St. Patrick’s day σήμερα, μέρα χαράς για τους απανταχού ιρλανδόφιλους και τους καταναλωτές μπύρας. Για να το γιορτάσουμε κι εμείς στο cinemagazine, ετοιμάσαμε ένα μικρό αφιέρωμα σε ταινίες τρόμου από την χώρα του Τζέιμς Τζόις, του Bono και του Ρόι Κιν.
Η παράδοση της Ιρλανδίας στη μυθοπλασία τρόμου είναι μακρά. Από τη μία έχεις την κέλτικη μυθολογία, που διαθέτει μια εκλεκτή πινακοθήκη τεράτων, από το changeling και τα ξωτικά, ως τον Μπάνσι, έναν πολυμορφικό μάντη κακών. Κι από την άλλη υπάρχουν φαντασματικές αναφορές σε λογοτεχνία, θέατρο και κάθε μορφής τέχνη. Το μοτίβο του νεκρού που επιστρέφει για να αφηγηθεί την ιστορία του απαντάται συχνά, με ενδεικτικό (και αριστουργηματικό) παράδειγμα τον «Θαυματοποιό» του Μπράιαν Φρίελ, όπου ο επηρμένος ήρωας του τίτλου, η παραμελημένη σύζυγός του και ο κρυφά ερωτευμένος ατζέντης του ξετυλίγουν το κουβάρι των τραγικών υπάρξεων τους μέσα από μια σειρά μονολόγων - φαντάσματα που μιλούν για το φάντασμα της ζωής που δεν έζησαν.
Μολαταύτα, η ιρλανδική κινηματογραφία μόλις τα τελευταία χρόνια άρχισε να αξιοποιεί πιο ενεργά αυτή την παράδοση. Στις ταινίες τρόμου που ξεπήδησαν από την χώρα η γεωγραφία συνήθως υποδεικνύει και τον τόνο. Πένθιμη ατμόσφαιρα, μουντά χρώματα και η θεματική της απώλειας πρωτοστατούν, θα βρεις όμως και πιο fun εκδοχές ιρλανδικού τρόμου. Καμία από αυτές τις ταινίες δεν είναι αριστούργημα, αποτελούν όμως μικρές, λαχταριστές δημιουργίες, ενδεδειγμένες για μεταμεσονύκτιες προβολές.
-
«Ολική Έκλειψη» (The Eclipse, 2009)
Mε τον καρατερίστα Κίαραν Χάιντς σε σπάνια πρωταγωνιστική εμφάνιση, το ατμοσφαιρικό αυτό φιλμ ισορροπεί θαυμάσια ανάμεσα στον τρόμο, το δράμα και...την κομεντί, με ήρωα έναν μεσήλικα χήρο που διώκεται κυριολεκτικά και μεταφορικά από το φάντασμα του πατέρα του. Η θρησκεία είναι πανταχού παρούσα, από τα props μέχρι το σάουντρακ, σε αρμονία με την θρησκευτική παράδοση (και την θρησκοληψία) του τόπου. Ένα jump scare του είναι ικανό να σε κάνει να αλλάξεις βρακί. -
«Wake Wood» (2009)
Στην φιλμογραφία της (δυστυχώς) βραχύβιας αναγέννησης της θρυλικής βρετανικής Hammer στον εικοστό πρώτο αιώνα, το «Wake Wood» βρίσκεται κάπου ανάμεσα στα δημιουργικά ύψη του ριμέικ του «Άσε το Κακό να μπει» και στο αίσχος του «The Resident» με τη Χίλαρι Σουόνκ. Η απώλεια ενός παιδιού και η επιστροφή του αποτελούν τη μαγιά ενός συμπαθούς φιλμ παγανιστικού τρόμου, που ίσως απογοητεύει στην τρίτη πράξη του, μα δεν σε αφήνει και διαμαρτυρόμενο. -
«Grabbers»(2012)
Εξωγήινα πλάσματα εισβάλλουν σε ένα ιρλανδικό ψαροχώρι και οι κάτοικοι αποφασίζουν να τα αντιμετωπίσουν...πίνοντας. Κινούμενο κάπου ανάμεσα στον Σπίλμπεργκ και τον Ντάντε, το «Grabbers» είναι ένα σπαρταριστό μείγμα κωμωδίας και τρόμου που εκπληρώνει τις υποσχέσεις μεταμεσονύκτιου χαβαλέ και αποζημιώνει όσους θέλουν τα τέρατά τους με λίγα πλοκάμια παραπάνω και υψηλές ποσότητες αηδιαστικής γλίτσας. -
«Αιωνιότητα» (Byzantium, 2012)
Eπιστροφή του Νιλ Τζόρνταν στην πατρίδα του, αλλά και στον βαμπιρικό μύθο, με ακόμα ένα μακάβριο παραμύθι. Στη «Συνέντευξη με έναν Βρικόλακα», ο Ιρλανδός δημιουργός κατέληγε στο ζοφερό συμπέρασμα ότι ο άνθρωπος δεν μαθαίνει ποτέ από την Ιστορία. 18 χρόνια μετά όχι μόνο παραμένει ακέραια η διαπίστωση, αλλά το τεχνητό νύχι που έσκιζε τη σάρκα έχει γίνει οργανικό - άρα το Κακό έχει εξελιχθεί. -
«From the Dark» (2014)
Με ένα εύρημα όπου ο χαρακτήρας που βρίσκεται σε πρώτο πλάνο είναι ευκρινής και το υπόλοιπο κάδρο φλουταρισμένο, το φιλμ είναι μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα άσκηση ύφους, με το τέρας που κυνηγά τους δύο χαρακτήρες να παραπέμπει μορφολογικά στις αρχές του μέσου. Η εν λόγω σινεφίλ πινελιά καθόλου δεν συγκίνησε τους χρήστες του imdb, οι οποίοι φιλοδώρησαν την ταινία με έναν «ωραιότατο» μέσο όρο 4.9 - το horror είναι το βασικό είδος, για το οποίο η χαμηλή βαθμολογία στη δημοφιλή βάση δεδομένων δεν σημαίνει απολύτως τίποτα. -
«A Dark Song»(2016)
Mια γυναίκα κι ένας άντρας κλείνονται σε απομονωμένη κατοικία για έξι μήνες, προκειμένου να φέρουν εις πέρας τελετή αποκρυφισμού. Λεπτομερέστατο ως προς το σκέλος της διαδικασίας και οικονομικό στον τρόμο του διαμαντάκι, με μια ανατριχιαστική κορύφωση, την οποία παρακολουθείς μέσα από τις χαραμάδες των δαχτύλων από τη στιγμή που ξεκινά έως την απρόσμενα συναισθηματική (αν και αχρείαστα καταδεικτική) κατακλείδα. -
«Η Τρύπα»(The Hole in the Ground,2019)
Στην «Τρύπα» ο πρωτοεμφανιζόμενος Λι Κρόνιν αξιοποιεί κάπως αφαιρετικά τον μύθο του changeling - ποτέ δεν κατονομάζονται μέσα στο φιλμ η απειλή ή οι καταβολές της- για να αφηγηθεί μια ιστορία για τη μητρότητα, συμβολίζοντας την εμμονή και το κόστος που αυτή συνεπάγεται με μια τεράστια τρύπα στο δάσος. Δεν διεκδικεί δάφνες πρωτοτυπίας, μα αναπτύσσεται στρωτά και δίχως να αφήνει στο τέλος νοηματικά κενά, τουλάχιστον σε επίπεδο διαχείρισης του θέματός του.
