Η Ευελπίδων την Κυριακή δεν μοιάζει με εκείνο το «δείγμα δωρεάν» της κόλασης που συνιστά τις καθημερινές. Δεν έχει δικηγόρους που τρέχουν και φωνάζουν, δεν έχει τους πελάτες τους που τρέχουν από πίσω τους και φωνάζουν ακόμα περισσότερο, δεν έχει ανθρώπους που έπεσαν κάτω και δεν τους βοηθά κανείς, γιατί είναι πολύ απασχολημένος με την ουρά που θα συναντήσει στην γραμματεία των ασφαλιστικών μέτρων στο κτίριο 5 – ή με τον εαυτό του. Γαλήνη και νηνεμία.

Μια τέτοια Κυριακή βρέθηκα στο χώρο των δικαστηρίων της Ευελπίδων για να παρακολουθήσω τα γυρίσματα της νέας ταινίας του Σωτήρη Γκορίτσα «Εκεί που ζούμε». Ο σκηνοθέτης, το καστ και το συνεργείο έχουν συγκεντρωθεί σε μια αίθουσα του λαοφιλούς κτιρίου 9 για να γυρίσουν μια σκηνή δικαστηρίου. Η ταινία βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Χρήστου Κυθρεώτη και αφηγείται το εικοσιτετράωρο των γενεθλίων ενός νεαρού δικηγόρου που προσπαθεί να ξεμπλέξει το κουβάρι των υποχρεώσεων του. Τον ήρωα υποδύεται ο Προμηθέας Αλειφερόπουλος. Οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι, αν τον παρατηρούσες μέσα στο κουστούμι του, πώς στέκεται στο δικαστήριο και, κυρίως, πώς συμπεριφέρεται όταν δεν είναι η σειρά του να αγορεύσει, κάλλιστα θα τον περνούσες για «συνάδελφο» - έτσι αποκαλούν ο ένας τον άλλο οι δικηγόροι.

Ρώτησα τον πρωταγωνιστή αν κατά την προετοιμασία του παρακολούθησε αληθινές δίκες και δικηγόρους εν δράσει και μου απάντησε τα εξής: «Το βασικό που έκανα ήταν να παρακολουθήσω απανωτές δίκες, αστικές και ποινικές. Ήθελα να πάρω την αίσθηση του λόγου του νομικού, τον τρόπο που τονίζουν τις λέξεις, να παρατηρήσω τον τρόπο του ντύνονται. Με παρότρυνση του Σωτήρη (σ.σ. του Γκορίτσα) τους παρακολουθούσα και έξω από το δικαστήριο. Παρατήρησα ότι οι δικηγόροι δεν είναι πια όπως παλιά, δεν έχουν όλοι χαρτοφύλακα, κάποιοι ας πούμε έρχονται με μπουφάν από πάνω και backpack. Μετά ήθελα να δω και την αίσθηση του πώς θα είναι να δουλεύεις εδώ, κάτι λιγότερο τεχνικό δηλαδή και περισσότερο ψυχολογικό. Για να πω την αλήθεια, δεν ήταν πολύ μακριά από αυτό που περίμενα. Αν ως πολίτης έχεις συναναστραφεί με το Δημόσιο και έχεις κυκλοφορήσει στους χώρους συναλλαγής με το κοινό, έχεις πάρει μια γεύση. Τα δικαστήρια δεν είναι πολύ διαφορετικά από αυτό. Βέβαια, από τους δικαστές που είδα, έχω να πω ότι δεν μου φάνηκαν τόσο διεκπεραιωτικοί στη δουλειά τους. Υπήρχε μεν μια κούραση, ήθελαν να προσπεράσουν τα τερτίπια των δικηγόρων και των μαρτύρων, αλλά άφηναν την αίσθηση της ειλικρινούς ενασχόλησης, το οποίο ήταν κάπως παρήγορο. Για να ολοκληρώσω την απάντηση μου, ήθελα να πάρω την αίσθηση του δικηγόρου που εργάζεται στην Ελλάδα του σήμερα, τι ονειρευόταν ότι θα είναι και τι πραγματικά είναι.»

Είναι εθιστικό να παρακολουθείς δίκες στην Ευελπίδων, θέλεις να δεις τι θα γίνει

Τον ρώτησα αν βρήκε κάποιες ομοιότητες ανάμεσα στο επάγγελμα του δικηγόρου και σε εκείνο του ηθοποιού. «Σίγουρα, υπάρχει μια ομοιότητα στην αίσθηση του performance», αποκρίθηκε άμεσα ο Έλληνας ηθοποιός. «Υπάρχουν και διαφορετικοί τρόποι performance, κάποιοι έχουν πιο ξύλινη γλώσσα, κάποιοι φαίνονται σαν να έχουν κουραστεί τόσο πολύ, που το παίζουν διαρκώς εκνευρισμένοι. Είδα άλλους που είχαν έναν ενοχλητικά λαϊκίστικο λόγο, που λες “μα καλά είναι δυνατόν να είναι δικηγόρος και να μιλά έτσι;” Επίσης παρατήρησα ότι είναι εθιστικό να παρακολουθείς τις δίκες, θες να δεις τι θα γίνει.»  Στο σημείο αυτό του επισήμανα ότι, αν περισσότεροι άνθρωποι από αυτούς που βλέπουν reality στις τηλεοράσεις ήξεραν τι συμβαίνει στην Ευελπίδων, θα γινόταν χαμός κάθε πρωί στην είσοδο του δικαστηρίου. «Μα, όπως είδα, μάλλον έρχεται κόσμος που απλά παρακολουθεί, δεν νομίζω ότι είχαν άμεσο ενδιαφέρον για τις δίκες»

