Η Φάλαινα

Δεν θέλει ερώτημα το πόσο εύκολα μπορεί κάποιος να εισπράξει δάκρυα από την ιστορία ενός παχύσαρκου και εξουθενωμένου άντρα, αξιαγάπητου όσο μάλλον ελάχιστοι άνθρωποι στον κόσμο, που εύχεται στα τελευταία του να μπορέσει μονάχα να συμφιλιωθεί με την ατίθαση κόρη που ουδέποτε μεγάλωσε μαζί του. Και το ομότιτλο θεατρικό έργο του Σάμουελ Ντ, Χάντερ, στο οποίο βασίζεται το «The Whale», δεν προσπαθεί πολύ προκειμένου να μεταμφιέσει τους συγκινησιακούς εκβιασμούς του. Ουδέποτε ονομαστός για τη λεπτότητα και την εγκράτεια του σινεμά του, από την άλλη, ο Ντάρεν Αρονόφσκι έχει έτοιμο από πριν (και δεδομένο εξαρχής) το δακρυγόνο υλικό του. Ο μόνος σκηνοθετικός γρίφος τον οποίο καλείται να λύσει είναι το πώς θα καταφέρει μια ταινία δύο σχεδόν ωρών να την τοποθετήσει εξ ολοκλήρου σε ένα μικρό, άχαρο σπίτι και κυρίως γύρω από τον καναπέ στον οποίο ο καλόκαρδος γίγαντας ήρωας παραμένει πλέον καθηλωμένος. 

Ως ικανότατος τεχνίτης που είναι, όμως, ο Αρονόφσκι ξέρει πάντοτε να δίνει τέτοιες λύσεις. Το φιλμ ξεκινά σε ένα μουντό καθιστικό και σταδιακά «ανοίγεται» στο υπόλοιπο σπίτι, δίνοντας με ιδιαίτερα ενδιαφέροντα τρόπο στον θεατή να καταλάβει την χωροταξία του. Ταυτόχρονα, εφευρίσκει συνεχώς τρόπους ώστε η κάμερα να μην παραμένει ποτέ στάσιμη. Κι όποτε μια σκηνή κινδυνεύει να γίνει στατική, ένα κοντινό πλάνο στο ειλικρινές πρόσωπο του ήρωα, καθώς αυτός βουρκώνει ή αγωνίζεται να αναπνεύσει, φροντίζει να κρατά το ενδιαφέρον του κοινού προσηλωμένο.  

Υπάρχει η αίσθηση ότι το φιλμ υπηρετεί πιστά ένα μελοδραματικό πρωτογενές υλικό στο οποίο όλα έχουν προγραμματιστεί ώστε να προκαλέσουν συγκίνηση

Η «Φάλαινα» είναι κυριολεκτικά ένα δράμα δωματίου στο οποίο μπαινοβγαίνουν νευρικά τέσσερις ακόμη χαρακτήρες: ένας νεαρός ιεραπόστολος με το δικό του μυστικό, η επιθετική 17χρονη κόρη που δεν έχει συγχωρήσει ποτέ τον πατέρα της για το γεγονός ότι κάποτε εγκατέλειψε εκείνη και τη μητέρα της για κάποιον άντρα, η πρώην σύζυγος που κάνει μια αιφνίδια και ολιγόλεπτη εμφάνιση στο σπίτι και η πιστή φίλη του ήρωα που καθημερινά τον φροντίζει. Σταδιακά μαθαίνουμε ότι η τραγική αυτή ύπαρξη, η οικειοθελώς παγιδευμένη σε ένα ασθμαίνον και βραδυκίνητο σώμα, η μαζοχιστικά ξοδεμένη σε έναν αυτοκαταστροφικό τρόπο ζωής, έχει μια λυπημένη ιστορία αγάπης να διηγηθεί, μια διαλυμένη οικογένεια να θυμάται και αρκετή αυτολύπηση να διαχειριστεί. Όποιο κι αν είναι το παρελθόν του ήρωα, εντούτοις, για το μέλλον του είμαστε βέβαιοι από το ξεκίνημα του φιλμ: οι μέρες του είναι μετρημένες. Κι αυτό που κάνει η ταινία είναι να αναστέλλει το μοιραίο φινάλε, συγκεντρώνοντας διαρκώς συναισθηματικό φορτίο ώστε το κοινό να χρειαστεί οπωσδήποτε, και να μπορεί εύκολα μετά, να ξεσπάσει.

Μέχρι να φτάσει, βέβαια, στην προβλέψιμη κατακλείδα του, όσο ενδιαφέρον ως πείραμα σκηνοθετικό είναι η «Φάλαινα» και όσο αβανταδόρικη η ερμηνεία του Μπρένταν Φρέιζερ πίσω από πάμπολλα κιλά προσθετικού μακιγιάζ, υπάρχει η αίσθηση ότι το φιλμ υπηρετεί πιστά ένα επί της ουσίας μελοδραματικό πρωτογενές υλικό στο οποίο όλα δουλεύουν πυρετωδώς και έχουν προγραμματιστεί ώστε να προκαλέσουν συγκίνηση. 

Δεν βοηθούν από την άλλη και οι σχηματικά γραμμένοι ρόλοι (με αποκορύφωμα εκείνον της κόρης) ή οι ηθοποιοί που μοιάζει να παίζουν όχι σε ταινία αλλά σε κάποια θεατρική σκηνή, με εξαίρεση την Σέιντι Σινκ της οποίας οι ερμηνευτικές υπερβολές ταιριάζουν καλύτερα (αν όχι αποκλειστικά) σε τηλεοπτική σειρά (όχι τυχαία το «Stranger Things» είναι το σημαντικότερο credit στο βιογραφικό της). Κι αν κάτι δηλώνει περίτρανα ότι η μεταφορά από το off Broadway σανίδι στη μεγάλη οθόνη δεν κατόρθωσε στην πορεία να αποβάλλει τη θεατρικότητα και τον στόμφο της, είναι ότι η «Φάλαινα» δίνει την εντύπωση ότι δεν παρακολουθούμε μια αναπαράσταση αληθινής ζωής αλλά ένα σενάριο που εικονογραφείται μπροστά στα μάτια μας.