Κράτα την Ψυχή σου στο Χέρι και Περπάτα

Μια σειρά από βιντεοκλήσεις χαμηλής ποιότητας με κακό σήμα στοιχειοθετούν μια αυθεντικά συγκλονιστική καταγραφή των όσων συμβαίνουν στην εμπόλεμη Γάζα. Μιας εν εξελίξει γενοκτονίας δηλαδή, όπου ακόμη και στις μέρες εκεχειρίας που διανύουμε η μία πλευρά συνεχίζει να μετρά νέα θύματα κι άλλη βρίσκει συνεχώς ευκαιρίες για να πατήσει τη σκανδάλη. Το φαινομενικά (και μόνο φαινομενικά) απλό και μονοκόμματο «Κράτα την Ψυχή σου στο Χέρι και Περπάτα», προέκυψε από την επιθυμία της σκηνοθέτιδας να μεταβεί στην περιοχή για να αποτυπώσει με το φακό της ό,τι μπορούσε από την κλιμακούμενη κατάσταση. Κατάφερε να φτάσει μέχρι την Αίγυπτο όπου κάποιοι της πρότειναν να επικοινωνήσει με την Φάτμα Χασόνα, μια νεαρή φωτορεπόρτερ που θα μπορούσε να την προμηθεύσει με υλικό και πληροφορίες για τα όσα συμβαίνουν στη Γάζα.

Στο πρόσωπο της 24χρονης Φάτμα, η Σεπιντέ είδε πέρα από μια χαρισματική κοπέλα, μια αυτόφωτη πηγή ικανή να συμπυκνώσει το πνεύμα της Παλαιστίνης που υπομένει και αντιστέκεται. Αυθόρμητα, ξεκίνησε να κινηματογραφεί τις συνομιλίες τους, όχι με τη μηχανική αυτοκαταγραφή του κινητού της τηλεφώνου, αλλά με μια δεύτερη κάμερα στο χέρι, αφήνοντας έτσι λίγο από το περιβάλλον της να αναπνέει μέσα στο φιλμ. Ως αποτέλεσμα το υλικό που συγκέντρωσε κατά τη διάρκεια 10 περίπου μηνών, χαρακτηρίζεται από μία απροσδόκητη αμεσότητα που καθιστά τον θεατή υποκειμενικό. Πρώτο πρόσωπο σε μία ιδιωτική συνομιλία για την καθημερινότητα στην εμπόλεμη ζώνη, την ώρα που στην οθόνη απέναντι, πίσω από τη μονίμως χαμογελαστή Φάτμα, ορθώνεται στα μάτια και τη γεύση του το σκονισμένο τοπίο της καταστροφής.  

Μόλις εγκαθιδρύεται αυτή η σύμβαση, ανακύπτει μια βαθιά αντίφαση μέσα από τις συνομιλήτριες και τα συνδιαλεγόμενα περιβάλλοντά τους. Η Φαρσί, μια γυναίκα απ' το Ιράν που έχει φύγει για τη Γαλλία, έχει κατακτήσει την «κανονικότητα» που ονειρεύεται η Φάτμα. Δεν είναι απλά είναι δημιουργικό στοιχείο, είναι το  χάσμα που υπάρχει μεταξύ της ασφάλειας ημών και μιας πραγματικότητας που προσπαθεί να μείνει κρυφή απ' όσους τη συντηρούν. Μόνα διαλείμματα στις συνομιλίες, οι στιγμές που η ίδια χεράτη κάμερα είτε στρέφεται προς την τηλεόραση για να αλιεύσει απ' τα επίκαιρα των δελτίων ειδήσεων, είτε βολτάρει μέσα στο σπίτι για να βρει τις γάτες της Σεπιντέ ή κοιτάζει στο κινητό τις κλήσεις που μένουν αναπάντητες. Η δυσκολία στην επικοινωνία μεταξύ των δύο γυναικών είναι από μόνη της ένα σχόλιο για τον αποκλεισμό ενός ολόκληρου λαού και μιας περιοχής όπου, παρεμπιπτόντως, το Ισραήλ έχει επιβάλει τους δικούς του κανόνες στη δορυφορική κάλυψη, περιορίζοντας για παράδειγμα το σήμα των ασύρματων δικτύων σε 2G.  

