Το παρακάτω κείμενο του Άλφρεντ Χίτσκοκ δημοσιεύτηκε το 1931 στο Λονδίνο στο συλλογικό βιβλίο «Who’s Who in Film Land» και θίγει την διασημότερη εμμονή του θρυλικού σκηνοθέτη (τις ξανθιές πρωταγωνίστριες φυσικά), αποκαλύπτοντας το σκεπτικό πίσω από την επιλογή τους…
Αυτό που έχω πάντα στο νου μου όταν διαλέγω την ηρωίδα μου είναι ότι πρέπει να είναι έτσι φτιαγμένη, ώστε ν' αρέσει κυρίως στις γυναίκες, παρά στους άντρες, γιατί οι γυναίκες αποτελούν τα τρία τέταρτα του κινηματογραφικού κοινού. Καμία ηθοποιός δε μπορεί να αποτελεί καλή εμπορική πρόταση ως ηρωίδα ταινίας, παρά μόνο όταν αρέσει στο δικό της φύλο. Όσες λοιπόν ενδιαφέρεστε να βγείτε στην οθόνη, ας το έχετε αυτό υπόψη. Ενδεχομένως την άποψή μου αυτή να χλευάσουν οι οπαδοί της «φυσιογνωμικής» σχολής της κινηματογραφικής τέχνης, που διατείνονται ότι το πιο σημαντικό στοιχείο σε μια σταρ της οθόνης είναι το σεξαπίλ. Αγνοούν όμως το γεγονός ότι γυναίκες που ήταν επί μακρόν δημοφιλείς σταρ, όπως η Μαίρη Πίκφορντ, η Λίλιαν Γκις, η Μπέτυ Μπάλφουρ, η Πωλίν Φρέντερικ και η Νόρμα Τάλμαζ, δεν είχαν καθόλου σεξαπίλ, τουλάχιστον με την έννοια που χρησιμοποιείται σήμερα αυτός ο όρος. Η επιτυχία τους οφείλεται όχι μόνο στο ταλέντο και τη φυσική τους χάρη, αλλά και στο ότι εμφανίζονται πάντα σε ρόλους που, από πλευράς υποβολής και ερμηνευτικής δεξιοτεχνίας, εκφράζουν τα καλύτερα στοιχεία της ανθρώπινης φύσης.
Η απατηλή ιδέα του σεξαπίλ
Οι κυνικοί μπορεί να γελάσουν με τη γνώμη μου, αλλά δεν μπορούν να αρνηθούν την αλήθεια των λεγόμενών μου. Όπως επίσης δεν μπορούν να αρνηθούν το γεγονός ότι ο καλλιτέχνης που θα «προωθηθεί» εξαιτίας του πληθωρικού του σεξαπίλ θα έχει για λίγο την καλή στιγμή του κι ύστερα θα τραβήξει το δρόμο του.
Πιστεύω ότι η πλειοψηφία των γυναικών, ανεξάρτητα από την κοινωνική τους τάξη, είναι ιδεαλίστριες. Δεν εφαρμόζουν τα πιστεύω τους, συχνά γιατί δεν μπορούν, όμως τους αρέσει να τα βλέπουν να εκφράζονται από τις αγαπημένες τους ηρωίδες στο σινεμά. Τα παραδείγματα αφθονούν, ιδίως στα φτωχά κοινωνικά στρώματα, όπου οι μητέρες προσπαθούν να διαμορφώσουν τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά των κοριτσιών τους λέγοντας: “Η Νέλλυ μας δε μοιάζει με την...; Έχει το ίδιο βλέμμα, τις ίδιες μπούκλες, το ίδιο πρόσχαρο ύφος, την ίδια αγάπη για τα ζώα...” Οι γυναίκες μπορούν να ανεχτούν τη χυδαιότητα στην οθόνη, όχι όμως όταν έχει να κάνει με το φύλο τους, γιατί τότε σκέφτονται ότι μια τέτοια εικόνα μειώνει τις γυναίκες γενικά.
