Είναι πλέον και επίσημο: το "Hunger Games" έχει κάνει ένα θριαμβευτικό ντεμπούτο στα αμερικανικά (και ίσως και τα παγκόσμια) ταμεία και έχει επιβεβαιώσει τις προβλέψεις που το θέλουν να γίνεται το νέο μεγάλο κινηματογραφικό φραντσάιζ για εφήβους, μετά την ολοκλήρωση του αντίστοιχου του "Χάρι Πότερ". Η τριλογία της Σούζαν Κόλινς και το φουτουριστικό σύμπαν που δημιούργησε είναι πασίγνωστα στις ΗΠΑ αλλά όχι τόσο στις υπόλοιπες χώρες, κάτι που μέλλει να αλλάξουν οι κινηματογραφικές μεταφορές. Γι' αυτό πριν μπείτε στο σινεμά για να ζήσετε το πρώτο μέρος της ιστορίας της Κάτνις Έβερντιν, διαβάστε τα απαραίτητα για αυτόν τον κόσμο στον παρακάτω οδηγό.

Αγώνες Πείνας

Κάθε χρόνο οι δώδεκα Περιοχές του έθνους Πάνεμ, που δημιουργήθηκε στη θέση των σημερινών ΗΠΑ αφότου μια αδιευκρίνιστη καταστροφή άλλαξε τα πάντα, πρέπει να επιλέξουν ένα αγόρι και ένα κορίτσι από 12 ως 18 ετών για τους Αγώνες Πείνας, μια μονομαχία μέχρι θανάτου σε μια τεράστια τεχνητή αρένα μέχρι να μείνει ζωντανός ένας (ή μία) από τους συμμετέχοντες. Οι αιματηρές τους μάχες μεταδίδονται τηλεοπτικά προς τέρψη των θεατών της πρωτεύουσας Κάπιτολ αλλά και προς εκφοβισμό των υπόδουλων σε αυτήν Περιοχών, και είναι το απόλυτο τηλεοπτικό γεγονός για τους πρώτους και η απόλυτη φρίκη για τους δεύτερους.

Bία

Το πρεστίζ της διοργάνωσης απαιτεί πολύ αίμα και οι σαδιστικές παρεμβάσεις των διοργανωτών, σε συνδυασμό με τις πρακτικές δυσκολίες της ζωής στην αρένα και το ένστικτο επιβίωσης των συμμετεχόντων, που αργά ή γρήγορα βγαίνει στην επιφάνεια, οδηγούν σε σκηνές αδιανόητης, σκοτεινής βίας: αποκεφαλισμοί, φόνοι εν ψυχρώ, αργοί και βασανιστικοί θάνατοι, ακόμα και αναφορές σε κανιβαλισμούς. Το βιβλίο δεν διστάζει να τις περιγράψει με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες, αν και οι ταινίες σίγουρα θα αποφύγουν τις χειρότερες στιγμές, αφού σκοπός τους είναι να μείνουν κατάλληλες για τους άνω των 12 ετών θεατές.

Γκέιλ

Είναι ο σύντροφος της Κάτνις στο κυνήγι και στην πραγματικότητα ο μόνος της φίλος. Μοιράζονται τις ανησυχίες τους για το μέλλον και κουβαλούν μαζί το βάρος των υποχρεώσεών τους απέναντι στις οικογένειές τους, τις οποίες ουσιαστικά συντηρούν με το παράνομο κυνήγι τους. Παρόλο που έχουν την ίδια άποψη για την Κάπιτολ, ο Γκέιλ είναι πολύ πιο οξύθυμος και παρορμητικός, και αφήνει την οργή του να σκιάσει την ηθική της ιδεολογίας του. Είναι, όμως, απόλυτα αφοσιωμένος στην Κάτνις και ορκίζεται να προστατέψει την οικογένειά της όσο αυτή λείπει.

