Πρόκειται για ένα φιλμ που χαρακτηρίζεται από μια περιρρέουσα ατμόσφαιρα υπαρξιακού τρόμου με πρωταγωνίστριες δυο εξαιρετικές, νεαρές ηθοποιούς. Η Λαμπέντ μοιράστηκε μαζί μας τις σκέψεις της για το male gaze στον κινηματογράφο, την προσωπική της αισθητική και την ανάγκη να δίνουμε φωνή σε όσους δεν ακούγονται συχνά (ή και ποτέ) στο σινεμά.

Το «The Substance» είναι φουλ male gaze, ας πούμε, όπως και το «Anora»

To «September Says» είναι η πρώτη σου μεγάλου μήκους ταινία και βασίζεται στο μυθιστόρημα της Daisy Johnson, «Sisters». Τι ήταν αυτό που σε τράβηξε σε αυτήν την ιστορία και ήθελες να τη σκηνοθετήσεις;

Προσωπικά με ενδιαφέρουν πολύ οι γυναικείοι χαρακτήρες και ο τρόπος με τον οποίο είναι γραμμένα αυτά τα δυο κορίτσια και η μητέρα τους, ήταν κάτι που δεν το είχα δει σχεδόν πουθενά. Ιδιαίτερα ο τρόπος που μιλάει το βιβλίο για την εφηβεία μου φάνηκε κάτι το τρομερά ενδιαφέρον. Επίσης ο τρόπος που μιλάει για τον θρήνο και τη δυσκολία όλων μας να ζούμε σε έναν κόσμο, όπου κάποια στιγμή όλοι μας θα βρεθούμε αντιμέτωποι με τον αυτόν.

Στην ουσία το βιβλίο είναι ένα gothic μυθιστόρημα, γεγονός που με τρόμαξε στην αρχή, αλλά ταυτόχρονα με εξιτάρισε, γιατί το gothic δεν πατάει ακριβώς πάνω στο είδος του τρόμου, έχει να κάνει πολύ με την ατμόσφαιρα και τα όσα σκέφτονται οι χαρακτήρες, πράγματα δηλαδή πιο δύσκολα να τα αποδώσεις στο σινεμά.

Οπτικά είναι μια πανέμορφη ταινία. Νομίζω ότι βοήθησε πολύ η τοποθεσία και οι ιρλανδικές ακτές. Πρόκειται για ένα φοβερά μυσταγωγικό τοπίο που δίνει μια άλλη ατμόσφαιρα στην ταινία σου, σαν να υπάρχει ένα δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης εξαιτίας του μαγικού τοπίου.

Ναι, κάπως έτσι λειτούργησε και μέσα μου αυτό. Προσπαθείς να φτιάξεις κάτι που θα ιντριγκάρει το βλέμμα σου, αρχίζεις να βλέπεις πράγματα που δεν περίμενες ότι θα δεις. Παίζει πολύ με το πως αντιλαμβάνεσαι τη φαντασία και την αλήθεια. Τι είναι αλήθεια και τι δεν είναι; Είναι κάτι που περνάνε η July και η Sheela πολύ μέσα στην ταινία και ήθελα να συμβαίνει το ίδιο και για τους θεατές.

Η Αριάν Λαμπέντ παρουσιάζει την πρώτη σκηνοθετική της δουλειά,
τη μικρού μήκους «Όλλα», στις 25ες Νύχτες Πρεμιέρας  (2019)

Η ταινία αφορά στη σχέση που έχουν μεταξύ τους δυο αδελφές, η July και η September. Αρχικά, θέλω να σου πω μπράβο για την αποτύπωση των κοριτσιών και της μητέρας, στον τρόπο δηλαδή που έχουν κινηματογραφηθεί και οι τρεις τους, γιατί, ακούγεται παράταιρο, αλλά το καταλαβαίνεις κι εσύ, είναι μια πολύ φρέσκια και ανανεωτική γυναικεία ματιά υπό την έννοια ότι δείχνεις τα πράγματα όπως είναι, βλέπουμε δηλαδή τα κορίτσια με τη φυσική τους τριχοφυΐα, έχεις μια πολύ ωραία σκηνή που η μαμά κάνει δουλειές και χορεύει και φαίνεται η σερβιέτα από το εσώρουχο. Είναι πράγματα τα οποία είναι φυσιολογικά, καθημερινά, αλλά για κάποιο λόγο δεν τα βλέπουμε στις ταινίες σαν να είναι ταμπού. Πόσο σημαντικό ήταν για εσένα να δείξεις τις ηρωίδες σου όπως ακριβώς είναι;

Αυτό που λες είναι κοντά σε αυτό που ζούμε εμείς. Και για μένα πρόκειται ξεκάθαρα για πολιτική θέση. Δηλαδή είναι ένα τρόπος να ξαναβρούμε μια θέση σαν γυναίκες στον κινηματογράφο με αυτή τη τρυφερότητα και την αλήθεια για το τι είναι η θηλυκότητα, που εμένα μου έχει λείψει από το σινεμά του ανδρικού βλέμματος. Το σινεμά έχει φτιαχτεί από άνδρες, μπορεί να υπήρχαν γυναίκες που έκαναν ταινίες, αλλά το σινεμά ήταν πάντα ανδρική υπόθεση.