Σε όλους ελπίζω είναι πλέον κατανοητό ότι ζούμε σε μια εποχή που την ιστορία εξακολουθούν να γράφουν οι νικητές, αλλά όλοι έχουν μάθει πως να την αμφισβητήσουν. Το ίδιο και την αντικειμενική αλήθεια, που όταν δεν θάβεται κάτω από τα συντρίμμια μια βομβαρδισμένης πόλης, τότε κρύβεται πίσω από μεγατόνους προπαγανδιστικής και αντιπροπαγανδιστικής ανοησίας όπως αναπαράγεται ελεύθερα πλέον σε κάθε δημόσια σφαίρα. Όποιο κι αν είναι το ζήτημα, όλοι πλέον μπορούν να βρουν την παρανυχίδα που ταιριάζει στα πιστεύω ή τα συμφέροντά τους και να αναπτύξουν τη θέση τους, συνεισφέροντας έτσι στο όλο και πιο θολό μεταμοντέρνο τοπίο της παραπληροφόρησης που σκεπάζει κάθε σύγχρονη αλήθεια. Δεδομένου του κλίματος που διαμορφώνεται έπειτα απ' τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου και της εισβολής του Ισραήλ στη Γάζα, ένα αυθεντικό ντοκουμέντο όπως το εν λόγω ντοκιμαντέρ αποκτά ανυπολόγιστη αξία. Γιατί η αυθεντικότητά του ορίζεται από το γεγονός ότι δεν προσπαθεί να πει κάτι ώστε να τεθεί υπό την αμφισβήτηση των βαρβάρων. Το «Κράτα την Ψυχή σου...» μένει σε μια αγωνιώδη καταγραφή και δεν αναφέρομαι απαραίτητα στα λεγόμενα, αλλά στο πρόσωπο μιας χαμογελαστής κοπέλας που το βλέπεις να μεταβάλλεται μέσα στο χρόνο, καθώς θρέφεται αποκλειστικά από την ελπίδα μιας κανονικότητας.

Εκτός κι αν κάποιος ερχόταν να μας πει πως η Φάτεμ, όπως την φώναζαν οι φίλοι της ήταν ηθοποιός, πράγμα πλέον αδύνατο να συμβεί. Στο τελευταίο μέρος του φιλμ η ζωή κι η απάνθρωπη πραγματικότητα ξεπερνούν την τέχνη. Στις 16 Απριλίου του 2025 μια βόμβα αδιανόητης ακρίβειας, έκανε το χαμόγελο να σβήσει. Η Φάτμα Χασόνα και έξι ακόμη μέλη της οικογένειάς της δολοφονήθηκαν στον ύπνο τους από ένα έξυπνο όπλο του Ισραηλινού στρατού. Όχι σαν παράπλευρες απώλειες, αλλά σαν στόχοι. Η ταινία είχε ήδη επιλεγεί για προβολή στο τμήμα ACID των Καννών, οπότε ο θάνατός της λίγες μέρες πριν την έναρξη του φεστιβάλ έφερε ένα μεγάλο κύμα δημοσιότητας για την ταινία και ευαισθητοποίησης για τον καλλιτεχνικό κόσμο. Η Φάτμα έγινε σύμβολο κι το φιλμ άσμα ηρωικό και πένθιμο για μια καταφανή γενοκτονία. Χάρη στην ελαφρώς παρορμητική πρόθεση της Σεπιντέ Φαρσί, που θέλησε κάτι να γυρίσει στην αποκλεισμένη Γάζα, η μνήμη της θα μείνει αιώνια. Και χάρη σ' αυτή υπάρχει ένα μικρό μα υπερ-πολύτιμο τεκμήριο πως όσο γυρίζουν ιλιγγιωδώς οι σελίδες τις ιστορίες, ο κινηματογράφος και ειδικότερα το ντοκιμαντέρ (σαν έννοια πια) μπορούν ακόμη να σταθούν στο ύψος της ευθύνης και των περιστάσεων τους.