O Eξορκιστής του Βατικανού

Με το horror υπο-είδος του εξορκισμού συμβαίνει το εξής. Συνήθως οι δημιουργοί προεξοφλούν όχι μόνο την πίστη του θεατή στην υπαρξη ενός εξωγενούς, μεταφυσικού Κακού, αλλά ότι και αυτή είναι προσδιορισμένη με αποκλειστικά χριστιανικά κριτήρια. Στον «Εξορκιστή» του ο Γουίλιαμ Φρίντκιν ξεκινά από τη βάση του ρεαλισμού, παίρνει τον χρόνο του, υιοθετεί, σε σημεία, μια ντοκιμαντερίστικη γραφή και σταδιακά σε κάνει να πιστέψεις στην ύπαρξη του Κακού, αφού πρώτα αποκλείσει κάθε επιστημονική εξήγηση και έχει καταγράψει εξονυχιστικά τις απρόσφορες απόπειρες πραγμάτωσής της. Αν μετά φοβάσαι, δεν είναι γιατί ο δαίμονας επιτίθεται στον Κύριο Ιησου Χριστό, τον μόνο αναμάρτητο, αλλά γιατί σου έχει ξεκαθαρίσει ότι είτε πιστεύεις, είτε όχι, το Κακό υπάρχει και θα χτυπήσει αδιακρίτως και αν σε βρει, αλίμονό σου.

Οι κινηματογραφικοί εξορκισμοί που ακολούθησαν την εμβληματική δημιουργία  του Φρίντκιν αφενός δεν έχουν ανάλογη υπομονή, αφετέρου στηρίζουν τον τρόμο τους στον τρόπο που η δαιμονική παρουσία αψηφά τη χριστιανική πίστη. Κάποιος που τη διαθέτει σε μεγάλο βαθμό, μπορεί να ανατριχιάσει στην ιδέα ότι ο δαίμονας χτυπά τρεις φορές για να προσβάλλει την Αγία Τρίαδα ή σε όσα απρεπή λέει για τη μητέρα του Ιησού μέσω του δαιμονισμού, ασχέτως αν οι περισσότεροι έχουμε πει αντίστοιχα (και χειρότερα) χτυπώντας το μικρό μας δάχτυλο στις γωνίες των επίπλων. Για εκείνον που δεν τη διαθέτει, η τρομάρα υφίσταται φύρα, ειδικά αν δεν συνοδεύεται από μια στοιχειώδη ατμόσφαιρα, από μια γνώση των κανόνων του είδους, του τρόπου που μπορεί ένας σκηνοθέτης να αξιοποιήσει τον χώρο εντός του κάδρου και να χειραγωγήσει τους χρόνους ώστε να προκαλέσει ανασφάλεια και ανησυχία στον θεατή. Τίποτε στο μέχρι τώρα βιογραφικό του Τζούλιους Έιβερι δεν υποδείκνυε ότι ο δικός του «Εξορκιστής» θα βρίσκεται πιο κοντά σε εκείνον του Φρίντκιν παρά στους άλλους. Όντως η ταινία του μπορεί να φανεί τρομακτική μόνο σε πολύ θρήσκους ή σε πολύ φρέσκους θεατές στο είδος. Ιδεολογικά δε, γίνεται ως και απαράδεκτη, δίνοντας συγχωροχάρτι στην Εκκλησία για μεγάλα εγκλήματα, τα οποία αποδίδει σε σατανική…δολιοφθορά.

Όμως - και είναι ένα διόλου αμελητέο όμως»- ο Έιβερι είχε την έμπνευση να αφήσει τον Ράσελ Κρόου ελεύθερο να στήσει ένα δικό του one-man show, πλάθοντας μια γραφική φιγούρα εξορκιστή, με απίθανη προφορά, απολαυστικούς μανιερισμούς και μια σειρά από σπαρταριστές ατάκες και χειρονομίες που αποτελούν εμφανώς προϊόντα αυτοσχεδιασμού. Η εμφάνιση του είναι σχεδόν μια ταινία μέσα στην ταινία -αν την απομόνωνες, θα έλεγες ότι κινείται στα όρια της pop art- και καθιστά από μόνη της το φιλμ μια διασκεδαστική εμπειρία, απολύτως κατάλληλη για μεταμεσονύκτιο χαβαλέ.