Είναι από εκείνες τις περιπτώσεις ηθοποιών, τις μετρημένες αλήθεια, που η παρουσία τους αμέσως κάνει ενδιαφέρουσα μια χλιαρή ταινία, συναρπαστική μια ήδη καλή. Της μεγάλης παραδοσιακής αμερικάνικης σχολής, ως επί το πλείστον μακριά από τις Μεθόδους και τα τοιαύτα (αν και το έναυσμα της επιθυμίας του να γίνει ηθοποιό το έδωσε ο Μάρλον Μπράντο – με τον νατουραλισμό του όμως), με μια οξυδέρκεια να μπαίνει στον ρόλο, δανείζοντας τα «συνηθισμένα» χαρακτηριστικά του σε μια τελική δημιουργία που συνηθέστερα όμοια της δεν θα βρεις. Αυτό είναι κι ένα ορισμός του τι θα πει μεγάλος ηθοποιός.
Ξεκίνησε μαζί με τον Ντάστιν Χόφμαν και τον Ρόμπερτ Ντιβάλ στην Καλιφόρνια, θεωρούμενοι από την τάξη τους ως οι πιθανότεροι να αποτύχουν, μέσα έπεσαν, έκανε πολλή τηλεόραση στην αρχή και σταδιακά μεταπήδησε στο σινεμά. Από το 1967 και την πρώτη από τις πέντε οσκαρικές του υποψηφιότητες για το «Μπόνι και Κλάιντ», ο Χάκμαν άρχισε να δίνει κινηματογραφικό παρών. Ας δούμε 11 σταθμούς μιας τεράστιας, αριθμητικά και ποιοτικά, καριέρας (αχρείαστο να αναφέρω πως είναι υπερδιπλάσιες που μπορούσαν να είναι εδώ...) που σταμάτησε πρόωρα (για μας που τον λατρέψαμε τουλάχιστον) στα 78 για να δώσει τη θέση σε αυτήν ενός ιδιαίτερα επιτυχημένου συγγραφέα.
Πάντα γερός Τζιν.
-
«Downhill Racer» (1969) του Μάικλ Ρίτσι
Ωραιότατη περιπέτεια που δεν γνώρισε ιδιαίτερη επιτυχία στον καιρό της, το έργο ανήκει στον Ρέντφορντ και τους κασκαντέρ κυρίως, όμως ο Χάκμαν σε προετοιμασία για έναν (δεύτερο) ρόλο - που θα έκανε στα χρόνια από το '80 και μετά - είναι απολαυστικός τον ρόλο ενός προπονητή σκιέρ της ολυμπιακής ομάδας των ΗΠΑ. -
«Ποτέ δεν Τραγούδησα για τον Πατέρα μου» (1970) του Γκίλμπερτ Κέιτς
Ο Χάκμαν είναι ο ηθοποιός που ατυχώς ξεχνάμε αναφερόμενοι στα μεγαθήρια του σινεμά χαρακτήρων της δεκαετίας του '70. Τα πράγματα όμως έχουν αλλιώς και στην δεκαετία εκείνη ο Χάκμαν μεγαλούργησε, ναι μεν σε ταινίες όχι γνωστές πια σήμερα, αλλά σε ρόλους που ο ίδιος ανήγαγε σε τέχνη που λίγοι ομότεχνοι έφτασαν ποτέ. Εδώ, στον ρόλο ενός γιου που θέλει να απογαλακτιστεί αλλά τον βαραίνει καταραστικά η σκιά του πατέρα του, ο Χάκμαν πήρε την δεύτερη του οσκαρική υποψηφιότητα - και την μόνη,εκπληκτικά, σε ταινία του που δεν ήταν και υποψήφια (ή βραβευμένη) από την Ακαδημία! -
«Ο Ανθρωπος από τη Γαλλία» (1971) του Γουίλιαμ Φρίντκιν
