Η ταινία είναι μια συμπαραγωγή της ΕΡΤ, που γυρίστηκε στην Πάτμο, κυρίως από ντόπιους συντελεστές, και προβλήθηκε πρώτη φορά στο 35ο Φεστιβάλ ελληνικών ταινιών μικρού μήκους Δράμας.

Η ιστορία της διηγείται την υπερβατική εμπειρία που βιώνει ο Θ. καθώς το χέρι του βυθίζεται σε μια πέτρα και όταν τελικά καταφέρει να το απεγκλωβίσει, έχει αντί για χέρι... μία κοτρόνα.

Το cinemagazine.gr μίλησε με τον σεναριογράφο/σκηνοθέτη και τον παραγωγό της ταινίας για την ιδέα πίσω από την ταινία, τις δυσκολίες των γυρισμάτων αλλά και την θερμή υποδοχή της ταινίας στην Σανγκάη.

Σπύρος Παπαναστασίου- Σκηνοθεσία/Σενάριο

O σκηνοθέτης και σεναριογράφος της ταινίας Stone Story, Σπύρος Παπαναστασίου

Πώς προέκυψε το Stone Story;
Το έναυσμα για να γραφτεί η ιστορία – και στη συνέχεια το σενάριο - ήταν μια προσωπική, βιωματική εμπειρία που είχα ο ίδιος στο ίδιο ακριβώς σημείο όπου τελικά γυρίστηκε η ταινία. Στην άκρη ενός γκρεμού, σ’ ένα απομακρυσμένο μέρος της Πάτμου - όπου πήγαινα συχνά για περισυλλογή - είχα κάποτε την υπερβατική αυταίσθηση της βύθισης στην πέτρα, της σταδιακής μετουσίωσης μου σε μιαν άλλη, πρωτόλεια μορφή ύλης.

Ένα ελικόπτερο (από το οποίο κρεμόταν ένα δίχτυ μ’ ένα τεράστιο μηχάνημα) εμφανίστηκε από το πουθενά και διέκοψε τον ειρμό μου. Η πρώτη μου σκέψη ήταν πως το σύμπαν παρεμβαίνει για να διακόψει κάτι που δεν πρέπει να γίνει... Έμεινα εκεί να συλλογίζομαι όλα εκείνα που μετά έγιναν... η ταινία. Μου ταιριάζει πολύ η άποψη του Πλάτωνα, πως μόνο όταν ζήσουμε κάτι με τα μύχια της ψυχής μας αλλά και με όλες μας τις αισθήσεις μπορούμε να γράψουμε γι’ αυτό.

Αν και οι φυσικοί ήχοι του περιβάλλοντος έχουν διατηρηθεί, δεν ακούγονται διάλογοι. Στόχος ήταν μία σχεδόν βωβή ταινία ή προέκυψε;
Ο Θοδωρής δεν χρειάζεται να μιλήσει με άλλους ανθρώπους για να εξυπηρετηθεί η αφήγηση. Μάλιστα κάπου στο σενάριο για να γλυτώσω οριστικά από τον πειρασμό είχα γράψει πως είναι μουγγός. Αυτό εξυπηρέτησε και τη σκηνή με τον ψαρά όταν, εγκλωβισμένος καθώς είναι στο βράχο ο Θοδωρής, του κάνει απεγνωσμένα σινιάλα αλλά δεν μπορεί να φωνάξει.

Έτσι, οδηγηθήκαμε σε ένα ιδιότυπο στυλιστικό υβρίδιο: μια ταινία με χαρακτηριστικά βωβής (χωρίς διαλόγους, με εξπρεσιονιστική ερμηνεία του ηθοποιού, επιτηδευμένη χρήση της μουσικής σε κάποια σημεία, αισθητή αφαίρεση χρώματος…) αλλά με οξυμμένους τους φυσικούς ήχους. Άλλωστε, υπάρχει ένας εσωτερικός διάλογος του Θοδωρή με την φύση.

Ήταν πρόθεσή μας εξ αρχής να τονιστεί αυτός ο διάλογος. Οφείλω εδώ να υπογραμμίσω την εξαιρετική δουλειά του Γιάννη Νικολάου στο σχεδιασμό των ήχων που εκτός αυτού έδωσε τον καλύτερο του εαυτό σε όλες τις φάσεις της παραγωγής!

To υπερφυσικό-υπερρεαλιστικό στοιχείο υπήρχε και στις προηγούμενες ταινίες σας μικρού μήκους, «Λησμονημένη» και «Shrink». Είναι τελικά το Σινεμά η τέχνη των ψευδαισθήσεων;
Το «Shrink» το είχα δει αυτούσιο στον ύπνο μου σ'ένα ολοζώντανο και πολύ αγχωτικό όνειρο. Άρα το έζησα! Γιατί στα όνειρά μας ζούμε και μάλιστα με ένταση που είναι συχνά πολύ μεγαλύτερη απ’ ότι στον ξύπνιο μας.