Δάσος

Παρόλο που απαγορεύεται στους πολίτες να βγαίνουν έξω απόν ειδικό φράκτη που ορίζει το τέλος της Περιοχής 12, η Κάτνις και ο Γκέιλ περνούν πολλές ώρες - και τις πιο ξέγνοιαστες στιγμές της ζωής τους - στη πυκνή δασική περιοχή που αρχίζει ακριβώς μετά το φράκτη. Για την Κάτνις είναι κάτι σαν το δεύτερο σπίτι της, ίσως πιο γαλήνιο και φιλόξενο από ό,τι έχει σχέση με τον ανθρώπινο πολιτισμό, και ξέρει τόσο καλά να βρίσκει καταφύγιο, τροφή και νερό μέσα σε αυτό που το δασικό κομμάτι της αρένας γίνεται αυτόματα ο φυσικός της χώρος - εκεί βέβαια κρύβονται και μη φυσικοί κίνδυνοι...

Επανάσταση

Οι ίδιοι οι Αγώνες Πείνας ήταν μια ιδέα που προέκυψε 74 χρόνια πριν την ιστορία της Κάτνις, μετά από μια απροσδιορίστου χρόνου επανάσταση που οδήγησε σε μια περίοδο εμφύλιας σύρραξης γνωστής ως οι Σκοτεινές Μέρες. Από αυτήν την σύρραξη κερδισμένη βγήκε η Κάπιτολ που εξάλειψε από το χάρτη την Περιοχή 13 και άφησε τις άλλες δώδεκα να δουλεύουν αδιάκοπα για να της προσφέρουν αγαθά, ενώ οι ίδιες λιμοκτονούν. Μια δεύτερη επανάσταση, όμως, προετοιμάζεται αργά αλλά σταθερά, και η Κάτνις άθελά της προσφέρει τη σπίθα που την ανάβει. Τα δύο επόμενα βιβλία αφορούν την πολιτική, στρατιωτική και ηθική πλευρά αυτής της επερχόμενης σύρραξης και των καταστροφών που φέρνει.

Ζευγάρι

Παρόλο που και στο παρελθόν έχουν σχηματιστεί (προσωρινές) συμμαχίες κατά τη διάρκεια των Αγώνων, το ζευγάρι Κάτνις-Πίτα είναι το πρώτο που έχει πλασαριστεί ως τέτοιο από την αρχή κιόλας της προετοιμασίας και ιδιαίτερα με την δημόσια ομολογία του Πίτα ότι είναι ερωτευμένος - το κοινό τούς λατρεύει, οι αντίπαλοί τους τούς ζηλεύουν και η Κάπιτολ τούς προσέχει περισσότερο από όλους τους άλλους. Είναι μια συμμαχία που μοιάζει γραφτό να σπάσει με την έναρξη των Αγώνων αλλά τελικά ίσως να είναι και η σωτηρία τους...

Ηγέτης

Επικεφαλής της αυταρχικής κυβέρνησης και της Κάπιτολ είναι ο τρομακτικός και - σύμφωνα με το βιβλίο - φοβερά επιτήδειος Πρόεδρος Σνόου, που φαίνεται να έχει μια εξαρετική ικανότητα να διαχειρίζεται τα πλήθη και τις διαθέσεις τους, έχοντας κατασκευάσει ένα αποτρόπαιο θέαμα και μετά σερβίροντάς το ως την απόλυτη διασκέδαση.

Θερισμός

Είναι η διαδικασία με την οποία προκύπτουν οι υποψήφιοι για την αρένα, και είναι υποχρεωτικό θέαμα για όλους τους πολίτες της εκάστοτε Περιοχής. Σε Περιοχές που σχετίζονται περισσότερο με την Κάπιτολ, όπως η 1 και 2, είναι σύνηθες φαινόμενο παιδιά να προπονούνται όλη τους τη ζωή για να δηλώσουν τελικά εθελοντικά τη συμμετοχή τους - αυτοί είναι τελικά και τα φαβορί για την νίκη. Στις φτωχότερες Περιοχές, τα ονόματα προκύπτουν με κλήρωση, η οποία είναι ακόμα πιο άδικη για τους φτωχότερους εφήβους, αφού είναι αυτοί που πολλές φορές βάζουν παραπάνω από μία φορά το όνομά τους στην κλήρωση σε αντάλλαγμα για φαγητό.

