σαν στο δέρμα του στην διάρκεια μιας ταινίας.

Έχοντας πει αυτά, εδώ (και καλά ως Άλλος Θεατής) χρειάστηκα περίπου μία ώρα για να καταλάβω ότι διόλου μέσα στο έργο είμαι, διόλου «στοχαστικά άκριτος», αρκετά ανυπόμονος, ακατάδεκτος στην παλ φωτογραφία του, και ίσως και λίγο νευρικός. Κι αυτό διότι η Τέχνη είναι υπόθεση κοινωνιοψυχολογική, αφού «για να σε πιάσει» μια ταινία, μια μουσική, ένα βιβλίο και ούτω καθεξής πρέπει να είσαι στιγμιαία δεκτικός πνευματικά και ψυχικά σε αυτό που έχει να σου δώσει. Θα σας έχει τύχει να δείτε/ακούσετε/διαβάσετε κάτι και να μην σας πει κουβέντα και σε μια άλλη φάση, ίσως και χρόνια μετά, να απορείτε με την πρότερη αντίδραση. (Συμβαίνει και σε συλλογικό επίπεδο.) Εδώ επ’ ουδενί σε κατάσταση “My Sunshine” ήμουν. Και πάνω στην ώρα γύρισε ο διακόπτης, κάτι εντός μου μαγνητίστηκε, μετά το ξανάβαλα και ορίστε τρία χορτασμένα αστεράκια, αντί δύο ευγενή της ευπρεπούς προσπάθειας.

Μικρή ταινία, σε όλα της, αλλά με την έννοια της (φαντεζί!) έλλειψης μεγαλορρημοσύνης, επιτήδευσης, βάρους. Ειδάλλως, πλήρης, αισθησιακή, τονικά εκτενής δημιουργία

Ναι, η ταινία είναι ελαφριά σαν δραματουργία, σχεδόν λαθροβιά κάτω από την αγάπη της στην μη δραματουργία. Δεν υπάρχουν εντάσεις, δεν υπάρχει «κακός», δεν υπάρχει δουλεμένος διάλογος, δεν υπάρχουν καν ακριβώς «ερμηνείες». Υπάρχει όμως σκηνοθέτης. (Και τυγχάνει και σεναριογράφος, οπερατέρ και μοντέρ του έργου!) Κι αφού υπάρχει σκηνοθέτης, αυτό που στο χαρτί – έστω και με σκηνικές οδηγίες – πρέπει να ήταν κάπου 3-4 σελίδες (μάλλον λέω πολλές), υπάρχει ταινία. Μικρή ταινία, σε όλα της, αλλά με την έννοια της (φαντεζί!) έλλειψης μεγαλορρημοσύνης, επιτήδευσης, βάρους. Ειδάλλως, πλήρης, αισθησιακή, τονικά εκτενής δημιουργία.

Σαν άριστα παρασκευασμένο γλυκό, ανάλαφρο και όχι να σε κάνει διαβητικό δηλαδή, το έργο ρέει πανέμορφα περιγράφοντας επί μια ώρα μια ιστορία παραδείσια στο φλουταρισμένο παλ-παστέλ της παλέτας της, και μετά με μια επίγευση τόσης δα πικρίας - που αν την δεις ολίγον παλαιοχριστιανικά έως και που μοιάζει παραλλαγή αυτής του Κήπου της Εδέμ. Όμως ο Χιρόσι Οκουγιάμα είναι ευτυχώς Ιάπωνας και παρότι έσπειρε την ρυτίδα της ενηλικίωσης (άλλωστε ζει στον μισαλλόδοξο κόσμο μας, δεν στήνει παραβολή), είναι αποφασισμένος να το κλείσει μια σταλιά πιο αίσια. Μια σταλιά όμως, γιατί στους τονισμούς του οι συγκρούσεις και οι αλληλοεξουδετερώσεις του έργου είναι τόσες που η αρμονία στα μισά της ταινίας ξέρεις πώς αποτελεί αμετάκλητο παρελθόν. Οι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουμε τα μέγιστα που ζούμε ενόσω τα ζούμε.

Είναι μια όαση ένα σινεμά τόσο ξεΐδρωτα ρέον στην περιγραφή του συμβαίνοντα χρόνου, τόσο διακριτικό κι ευαίσθητο μαζί στο άκουσμα των ημιτονίων, τόσο ξεροκέφαλο στην πεποίθησή του ότι η μεγάλη τέχνη βάζει όλα της τα λεφτά στις εύστοχες παρατηρήσεις των μεταξύ μας ελλείψεων οι οποίες, μένοντας ασχολίαστες, γίνονται συνοδευτικές αισθήσεις που στιγματίζουν το βίωμά της.