Springsteen: Deliver me from Nowhere

Ο γνωστός μύθος θέλει τους μουσικούς να στέκονται σε ένα σταυροδρόμι, να τάζουν την ψυχή τους στον διάβολο και έπειτα να γνωρίζουν το μουσικό ζενίθ τους, απολαμβάνοντας (;) την αναγνώριση, μέχρι τη στιγμή που θα έρθουν οι δαίμονες κρατώντας επιδεικτικά τον λογαριασμό. Λίγο μετά τις αρχές των ΄80s ο Μπρους Σπρίνγκστιν είναι ήδη ένας επιτυχημένος μουσικός, βρίσκεται ένα βήμα πριν τη διεθνή αναγνώριση και τη μετατροπή του σε ροκ σουπερστάρ και, κάπου εκεί, αποφασίζει να μεταβεί στο παραπάνω σταυροδρόμι, όχι για να υπογράψει συμφωνία, αλλά για να φωνάξει τον διάβολο και να του μηνύσει ότι προτιμά να δώσει την ψυχή του στους ακροατές του εκεί έξω. Και έπειτα ηχογράφησε το «Nebraska», ένα τραγουδιστικό μήνυμα, σταλμένο απευθείας από το παρελθόν του, με την (αναπόφευκτη) συνοδευτική ηχώ. Υπάρχει μια φαντασματική διάσταση στις αναλογικές, μη επαγγελματικά ηχογραφημένες μελωδίες του δίσκου, μια έκδηλη μελαγχολία στις μόλις δέκα (αλλά με την ισχύ χιλίων) folk ιστορίες που αφηγούνται, συναφή με την καταθλιπτική κατάσταση του τραγουδοποιού εκείνη την περίοδο.

Η ταινία του καλού μας Σκοτ Κούπερ προεξοφλεί το δράμα της ηχογράφησης, τη σημασία της στιγμής, τη μυθικότητα του αποτελέσματος. Πασχίζει να προσθέσει λίγο παραδοσιακό δράμα για τον «άμαχο πληθυσμό» με την προσθήκη ενός ερωτικού ενδιαφέροντος, αλλά πρωτίστως απευθύνεται σε φαν του τραγουδοποιού και φτιάχτηκε, θαρρείς, για να ειδωθεί όχι σε αίθουσα, αλλά σε μια παλιά ασπρόμαυρη 14άρα τηλεόραση στο εφηβικό δωμάτιο καθενός τους – κι ας χαθούν έτσι το μισό κάδρο και τα χρώματα της χαρμολύπης, που ύφανε αποτελεσματικά ο φωτογράφος Μασανόμπου Τακαναγιάκι.

Υπάρχει, όμως, κι εκείνο το σινεμά που, περισσότερο από την αφήγηση μιας ιστορίας, θέλει να μεταδώσει μια αίσθηση. Και, μάρτυς μου ο Θεός στον οποίο πιστεύετε, εκτιμώ πως ο Σκοτ Κούπερ κατάφερε να συλλάβει την μελαγχολική αίσθηση ενός παρελθόντος πανταχού παρόντος, που απλώνει τις στοιχειωτικές του παραφυάδες στην καθημερινότητα του υποκειμένου του – είτε αυτό είναι ο κεντρικός χαρακτήρας, είτε ο δυνητικός θεατής που βρέθηκε (ή βρίσκεται) σε ανάλογη περίοδο και διάθεση. Κι ο Τζέρεμι Άλεν Γουάιτ, αν και φυσιογνωμικά απέχει από τον βιογραφούμενο– στα πολύ κοντινά πλάνα, πιο πολύ στον Λέοναρντ Κοέν φέρνει- και δεν βυθίζεται στο ιδίωμα του χαρακτήρα με προσήλωση αδιάκοπη, σαν τον Σαλαμέ του «A Complete Unknown» ας πούμε, εντοπίζει τη μελαγχολία του Σπρίνγκστιν του σεναρίου (και της εποχής) και την καθιστά πυρήνα της ερμηνείας του.

Για τη σύλληψη και τη μετάδοση αυτής της αίσθησης οφείλουμε να εκτιμήσουμε την ταπεινή δημιουργία του Κούπερ κι ας μην φέρει εξάρσεις ανάλογες της κραυγής με την οποία κλείνει το «State Trooper», από όπου δανείστηκε τον τίτλο της.  Ναι, δεν είναι μια μεγάλη ταινία, ανάλογη του μεγέθους του δίσκου στη συνείδηση των μουσικόφιλων – και δεν χρειαζόμασταν και μια τέτοια άλλωστε, ο δίσκος μάς έχει χαρίσει ήδη μια μεγάλη «μικρή» ταινία, το «Indian Runner» (1991) του Σον Πεν. Για όσους και για όποτε την χρειαστούν όμως, για εκείνους που κάποτε έδωσαν ένα (ακόμα ανοιχτό) ραντεβού στο Ατλάντικ Σίτι, η ταινία μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη, έστω και μέσα στα στενά της όρια.

Στον Η. και στην Ε., δίχως τους οποίους θα έκανα ακόμα τη λάθος δουλειά.