Ιεροτελεστία

Εκτός από τον κανόνα που απαγορεύει στους παίκτες να κουνηθούν από τις θέσεις τους πριν τελειώσει η αντίστροφη μέτρηση που σημαίνει την έναρξη, και τον άγραφο κανόνα εναντίον του κανιβαλισμού των νεκρών, οι Αγώνες δεν έχουν τίποτα το προγραμματισμένο (που ίσως θα μείωνε τον αυθορμητισμό των κινήσεων και το σασπένς των φόνων) εκτός από μια καθημερινή ιεροτελεστία. Κάθε βράδυ ακούγεται ο εθνικός ύμνος της Πάνεμ και ακολουθούν οι φωτογραφίες των νεκρών της ημέρας, για να ενημερώσουν τους παίκτες ποιοι έχουν ‘αποχωρήσει’. Γιατί οι φωτογραφίες και όχι η σκηνή του θανάτου; Μα φυσικά για χάρη του σόου: οι εναπομείναντες παίκτες πρέπει να μένουν στο σκοτάδι σχετικά με τα όπλα και τις μεθόδους των άλλων, έτσι ώστε οι ανατροπές να παραμένουν άθικτες.

Kάτνις

Η κεντρική ηρωίδα και αφηγήτρια της ιστορίας, η Κάτνις Έβερντιν παίρνει εθελοντικά τη θέση της 12χρονης αδερφής της, Πριμ, που αρχικά επιλέγεται από την κληρωτίδα. Παρόλο που είναι μικρή σε ηλικία, είναι μαθημένη στις δυσκολίες, αφού είναι αυτή που τρέφει την οικογένειά της μετά το θάνατο του πατέρα της, αναπτύσσοντας με τα χρόνια εξαιρετικές ικανότητες στο κυνήγι και την τοξοβολία. Είναι αποφασισμένη να κερδίσει για να μην αφήσει την οικογένειά της να πεθάνει της πείνας και καθ’ όλη τη διάρκεια της προετοιμασίας συγκεντρώνεται στο να βελτιώσει τις πιθανότητές της για επιβίωση.

Λουτρό αίματος

Η αρένα είναι γεμάτη με τρόφιμα και χρήσιμα αντικείμενα όλων των ειδών, που περιμένουν τους παίκτες κοντά στο σημείο που τους απελευθερώνουν όταν σημάνει η έναρξη των Αγώνων. Το κυριότερο από όλα, όμως, είναι τα όπλα που ουσιαστικά είναι το διαβατήριο προς τη νίκη σε όποιον καταφέρει να τα φτάσει - το σπριντ για τις λόγχες, τα ξίφη, τα τόξα, τα τσεκούρια και τα άλλα θανάσιμα αντικείμενα κάθε χρόνο καταλήγει σε λουτρό αίματος, αφού οι δυνατοί παίκτες αρπάζουν την ευκαιρία να βγάλουν από τη μέση όσο το δυνατόν περισσότερους μπορούν από την πρώτη μέρα.

Ματαιοδοξία

Η πρωτεύουσα Κάπιτολ δεν είναι μόνο επιδεικτικά πλούσια αλλά και εντελώς παρηκμασμένη ηθικά – είναι εξάλλου το κυρίως κοινό για τους Αγώνες, τους οποίους αντιμετωπίζει με μια σχεδόν εγκληματική αφέλεια και ενθουσιασμό. Επενδύουν όλη τους την ενέργεια στην διακόσμηση του σώματός τους με όλο και πιο εξωφρενικά ρούχα, κομμώσεις, τατουάζ και σκουλαρίκια, μιλούν με μια προσποιητή προφορά και καταναλώνουν αναίσχυντες ποσότητες φαγητού και ποτού (στα πάρτι αναγκάζουν τον εαυτό τους να ξεράσει για να συνεχίσουν το τσιμπούσι), αγνοώντας την δυστυχία των συμπατριωτών τους.