Στην ταινία σου υπάρχει μια αποσεξουαλικοποίηση των κοριτσιών. Δεν θα έπρεπε να υπάρχει σεξουαλικοποίηση εκ των πραγμάτων γιατί μιλάμε για ανήλικες, αλλά πολλές φορές αυτό περνάει στις ταινίες σαν ψιλά γράμματα. Βλέπουμε συχνά, για παράδειγμα, κορίτσια που είναι αντικείμενα του ανδρικού πόθου. Θεωρείς ότι έχουν γίνει κάποια ουσιαστικά βήματα για να απομακρυνθούμε από το male gaze στο σινεμά ή υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος γι’ αυτό;

Υπάρχει δρόμος σίγουρα. Από μόνο του το male gaze δεν είναι το πρόβλημα, είναι θέμα ισορροπίας και εκπροσώπησης, υπάρχουν ας πούμε πολλές γυναίκες που κάνουν ταινίες με male gaze, δεν σημαίνει πως επειδή είμαστε γυναίκες μπορούμε να το αποφύγουμε αυτό. Εμένα με ενδιαφέρει η μειοψηφία, όχι η πλειοψηφία και το ότι πρέπει να δώσουμε φωνή εκεί που δεν έχουμε ακούσει ακόμα τίποτα. Αυτό ξεκινάει σιγά σιγά να γίνεται, αλλά βλέποντας και ποιες ταινίες πάνε καλά σήμερα, ανησυχώ κάπως. Για εμένα το «The Substance» είναι φουλ male gaze, ας πούμε, όπως και το «Anora». Και αυτά είναι το κέντρο της κουλτούρας μας πια και αναρωτιέμαι τι σημαίνει αυτό, αν όντως αυτό έχουμε ανάγκη. Εγώ προσπαθώ να προτείνω κάτι άλλο, να βρω έναν άλλον τρόπο να λέω ιστορίες και να δείχνω το πως αντιμετωπίζουν τις καταστάσεις οι γυναικείοι χαρακτήρες.

Στα γυρίσματα της ταινίας «September Says»

Αυτό που έχει πρωτίστως σημασία για 'μένα είναι η ιστορία

Κάτι που μου άρεσε πολύ στην ταινία σου, είναι ότι υπάρχει ένας υπαρξιακός τρόμος που πλανάται πάνω από τις ηρωίδες και αυτός σε μεγάλο βαθμό έχει να κάνει με τον τρόμο του να είσαι γυναίκα. Θεωρείς ότι έχεις επηρεαστεί ενδεχομένως από το σινεμά άλλων γυναικών που πατάνε πάνω σε αυτό το κομμάτι, δηλαδή που έχουν να κάνουν με έναν υπαρξιακό τρόμο για τις γυναίκες;

Υποσυνείδητα ίσως και να έκανα αυτό που λες. Εγώ, ας πούμε, ήθελα οι θεατές να νιώθουν φόβο για το τι μπορεί να συμβεί στην July. Ήθελα να αισθανόμαστε ότι μια κοπέλα δεκαπέντε ετών σε αυτόν τον κόσμο που ζούμε, ακόμα και μέσα στον οικογενειακό της κύκλο μπορεί να βρεθεί σε κίνδυνο. Ο τρόμος για τις γυναίκες είναι διαρκής.

Πόσο εύκολο ήταν να κινηματογραφήσεις τις πρωταγωνίστριές σου σε αυτό το ευαίσθητο μεταίχμιο που έχουν αρχίσει να εγκαταλείπουν σιγά σιγά την παιδικότητά τους, για χάρη της δύσκολης εφηβείας; Σχετίζεται, φαντάζομαι, και αυτή η μετάβαση με τον τίτλο που διάλεξες για την ταινία σου, το «Simon Says» που βασίζεται σε ένα παιδικό παιχνίδι.

Ναι, για εμένα είχε ενδιαφέρον να κουβαλάνε τα κορίτσια αυτό το παιχνίδι μεγαλώνοντας, αλλά ένα παιχνίδι που έχει γίνει πια επικίνδυνο. Δηλαδή κάτι που θεωρείς αθώο κάποια στιγμή, ξαφνικά μπορεί να γίνει ένα όπλο. Ήταν σημαντικό να μπορέσω να φτιάξω αυτήν την ένταση μέσα στα παιχνίδια και μέσα σε όλες αυτές τις εμπειρίες και τις αναμνήσεις που κουβαλάς από τα παιδικά σου χρόνια. Ήθελα να είναι σφιχτοδεμένο το αποτέλεσμα, να υπάρχει ρυθμός και ένταση από σκηνή σε σκηνή. Επειδή προέρχομαι και από τον χώρο του θεάτρου και του χορού, είναι καίριας σημασίας για εμένα το να βρω τον ρυθμό μιας σκηνής και να χτίζω την ένταση.

Ως προς τη σκηνοθεσία των κοριτσιών, οι ηθοποιοί είναι πιο μεγάλες από την ηλικία που έχουν στην ταινία και είναι και πανέξυπνες. Τα κορίτσια καταλάβαιναν πολύ καλά τι ψάχναμε και τι θέλαμε και το έκαναν.

Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο κινηματογραφικό είδος που θα σε ενδιαφέρει να κάνεις στο μέλλον;

Νομίζω πως οχι. Όπως δεν με ενδιαφέρει από πού είναι οι άνθρωποι που κάνουμε τη ταινία, σε ποια γλώσσα μιλάνε και όλα αυτά, την ίδια σχέση έχω και με το genre. Αυτό που έχει πρωτίστως σημασία για μένα είναι η ιστορία.

INFO
Η ταινία «September Says» προβάλλεται ήδη στις αίθουσες σε διανομή Feelgood Entertainment.