Στα (καθυστερημένα, αλλά άλλες εποχές) 41 του το Όσκαρ Πρώτου Ανδρικού Ρόλου, η καταξίωση και η είσοδος στο συνάφι του ηθοποιού που περισσότερο κι από τους Πατσίνο και ντε Νίρο δεν έμοιασε ποτέ με σταρ. Ήταν όμως, με τον τρόπο τον δικό του. Ένας ιδρωμένος, ταλαίπωρος, οξύνους τύπος με μια άρθρωση και φωνή που τις λες και τις καλύτερες αμερικάνικες που άκουσες ποτέ. Μεγάλο έργο, επίσης. -
«Το Σκιάχτρο» (1973) του Τζέρι Σάτζμπεργκ
Νατουραλιστικό κόσμημα, ενοχλητικά παραγκωνισμένο σήμερα, με ερμηνευτική αναμέτρηση μεγάλων (Χάκμαν εναντίον Πατσίνο) και αποτέλεσμα μια από εκείνες τις συμπαγείς ταινίες χαρακτήρων που το '70 παρέδιδε σε σταθερή ετήσια βάση. Η ταινία είναι ένα απαισιόδοξο road movie καταραμένων, υπέροχα φωτογραφημένο από τον Βίλμος Ζίγκμοντ που κέρδισε μάλιστα τον Χρυσό Φοίνικα της χρονιάς εκείνης (εξ ημισείας με το «Hireling» - ε.τ. «Η Λαίδη κι ο Σωφέρ της») και ο Χάκμαν είναι καταπληκτικός στον ρόλο ενός χαρακτήρα που περικλείει όλη την αντίφαση της αποτυχίας, της πατρικότητας και της ηττημένης ανδρικότητας. -
«Η Συνομιλία» (1974) του Φράνσις Φορντ Κόπολα
Η ταινία που οι «ψαγμένοι» διαλέγουν από το μαγικό '70 του Κόπολα, είναι κάτι πολύ παραπάνω από αυτό βέβαια και στο πρόσωπο του Χάκμαν, μια εποχή και μια ενιαία τραυματική έθνους, ιδιοτήτων και φύλου βρίσκουν την ανεπανάληπτή τους ενσάρκωση. Ο συνηθισμένος άνθρωπος την στιγμή που γίνεται κύριος των περιστάσεων και εν συνεχεία απομεινάρι και αχρηστευμένο θύμα τους. -
«Σούπερμαν: Η Ταινία» (1978) του Ρίτσαρντ Ντόνερ
Η στιγμή που ο Χάκμαν υλοποιεί την απογοήτευσή του από «ρόλους που ζητούν τεράστια συναισθηματική επένδυση χωρίς ανάλογη οικονομική και βραβευτική ανταμοιβή» αλλά και η στιγμή που ο Χάκμαν σπάει πλάκα εκεί που οι συνάδελφοί του ιδρωκοπάνε, παίζοντας δεύτερο ρόλο όπως μόνο ο μείζων ηθοποιός μπορεί- και κλέβοντας φυσικά την παράσταση. Από εδώ και μπρος ο Χάκμαν αρχίζει να διαλέγει και με βάση το παχυλό paycheck, δίχως βέβαια ποτέ αυτό να κοστίζει το ελάχιστο σε ουσιωδώς star εμφανίσεις που ανεβάζουν οποιαδήποτε ταινία σε ορόφους που ποτέ δεν θα έφταναν χωρίς αυτόν. Ο αιώνιος Λέξ Λούθορ του σινεμά, εννοείται. -
«Εύρηκα!» (1983) του Νίκολας Ρεγκ