Νικητής

Ο νικήτης ή η νικήτρια των Αγώνων είναι αυτόματα και διασημότητα στην Πάνεμ και εξασφαλίζει για τον εαυτό του και την οικογένειά του άφθονο φαγητό και μια άνετη ζωή για πάντα, ενώ για έναν ολόκληρο χρόνο, η Περιοχή από την οποία κατάγεται, λαμβάνει πακέτα με φαγητό και εφόδια. Πολλοί από αυτούς βέβαια αδυνατούν να ξεχάσουν τον τραυματικό χρόνο που πέρασαν στην αρένα και αδυνατούν να απολαύσουν την νέα τους ζωή, καταλήγοντας συχνά αλκοολικοί, ναρκομανείς ή ασταθείς ψυχικά. Εξάλλου, ποτέ δεν σταματούν να ανήκουν στην Κάπιτολ: υποχρεούνται να κάνουν τουρνέ σε όλες τις Περιοχές ως νικητές (ακριβώς στο ενδιάμεσο μεταξύ των Αγώνων, για να παραμένει φρέσκια η φρίκη στο μυαλό όλων), να παίρνουν μέρος στις παράλληλες προς τους Αγώνες εκδηλώσεις και να είναι μέντορες των νέων παικτών, και σε μερικές περιπτώσεις αναγκάζονται να πουλήσουν το σώμα τους σε πολίτες της Κάπιτολ, αν αυτό επιθυμεί το καθεστώς.

Ξεκούραση

Δεδομένου ότι οι Αγώνες μπορεί να κρατήσουν εβδομάδες, το σημαντικότερο είναι να μπορείς να βρεις νερό και φαγητό, αλλά και να μπορείς να κάνεις την παρουσία σου όσο πιο αθόρυβη γίνεται. Οι στιγμές ξεκούρασης είναι ελάχιστες και πάντα παρακινδυνευμένες, ειδικά αν σκεφτεί κανείς το πόσο ευάλωτο μπορούν να σε καταστήσουν στους συμπαίκτες σου ή τις ορέξεις των διοργανωτών - συνιστούν εξάλλου κακή τηλεόραση. Η Κάτνις έχει την σοφία να μην μένει στο έδαφος όσο μπορεί να το αποφύγει αλλά αντίθετα να χρησιμοποιεί την άνεση που έχει επάνω στα δέντρα για να κοιμάται δεμένη στα χοντρά κλαδιά. Οι δεμένοι στο έδαφος συμπαίκτες της σύντομα θα διαπιστώσουν ότι είναι εκτεθειμένοι...

Οπαδοί

Το όλο νόημα πίσω από τις πολύ δημόσιες εκδηλώσεις πριν την έναρξη των Αγώνων είναι να γνωρίσει το κοινό τους παίκτες και να επιλέξει τους αγαπημένους του. Μπορεί να μην έχουν την δυνατότητα να ψηφίσουν, όπως στα σημερινά ριάλιτι, αλλά οι θαυμαστές των υποψηφίων μπορούν να αποδείξουν έμπρακτα την στήριξή τους με χορηγίες (εφόδια, φάρμακα ή άλλα χρήσιμα αντικείμενα), να δείξουν στην Κάπιτολ πόσο δημοφιλής είναι κάποιος ή κάποια από τους μονομάχους και έτσι ίσως να βελτιώσουν τις πιθανότητές τους για επιβίωση.

Πίτα

Ο έτερος εκπρόσωπος της Περιοχής 12 στην αρένα είναι ο χαμηλών τόνων Πίτα, που μπορεί να μην δείχνει ιδιαίτερα επικίνδυνος αντίπαλος αλλά είναι δυνατός, κερδίζει εύκολα τους ανθρώπους και μπορεί να χειρίζεται την κοινή γνώμη καλύτερα από όλους - είναι αυτός άλλωστε που ξεκινά την ιστορία του "ερωτευμένου ζευγαριού". Ισχυρίζεται ότι από τη δική του πλευρά η ιστορία είναι απόλυτα αληθινή αλλά παίρνει μια παράξενη απόφαση όταν το παιχνίδι αρχίσει, κάνοντας την Κάτνις να πιστέψει ότι είναι ο πιο πανούργος από τους αντιπάλους, ακριβώς επειδή ξέρει να παίζει με τις προσδοκίες των θεατών.