-
Με την αγαπημένη του ίσως πρωταγωνίστρια, Γκρέις Κέλι -
Με την Κιμ Νόβακ στα γυρίσματα του "Vertigo" -
Με τον Τζέιμς Στιούαρτ και την Γκρέις Κέλι στα γυρίσματα του "Rear Window"
Μια πραγματικά ευχάριστη κοπέλα
Η σημερινή ηρωίδα της οθόνης δεν πρέπει να είναι μόνο ευχάριστη φυσιογνωμικά και πνευματικά, αλλά τα μάτι και η φωνή της να σφύζουν από ζωή. Η βασιλεία της καθαρά διακοσμητικής ηρωίδας τελείωσε. Είναι πολύ πιο δύσκολο να διαλέξεις μια ηρωίδα για την οθόνη, παρά για το θέατρο. Και στις δύο περιπτώσεις πρέπει φυσικά να είναι σε θέση να παίζει και να έχει μια ανεκτή φωνή, αλλά οι απαιτούμενες προϋποθέσεις διαφέρουν. Η γοητεία που προκαλεί η σκηνή του θεάτρου είναι τεχνητή και σ' αυτό βοηθά πολύ η απόσταση ανάμεσα στο κοινό και τους ηθοποιούς. Έτσι, μια μεσόκοπη ηθοποιός, όχι και πολύ όμορφη, μπορεί να εμφανιστεί νέα και καλλονή. Αλλά στην οθόνη δεν υπάρχει καμιά απόσταση που να μαγεύει παραπλανητικά το βλέμμα. Τα γεγονότα δείχνονται τόσο κοντά στους θεατές, ώστε το πρόσωπο της ηρωίδας ν' απέχει πάντα μερικά μόνο μέτρα, ακόμα και γι' αυτούς που κάθονται στις τελευταίες θέσεις του εξώστη. Κατά συνέπεια η ηθοποιός πρέπει να είναι πραγματικά νέα και όμορφη η όποια προσπάθεια να ξεγελαστεί ο θεατής θα γινόταν αμέσως αντιληπτή. Γι’ αυτό και η επαγγελματική καριέρα μιας ηθοποιού του σινεμά σπάνια ξεπερνά τα δώδεκα χρόνια κι αν δεν έχει τα χαρίσματα των κυριών που προανέφερα, δεν φτάνει ούτε τα τρία ή τέσσερα χρόνια.
Ηρωίδες ενός μέτρου και πενήντα δύο
Εκτός από τα χαρίσματα που ανέφερα, μια ηρωίδα της οθόνης πρέπει να έχει μεσαίο ύψος. Ειλικρινά, το να είναι μινιόν αποτελεί καθαρό πλεονέκτημα. Μια κοντή ηθοποιός, όχι μόνο φωτογραφίζεται πιο εύκολα (ιδίως στις σκηνές των γκρο πλάνων) από μια άλλη θεόρατη σιλουέτα, αλλά είναι πιο ευχάριστη στο κοινό, στο οποίο αρέσει να βλέπει το κεφάλι της να κουρνιάζει στο αρρενωπό στήθος του ήρωα. Γι’ αυτό, όλες σχεδόν οι ηθοποιοί που είχαν επιτυχία στην οθόνη σε ρομαντικούς ρόλους ή που το παίξιμό τους στηρίζεται στα συναισθήματα είναι κοντές. Υπάρχει ένα τελευταίο αλλά καθόλου αμελητέο σημείο: θα πρέπει να ξέρω αν η ενδεχόμενη ηρωίδα μου ανταποκρίνεται σ' αυτό που αποκαλώ διεύθυνση των ηθοποιών. Μ' άλλα λόγια, αν είναι το είδος του κοριτσιού που μπορώ να πλάσω έτσι, ώστε να γίνει η ηρωίδα της φαντασίας μου.
Επειδή το να βρεθούν όλα αυτά τα χαρίσματα μαζί είναι εξαιρετικά δύσκολο, δεν θα πρέπει να εκπλησσόμαστε αν οι πρώτης τάξεως ηρωίδες της οθόνης είναι εξίσου σπάνιες με το πουλί ντόντο ή αν βλέπουμε τους παραγωγούς πότε πότε να έχουν το βλέμμα τους ανήσυχο.
Άλφρεντ Χίτσκοκ