Τον ρώτησα επίσης αν, έχοντας την εικόνα των δικαστηρίων από το σινεμά, έπαθε σοκ όταν βρέθηκε πρώτη φορά στην Ευελπίδων. «Δεν είχα βρεθεί ποτέ σε δικαστήριο μέχρι τώρα, αλλά είμαι σχεδόν 40 και ζω σε αυτή την χώρα, οπότε, για να είμαι ειλικρινής, ε, δεν περίμενα να δω αυτό που βλέπεις στις αμερικάνικες ταινίες. Πρέπει να ζεις σε άλλο πλανήτη για να περιμένεις να δεις κάτι τέτοιο, οπότε όχι, δεν εξεπλάγην. Εκείνο που δεν ήξερα και με εντυπωσίασε, είναι το πόσες δίκες μπορεί να εκδικάζονται σε μια μέρα ή το πόσες έχουν προγραμματιστεί για να εκδικαστούν. Τα πράγματα εξελίσσονται τόσο γρήγορα, που ο δικηγόρος δεν προλαβαίνει καν να ανοίξει τους φακέλους του και αυτό μου φάνηκε φοβερά στρεσογόνο.»

Αν με ρωτάτε, ο πρωταγωνιστής του έργου συνέλαβε μέχρι τελευταίας λεπτομέρειας την φύση της εργασίας, την ιδιοσυγκρασία και τις δυσκολίες του επαγγελματία που καλείται να ενσαρκώσει. Και ο καλός ηθοποιός είναι πρώτα από όλα καλός παρατηρητής – πάντα πίστευα ότι ο εναλλακτικός επαγγελματικός προσανατολισμός ενός καλού ηθοποιού θα ήταν μια θέση εργασίας στη Σήμανση. Φυσικά για να αποδοθεί σωστά η ατμόσφαιρα και η αίσθηση του δικαστηρίου στο έργο εκείνος που κινεί τα νήματα είναι ο σκηνοθέτης.

 Απευθύνθηκα  στον Σωτήρη Γκορίτσα για να μάθω αν είχε κάποιο σύμβουλο για τις σκηνές δικαστηρίου στο έργο του. «Βεβαίως, είχα φίλους δικηγόρους που με βοήθησαν», μου απάντησε. «Περισσότερο όμως με βοήθησαν όσα παρακολούθησα μόνος μου τις πολλές ώρες που πέρασα στην Ευελπίδων και σε δίκες για τα πιο απίθανα πράγματα που μπορεί να φανταστεί κανείς. Σε αυτές τις άχρωμες αιθουσούλες με τις ψευδοροφές και τα ψυχρά νέον φώτα είναι ανάγλυφα καθημερινά τα καλά και οι παθογένειες της σύγχρονης νεοελληνικής κοινωνίας.»

Ο χώρος των δικαστηρίων, όπου διακυβέυεται το δίκαιο και η ελευθερία μας, μου ασκούσε πάντοτε γοητεία

Αναφέρθηκε στους τριανταπεντάρηδες και χτύπησε ευαίσθητη χορδή. Τον ρώτησα αν πιστεύει ότι το φορτωμένο ωράριο των σημερινών τριανταπεντάρηδων δεν τους αφήνει χρόνο για την ενασχόληση τους με την πολιτική και την προσωπική τους ανάπτυξη. «Η διαφορά μου με τη γενιά των τριανταπεντάρηδων», ανέφερε ο σκηνοθέτης, «αλλά συγχρόνως και η ελπίδα μου από αυτό είναι ακριβώς ότι μπουχτισμένοι από τις ιδεολογικές και πολιτικές αρλούμπες των γονιών τους – δηλαδή της δικής μου γενιάς - δυσκολεύονται να συνδέσουν το πώς τα “προσωπικά” που τους απασχολούν -και καλά κάνουν- συνδέονται με την πολιτική. Πολιτική που δικαίως μεν βλέπουν σαν μια αδιάφορη υπόθεση, η οποία αφορά ασπρομάλληδες στα καφενεία και στα talk show της τηλεόρασης, τα οποία ευτυχώς δεν παρακολουθούν. Όλα αυτά, όμως, θα τα βρουν μπροστά τους στην πορεία της ζωής τους. Και θα είναι κάποια πρόοδος αν τότε κάνουν καινούργια λάθη και δεν επαναλάβουν τα δικά μας, δηλαδή των γονιών τους.»

INFO
Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στις 18 Απριλίου 2022, ενώ η ταινία βρισκόταν στο στάδιο των γυρισμάτων. Το «Εκεί που Ζούμε» κυκλοφορεί πλέον στις αίθουσες από την Feelgood Entertainment και μπορείτε να διαβάσετε τη γνώμη μας για την ταινία, καθώς και ώρες/αίθουσες προβολής εδώ.

*Photos:Marios Theologis