Xιονάτη

Θα έχετε παρατηρήσει ότι εδώ και κάμποσα χρόνια τα ντισνεϊκά animation, ειδικά εκείνα της «αναγέννησης» των ’90s, έχουν αποτελέσει τη μαγιά για επιτυχημένα μιούζικαλ του Broadway και του West End. Η γοητεία που ασκούν στο κοινό επιμερίζεται σε δύο άξονες. Ο ένας ότι οι θεατές γνωρίζουν τα τραγούδια καλά και διατηρούν αγαπητική σχέση με το υλικό. Ο άλλος ότι έχουν την περιέργεια να δουν με ποιον τρόπο οι δημιουργοί θα αναπλάσουν το σκιτσαρισμένο φιλμικό σύμπαν σε ένα εντελώς διαφορετικό format, που έχει, εκ των πραγμάτων, πολύ μεγαλύτερους περιορισμούς.

Η εφευρετικότητα με την οποία οι θεατρικοί καλλιτέχνες μεταφέρουν στο σανίδι σκηνές από την ταινία μέσω αναλογικής σκηνογραφίας, χειροποίητων κατασκευών και υποβλητικών φωτισμών – πραγματικό αριστούργημα η επιδρομή των Γκνου στο κατά Τζούλι Τέιμορ «Lion King»‒ επαναφέρει την χαμένη αίσθηση του δέους στον θεατή. Βλέπεις, ο τελευταίος επεξεργάζεται τη σύλληψη της δημιουργίας σε ένα (πολύ πιο) πρωτογενές, «παιδικό» επίπεδο. Το αποτέλεσμα, όταν η διασκευή είναι πετυχημένη, προσφέρει μια απολαυστική, πλην ετερόφωτη εμπειρία στον θεατή, υπό την έννοια ότι απαιτεί γνώση του πρωτοτύπου, ώστε να μπορέσει να γίνει η αντιπαραβολή.

Στα μάτια μας, πλην φωτεινών εξαιρέσεων σαν τον «Dumbo» του Τιμ Μπάρτον, κάπως έτσι λειτουργούν και οι live-action διασκευές των αγαπημένων αυτών animation στο σινεμά. Δυστυχώς, όμως, αποτελούν άνυδρες εκδοχές μιας πιο φανταχτερής, πιο ζωηρής, πιο σκερτσόζικης δημιουργίας. Βλέπεις, εδώ είναι σινεμά και όχι σανίδι, και κανείς δεν μπορεί να επικαλεστεί τους περιορισμούς της ζωντανής δράσης έναντι της σκιτσαρισμένης ως δικαιολογία, ειδικά με την πρόοδο της ψηφιακής τεχνολογίας. Η «Χιονάτη», πιθανότατα το διαμάντι του στέμματος της κλασικής περιόδου της Ντίσνεϊ, διακρίνεται πρωτίστως για την καλλιγραφία της, για τη λεπτομέρεια με την οποία έχει πλάσει το πενάκι των σχεδιαστών κάθε σπιθαμή του κάδρου. Φοβόμαστε ότι και ο πλέον καλοπροαίρετος θεατής δεν θα μπορούσε να ισχυριστεί το ίδιο για τη «Χιονάτη» του Μαρκ Γουέμπ, που αγνοεί την έννοια του βάθους πεδίου - ενδεχομένως προς διευκόλυνση των τεχνικών εφέ, που έχουν λιγότερη δουλειά έτσι. Έτσι, όμως, το αποτέλεσμα βροντοφωνάζει την προχειρότητά του, την αδιαφορία του για την όψη του. Και, διαόλε, αντιλαμβανόμαστε ότι αυτές οι διασκευές συνιστούν μια άχαρη δουλειά για τον σκηνοθέτη, ο οποίος σε μεγάλο βαθμό πρέπει να «φωτοτυπήσει» μια προγενέστερη δημιουργία, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να παραμερίσει εντελώς το μεράκι. Για θυμηθείτε τη σκηνή του χορού στη «Σταχτοπούτα» του Κένεθ Μπράνα, για παράδειγμα. Έμοιαζε βγαλμένη από ταινία των Πάουελ και Πρεσμπέργκερ. Χρειάζεται απλώς λίγη φαντασία -και προθυμία, για να μην πούμε ικανότητα. 

Σαν να μην έφταναν τα παραπάνω, στο πλαίσιο της αναθεώρησης του μύθου παραλείπεται το «Someday my Prince will come», ένας από τους βασικούς τίτλους όχι μόνο του ντισνεϊκού κανόνα, αλλά του συνολικού αμερικανικού songbook, γεγονός που σίγουρα πλήττει την «αναπαράσταση» στην οποία αναφερθήκαμε, αν και όχι λιγότερο από τα άνευρα νέα τραγούδια που συμπληρώνουν το σάουντρακ. Και με δεδομένο ότι η Ρέιτσελ Ζέγκλερ ακτινοβολεί κάθε φορά που ανοίγει το στόμα της για να τραγουδήσει, δεν είναι κρίμα που δεν της έδωσαν το κατάλληλο υλικό;

Όσο για το ουσιώδες μέρος της αναθεώρηση του μύθου, ναι, το σενάριο μεριμνά για την ενδυνάμωση της ηρωίδας, μα ταυτόχρονα ενδυναμώνει και τη βασιλοφροσύνη του θεάματος. Λυπηρό που δεν ενόχλησε κανέναν από τους δημιουργούς αυτή η παράμετρος, όταν, στον απόηχο των culture wars που γέννησε η ταινία, έχουν καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια ώστε να μην δυσαρεστήσουν και να μην προσβάλλουν καμία κοινωνική ομάδα. Εκτός, ίσως, από τους φίλους της δημοκρατίας και του καλού σινεμά.