Ρου

Παρόλο που το σκεπτικό των Αγώνων αποθαρρύνει τη δημιουργία συμμαχιών, η Κάτνις δημιουργεί μία με την 12χρονη Ρου από την Περιοχή 11. Ως η πιο μικρή σε ηλικία και ύψος, είναι η πιο παραγνωρισμένη από τους μονομάχους αλλά αποδεικνύεται αναπάντεχα δυνατή αντίπαλος χάρη στην ικανότητά της να κινείται αθόρυβα στο έδαφος και τα δέντρα. Η σχέση της με την Κάτνις προσφέρει μερικές από τις πιο δυνατές σκηνές του βιβλίου και της ταινίας.

Σίνα

Σε αντίθεση με τους προκλητικά ντυμένους πολίτες της Κάπιτολ, τα ρούχα του στιλίστα της Κάτνις, Σίνα, δεν είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτα ή προκλητικά - αυτό είναι και το πρώτο σημάδι ότι καμία από τις ιδέες και δημιουργίες του (για τις υποχρεωτικές δημόσιες εμφανίσεις πριν τους Αγώνες) δεν είναι τυχαία ή χωρίς βαθύτερο νόημα. Στις μπερδεμένες, χαοτικές μέρες που ζει η Κάτνις πριν την είσοδο στην αρένα, ο Σίνα (τον οποίο υποδύεται ο Λένι Κράβιτς στην ταινία) είναι η ήρεμη δύναμη της καμπάνιας και η βασική πηγή ενθάρρυνσης για την κεντρική ηρωίδα.

Τηλεόραση

Πάνω από όλα οι Αγώνες είναι ένα τηλεοπτικό γεγονός. Το ανθρώπινο δράμα είναι το ζητούμενο: οι ανατροπές, οι απογοητεύσεις και οι μικροί θρίαμβοι που προκύπτουν από την συνύπαρξη ανθρώπων σε κλειστό χώρο με επιπλέον μπόνους την αναπόφευκτη μεταξύ τους σφαγή. Όταν μια μέρα κυλήσει πολύ βαρετά ή οι θάνατοι δεν είναι αρκετά διασκεδαστικοί, οι διοργανωτές παρεμβαίνουν και ‘πειράζουν’ το παιχνίδι με νέες παγίδες, τεχνητά καιρικά φαινόμενα, τεράστιες καταστροφές ή και θανάσιμους ζωικούς κλώνους που ανατρέπουν τα δεδομένα για τους παίκτες - ό,τι χρειαστεί για να μείνουν ευχαριστημένοι οι θεατές στο σπίτι.

Υποταγή

Πάνω από όλα το καθεστώς βασίζεται στην αδιαμφισβήτητη υποταγή των παικτών και, κατά συνέπεια, όλων των πολιτών της Πάνεμ. Αυστηροί νόμοι, αδίστακτοι φύλακες της τάξης και ελάχιστα αγαθά σίγουρα βοηθούν στο να μένουν πάντα υποδουλωμένοι και αποθαρρυμένοι αλλά το αποκορύφωμα της δύναμής τους είναι το γεγονός ότι έχουν δημιουργήσει και καλλιεργήσει μια κουλτούρα που μπορεί να υποστηρίξει μια τέτοια απάνθρωπη διοργάνωση. “Παίρνουν τα παιδιά μας και τα αναγκάζουν να αλληλοσκοτώνονται όσο εμείς παρακολουθούμε - έτσι μας υπενθυμίζουν πόσο είμαστε στο έλεός τους. Πόσες λίγες πιθανότητες έχουμε να επιβιώσουμε άλλης μιας επανάστασης” λέει η Κάτνις για περιγράψει την υπνωτική επίδραση που έχουν πάνω στον πληθυσμό. Οι ίδιοι οι Αγώνες, που δημιουργήθηκαν για να κονιορτοποιήσουν όποια τάση για εξέγερση, όμως έχουν την δύναμη να αναδείξουν σύμβολα, τα οποία μπορούν εύκολα να ξυπνήσουν την θέληση για ελευθερία...