Από τη στρυφνή φλμογραφία του Ρεγκ αυτή είναι μια από τις στρωτότερες και η παρουσία του «φορέα φυσιολογικότητας» Χάκμαν κανονικοποίησε το έργο της γουελσικής ιστορίας ενός χρυσωρύχου της Αρκτικής που αφ' ότου γίνεται ζάμπλουτος μπλέκει σε διπλό μέτωπο με την οικογένειά του και την απειλή της περιουσίας του από μαφιόζους. Ο Χάκμαν σε μια από τις αραιές από εκείνη την εποχή κι έπειτα (σχεδόν, Ρεγκ είπαμε...) πρωταγωνιστικές του παρουσίες είναι υποδειγματικός και το φιλμ με την θεματική της απληστίας και της μη αιχνεύσιμης εκ των υστέρων αλήθειας, παραγνωρισμένο. -
«Πάθος για το Μπάσκετ» (1986) του Ντέιβιντ Άνσπο
Η καλύτερη (μαζί με το «Hoop Dreams») ταινία που έγινε ποτέ για το μπάσκετ, οφείλεται κατά πολύ στον Τζιν Χάκμαν που χωρίς ν' αλλάξει τίποτα (εκτός από τις λεπτομέρειες που ο μεγάλος ηθοποιός βρίσκει) μεταμορφώθηκε στον προπονητή-μέντορα μιας μικρής ομάδας και την οδήγησε στην κορυφή. Όχι όμως μόνος, όπως θα άρεσε στο παραδοσιακό αμερικανικό σινεμά, αλλά με την συνδρομή των χαρακτήρων και των διδαγμάτων συλλογικότητας που μετατρέπουν τούτο εδώ σε μια τόσο σπουδαία ταινία αθλήματος. Και όχι μόνο. -
«Αδιέξοδο» (1987) του Ρότζερ Ντόναλντσον
Βασικό και κοσμαγάπητο twist θρίλερ του '80, με τον νιόφερτο Κέβιν Κόστνερ και τον Τζιν Χάκμαν σε ρόλο που του πήγαινε γάντι (κι ελαφρώς του στερεοτυπώθηκε στα επόμενα χρόνια) αυτόν του διεφθαρμένου άρχοντα που μεταχειρίζεται κάθε μέσο για να επιβάλλει την, ας πούμε περιορισμένη, αθωότητά του. Αξέχαστος. -
«Ο Μισσισσιππής Καίγεται» (1988) του Άλαν Πάρκερ
Ο υποβλητικών ατμοσφαιρών Πάρκερ κατεβαίνει στον Βαθύ Νότο κι ευτυχώς (από πολλές πλευρές) βρίσκει εκεί τον Τζιν Χάκμαν, έναν πράκτορα του FBI που μιλάει άλλη γλώσσα (σήμερα δεν συζητάμε ότι ο χαρακτήρας αυτός δεν θα έπαιρνε πράσινο φως από τα στούντιο), μεταχειρίζεται άλλες μεθόδους και, ω του θαύματος, υπηρετεί το Καλό με αποτελέσματα. Υποψηφιότητα για Όσκαρ πρώτου ρόλου, πλήθος αναγνωρίσεων και μια υπέροχη εποχή (που κάποιοι από εμάς αναπολούμε περιπαθώς), με τον Χάκμαν να εμφανίζεται τότε σε κάμποσες ταινίες ετησίως. -
«Οι Ασυγχώρητοι» (1992) του Κλιντ Ίστγουντ
Το δεύτερο Όσκαρ εδώ στο μνημειώδες και κατεδαφιστικό μνημείων γουέστερν του Ίστγουντ, μ' έναν ρόλο που μπορείς να στήσεις και μια υπόθεση πως μόνο ο Χάκμαν θα μπορούσε να φέρει σε πέρας. Ένα σαδιστικό κτήνος, ένας εκπρόσωπος της νομιμότητας κι ένας άνθρωπος που συμπαθείς γιατί διεκδικεί ανθρώπινα μια καθημερινότητα απαλλαγμένη από συμπεριφορές «επιβεβλημένες». Τέτοιες αντιφάσεις, τόση μαγκιά στην αποτύπωση αντικρουόμενων αποφεύγοντας κάθε λαϊκισμό και αψηφώντας πολιτικάντικα στερεότυπα, θέλεις σκηνοθέτη και θέλεις (μόνο) Χάκμαν για να τα πετύχεις.