Σχετικά με το αν το σινεμά είναι η τέχνη των ψευδαισθήσεων - νομίζω πως δεν πιστεύω στην έννοια της ψευδαίσθησης γι’ αυτό και προτιμώ τη λέξη «αυταίσθηση». Από τη στιγμής που ζεις μια αίσθηση στο πετσί σου είναι αληθινή ανεξάρτητα με το αν είσαι ο μόνος άνθρωπος στον πλανήτη που έχει αυτή την εμπειρία. Κι αν καταφέρνεις να την αναπαράξεις ώστε να τη ζήσει και κάποιος άλλος –έστω για μια στιγμή- τότε γίνεται αληθινή και γι’ αυτόν.
Το σινεμά είναι η Τέχνη που έχει την ασύλληπτη δύναμη να φτιάχνει αλήθειες.

Ποιο στοιχείο πιστεύετε ήταν εκείνο που έδωσε στην ταινία το εισιτήριο για διεθνή Φεστιβάλ και προβολές ανά τον κόσμο;
Η επιτυχία της Κίνας μάς έδωσε τεράστια χαρά. Προσωπικά δε με εξέπληξε τόσο. Από καιρό είχα πει στο Γιάννη: «Να δεις που οι Ασιάτες θα την εκτιμήσουν περισσότερο από τους Δυτικούς». Ήταν μια διαίσθηση που μάλλον έχει να κάνει με την ανατολική φιλοσοφία, τη θρησκεία τους, το ζεν, το διαλογισμό. Ίσως επίσης να έπαιξε ρόλο η απουσία διαλόγων, και η γενικότερη αισθητική της ταινίας.

Ετοιμάζετε κάποια καινούρια ταινία μικρού μήκους;
Έχουμε στα σκαριά δύο μικρού μήκους σε σενάρια του Γιάννη τούτη τη φορά . Τη μια μάλιστα την είχαμε υποβάλει στην ΕΡΤ και με μεγάλη λαχτάρα περιμέναμε απάντηση τέλος Ιουνίου. Είδατε τι έγινε. Χωρίς την ΕΡΤ οι μικρομηκάδες μένουμε ορφανοί. Ελπίζουμε η ΝΕΡΙΤ να μας υιοθετήσει.

Πάντως με νύχια και με δόντια θα προσπαθήσουμε να τις υλοποιήσουμε. Πάντα εδώ στην Πάτμο και με τα ελάχιστα!

Making Of "Stone Story" (αποσπάσματα) from ShortCat Productions on Vimeo.

Γιάννης Νικολάου – Παραγωγή/ Μοντάζ/ Σχεδιασμός ήχου

Συνοδέψατε την ταινία στο Φεστιβάλ της Σαγκάης όπου και βραβεύτηκε. Πώς υποδέχθηκε την ταινία το κοινό του Φεστιβάλ;
Η υποδοχή της ταινίας ήταν πολύ θερμή. Προφανώς άρεσε στην κριτική επιτροπή (λογικό συμπέρασμα αφού διακρίθηκε ως καλύτερη ταινία μυθοπλασίας) αλλά αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν το ενδιαφέρον των Κινέζων θεατών για κάθε τι που αφορούσε την ταινία: από το φιλοσοφικό υπόβαθρο του σεναρίου μέχρι το σκεπτικό πίσω από το σχεδιασμό των ήχων και τις τεχνικές του μοντάζ.

Αυτό το ενδιαφέρον υπήρχε ως ένα βαθμό όχι μόνο για τη δική μας δουλειά που ήρθε από την «εξωτική» Ελλάδα αλλά και για τις πιο οικείες τους κινέζικες ή κορεάτικες ταινίες. Θα έλεγα ότι υπήρχε έντονο το σινεφιλικό ενδιαφέρον αλλά οι ταινίες προσεγγίζονταν και με έναν πιο αυθόρμητο τρόπο που σαφώς απέχει από την αντιμετώπιση που έχω βιώσει στα δυτικά φεστιβάλ όπου ή πιο «έμπειρη» κριτική ματιά χαρακτηρίζεται από τη γνώμη μου από μία πνευματική ακαμψία.

Η ζεστή υποδοχή και το ενδιαφέρον για την ταινία, η αίσθηση ότι οι διοργανωτές και οι θεατές καταλάβαιναν αυτό που ο Σπύρος κι εγώ θέλαμε να πετύχουμε ήταν μία ευχάριστη εμπειρία.

Θα ήθελα να προσθέσω ότι το «Stone Story» έχει γίνει δεκτό και στο Indie Flix, μία πολύ ενδιαφέρουσα και δημοφιλή πλατφόρμα για διαδικτυακή προβολή και διοργάνωση φεστιβάλ που δουλεύει και ως distribution company με έδρα στο Los Angeles (www.indieflix.com) Αυτό είναι κάτι πολύ ευχάριστο για μας και ελπιδοφόρο για την πορεία αυτής της ταινίας αλλά και για τις επόμενες.