Φωτιά

Προσπαθώντας να κάνει την Κάτνις να ξεχωρίσει, o Σίνα κατασκευάζει μια ειδική στολή που αρπάζει φωτιά αλλά δεν βάζει σε κίνδυνο αυτούς που τη φορούν - έτσι η Κάτνις πλέον αποκαλείται “Το Κορίτσι Που Φλέγεται”, προσωνύμιο που ξεκινά αθώα αλλά εξελίσσεται σε σύμβολο της αναστάτωσης που φέρνουν οι πράξεις της στην αρένα. Σύντομα το καθεστώς πρέπει να βρει έναν τρόπο να συγκρατήσει αυτήν την σπίθα πριν εξελιχθεί σε κάτι που δεν μπορούν πια να ελέγξουν...

Χέιμιτς

Ως ο μοναδικός επιζών των Αγώνων από την Περιοχή 12, ο Χέιμιτς Αμπερνάθι έχει το βαρύ καθήκον να προπονεί εδώ και χρόνια τους εκάστοτε υποψήφιους από την Περιοχή του και - επειδή συνήθως είναι υποσιτισμένοι και ανίδεοι στε θέματα μάχης - να τους βλέπει να πεθαίνουν στην αρένα. Έχοντας βρει καταφύγιο στο αλκοόλ και μια κυνική, παρατημένη στάση ζωής, είναι σπάνια νηφάλιος και χρήσιμος ή συζητήσιμος, αν και αποδεικνύεται πολύ πιο έξυπνος και αφοσιωμένος στην επιτυχία του κεντρικού ζευγαριού όσο εξελίσσεται το παιχνίδι.

Ψωμί

Εκτός από σπάνιο αγαθό στην πάμφτωχη Περιοχή 12, το ψωμί είναι κάτι πολύ περισσότερο για την Κάτνις: είναι ο λόγος που χρωστάει τη ζωή της, όπως και την ζωή της οικογένειάς της, στον Πίτα. Χρόνια πριν κληρωθούν για τη θανάσιμη μάχη των Αγώνων, η Κάτνις, μισοπεθαμένη από την πείνα, έψαχνε τα σκουπίδια του φούρνου όταν είδε τον Πίτα να προκαλεί την οργή της μητέρας του καίγοντας μια φραντζόλα ψωμί. Λίγες στιγμές αργότερα η φραντζόλα ήταν στα χέρια της - ο Πίτα προσποιήθηκε ότι το ξεφορτώθηκε ενώ στην πραγματικότητα της το χάρισε. Δεν έχουν μιλήσει ποτέ για αυτή τη στιγμή αλλά η Κάτνις την περιγράφει ως τη στιγμή που άλλαξε τα πάντα για την εξαθλιωμένη οικογένειά της και το ότι χρωστάει τη ζωή της στο “αγόρι με το ψωμί”, δεν της αρέσει καθόλου.

Ωδικό πτηνό

Έμβλημα της Κάτνις και κατά συνέπεια της εξέγερσης που εμπνέουν οι πράξεις της, είναι η κοτσυφόκισσα, ένα πουλί που προέκυψε όταν ρομποτικά πουλιά της Κάπιτολ, που ήταν προγραμματισμένα να ηχογραφούν τις συνομιλίες των επαναστατών, ζευγάρωσαν με κοτσύφια, καταλήγοντας σε ένα πουλί που επαναλαμβάνει όποια μελωδία ακούσει. Είναι η καρφίτσα που φορά η Κάτνις στην αρένα (και τα πουλιά είναι παρόντα στην πιο συγκλονιστική στιγμή του βιβλίου) αλλά καταλήγει να είναι το σύμβολο της αναίδειας προς το σύστημα και, τελικά, της αψήφησης της κυβέρνησης.

Χριστίνα Λιάπη

Διαβάστε το πλήρες αφιέρωμα για τους "Αγώνες Πείνας" στο νέο τεύχος του περιοδικού ΣΙΝΕΜΑ που κυκλοφορεί τώρα σε περίπτερα και επιλεγμένα βιβλιοπωλεία.