Η ΕΡΤ ήταν συμπαραγωγός στην ταινία. Πόσο βοήθησε αυτό στην εξέλιξή της και ποια η συμβολή της ΕΡΤ γενικά στην παραγωγή ταινιών από την εμπειρία σας;

Τα τελευταία χρόνια και με δεδομένη την ανύπαρκτη ή ασαφή παρουσία του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, η ΕΡΤ ήταν ο μοναδικός φορέας που υποστήριζε τον κινηματογράφο. Όλοι ελπίζουμε, κι όχι μόνο οι άνθρωποι του χώρου μας, η σημερινή δυσάρεστη κατάσταση να αντιστραφεί σύντομα.

Η ταινία γυρίστηκε εξ'ολοκλήρου στην Πάτμο, θα το ξαναεπιχειρούσατε; Πόσες και ποιες δυσκολίες προέκυψαν από το ίδιο το μέρος ή αντίθετα πόσο βοήθησε το νησί στην υλοποίηση της συγκεκριμένης ταινίας;

Η επιλογή του χώρου βέβαια εξαρτάται από το σενάριο. Αν θέλουμε πχ. ένα αστικό τοπίο πρέπει να «μεταναστεύσουμε» για τα γυρίσματα. Το στούντιο μας όμως και η βάση μας είναι εκεί. Έχουμε την τεχνογνωσία να φέρουμε σε πέρας μία επαγγελματική κινηματογραφική παραγωγή ακόμα και μεγάλου μήκους. Δεν φοβόμαστε τον όγκο της δουλειάς. Άλλωστε το post production του «Stone Story» είχε περισσότερη δουλειά από ότι έχει μία μέση ελληνική ταινία. Αν χρειαστούμε βοήθεια σε ένα τεχνικό κομμάτι μπορούμε να την εισάγουμε από την «ενδοχώρα»!

Τα προβλήματα που προέκυψαν είναι τα ίδια που προκύπτουν και σε κάθε επιχειρηματική ή καλλιτεχνική δραστηριότητα στα νησιά της Ελλάδας, κυρίως πανάκριβη και διόλου φιλική συγκοινωνία (ιδιαίτερα τον χειμώνα). Επίσης παρόλο που ο δήμος του νησιού το θεωρούσε σημαντικό και μπορούσε να βοηθήσει συμβολικά την παραγωγή, αυτό δεν έγινε δυνατό για θεσμικούς λόγους. Αλλά αυτό είναι δυστυχώς κάτι γνωστό στον ελληνικό χώρο.

Θα ήθελα να μείνω στα θετικό κομμάτι. Κι αυτό είναι ο ενθουσιασμός των ντόπιων φίλων, η αυθόρμητη εθελοντική εργασία που κάποιες φορές έφτασε κατά τη γνώμη μου σε επαγγελματικό επίπεδο, όπως στις ειδικές κατασκευές και τα εφέ και φυσικά στην ερμηνεία του ηθοποιού. Στην παραγωγή της ταινίας υπήρχε η πνευματική ανάταση που υπάρχει και σε μία γιορτή. Αυτό ήταν πιο σημαντικό από την έλλειψη εμπειρίας κάποιων συντελεστών

Αυτή η ταινία δίνει ίσως μία απάντηση σε όσους πιστεύουν πως χωρίς μέσα (ακριβά μηχανήματα, μεγάλο, εξειδικευμένο συνεργείο κλπ) και χρήματα, δεν γυρίζεται μία καλή ταινία;
Mπορούν να γίνουν «ακριβές» ταινίες εκεί όπου η επένδυση δεν αφορά χρήματα αλλά πολύ ομαδική δουλειά και χρόνο. Πιστεύω ότι η αγάπη του κοινού για τέτοιες δουλειές θα έρθει κι έτσι θα μπορέσουμε να επιβιώσουμε και βιολογικά. Από πολλούς συναδέλφους αυτό θεωρείται ουτοπικό αλλά εγώ δε νομίζω ότι είναι. Άλλωστε μέσα στα χρόνια τα όρια της ουτοπίας έχουν αλλάξει πολλές φορές σαν τα σύνορα μιας ασαφούς χώρας.

Η τεχνολογία έχει βοηθήσει στο μέγιστο βαθμό την υλοποίηση ταινιών με το μικρότερο δυνατό κόστος. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει και μία ενοποίηση τεχνικών και μεθόδων δημιουργίας μεταξύ των διαφόρων οπτικοακουστικών έργων. Δηλαδή διαφημίσεις, video clips, κινηματογράφος.. γίνονται με παρόμοιο εξοπλισμό και οπτική ματιά. Αυτό δεν είναι πάντα καλό. Ο κινηματογράφος πρέπει να διατηρήσει κάποιες αρετές ως αυτόνομη τέχνη και κατά τη δημιουργία και κατά την αναπαραγωγή (που είναι εξίσου δημιουργική διαδικασία κατά τη γνώμη μου).

Όπως έχει πει κι David Lynch «δεν μπορείς να παρακολουθήσεις κινηματογράφο σε ένα fucking i-phone».