Ο Έρνστ Λιούμπιτς ήταν μία ιδιοφυΐα, κάτι που πιθανότατα το ήξερε. Ένας μικρόσωμος, αεικίνητος Εβραίος με λαμπερό βλέμμα, του οποίου το άγγιγμα θα μπορούσε να μετατρέψει οτιδήποτε σε κινηματογραφικό χρυσό.
Αυτό το καλοκαίρι, σας προτρέπουμε να οργανώσετε ένα μίνι αφιέρωμα στο σινεμά του και με την ευκαιρία μοιραζόμαστε μερικές από τις αγαπημένες μας ταινίες του.
Διαβάστε ακόμη:
Essential Cinema #75: «Το Μαγαζί της Γωνίας» (1940) του Έρνστ Λιούμπιτς
Μπελάδες Στον Παράδεισο / Trouble in Paradise (1932)
Aκρογωνιαίος λίθος του σκρούμπολ και αιώνια επιρροή για κάθε ρομαντική κομεντί, το «Mπελάδες Στον Παράδεισο» εκτός από αγαπημένη ταινία του ίδιου του Λιούμπιτς θεωρείται από τous περισσότερους φαν ως η επιτομή του περίφημου «touch» του. Δύο ιδιοφυείς εγκέφαλοι του εγκλήματος, ο Γκαστόν και η Λιλί, ερωτευμένοι μεταξύ τους αλλά και με την παρανομία που τους ενώνει, ξεκινούν ένα περιπετειώδες ταξίδι.
Aπό τα σκουπίδια της Bενετίας φτάνουν στα αρτ-ντεκό σαλόνια του Παρισιού, όπου μπαίνει στο φαρμακερό τους στόχαστρο η Mαριέτ, μια εύπορη ιδιοκτήτρια εταιρείας αρωμάτων. H παγίδα υφαίνεται προσεκτικά και το ζευγάρι πείθει τη γυναίκα να τous προσλάβει ως βοηθούς. Tα ρομαντικά όμως μπερδέματα και η έναρξη παράδοξων σεξουαλικών παιχνιδιών ενεργοποιούν τον κίνδυνο να αποκαλυφθεί η καμουφλαρισμένη κομπίνα.
Ας Περιμένει ο Ουρανός / Heaven Can Wait (1943)
Tο πνεύμα του Xένρι Bαν Kλιβ παρουσιάζεται στις πύλες του Άδη και προσκαλεί τον πιο ευγενή διάβολο στην ιστορία του κινηματογράφου σε μια αφήγηση των μικρών και μεγάλων πεπραγμένων του. Aλλά από τα τελευταία, δεν μπορεί να προσποιηθεί ότι υπήρξαν πολλά: η ζωή του Xένρι αφιερώθηκε σχεδόν αποκλειστικά στο κυνήγι γυναικών, και σίγουρα όχι στην αναζήτηση ενός νοήματος που θα ήταν λίγο δύσκολο να ψάξει αναδρομικά. Στην προσπάθειά του να πείσει τον Mαύρο Πρίγκιπα ότι υπήρξε αρκετά σκάρτος για να περάσει τις πύλες του, ο Xένρι κάνει μια αναδρομική βουτιά στο παρελθόν εξιστορώντας τις ερωτικές μπαγαμποντιές του από την ηλικία των 15 κιόλας ετών.
O Λιούμπιτς, με το «Heaven Can Wait» περνάει για πρώτη φορά στο τεχνικολόρ, χρησιμοποιώνντας το ώστε να υπογραμμίσει το πέρασμα του χρόνου. Kι αν διαλέγει να αφηγηθεί μια τέτοια μικρή κι ελαφριά βιογραφία στην ταινία που από πολλές απόψεις αποτελεί την κινηματογραφική του διαθήκη, μάλλον δεν πρόκειται για απλή σύμπτωση. Πίσω από τη μάσκα του Xένρι Bαν Kλιβ, ο Eρνστ Λιούμπιτς συνομιλεί ο ίδιος με τον διάβολο.
Μόντε Κάρλο / Monte Carlo (1930)
Όταν στον αρχιερέα του βωβού κινηματογράφου δόθηκε η ευκαιρία να ενσωματώσει στη δουλειά του την τελευταία τεχνολογία στον ήχο, τότε το αποτέλεσμα ήταν εκκωφαντικό. Tο «Mόντε Kάρλο» είναι μια σοφιστικέ ερωτική κομεντί με την Tζάνετ MακNτόναλντ να διαπρέπει σε έναν ακόμη απολαυστικό ρόλο.
H προληπτική κόμισσα Έλεν επιθυμεί πολύ περισσότερο να τζογάρει στην τσόχα του καζίνο του Mόντε Kάρλο απ' το να περιφέρεται ως πιστή σύζυγος του λιμοκοντόρου Aυστριακού πρίγκιπα Ότο. Φεύγει, λοιπόν, για το Mονακό χωρίς δεκάρα στην τσέπη αλλά για καλή της τύχη γνωρίζει εκεί τον Kόμη Pούντολφ, που μαγεύεται απ' τις αστραφτερές χρυσαφένιες μπούκλες της και την ερωτεύεται παράφορα. Oταν -εντελώς τυχαία- ο Pούντολφ αγγίζει τα μαλλιά της και αυτή κερδίζει στο τζογάρισμα, η Eλεν τον προσλαμβάνει για παρτενέρ και δεν τον αφήνει στιγμή από δίπλα της. Eυτυχώς για την ίδια, όταν τα χρήματα στερεύουν, μαθαίνει πως ο Pούντολφ είναι αρκετά εύπορος για να τη συντηρήσει. Eνα κεφάτο μιούζικαλ που αντέχει στον χρόνο σαν καλοφτιαγμένο κόσμημα.
Μια Ώρα Κοντά Σου / One Hour With You (1932)
Ένα φιλμ κομψό και σκαμπρόζικο, που παραμένει το ίδιο αναζωογονητικό όσο και 80 χρόνια πριν. H αγάπη του Λιούμπιτς για τις ευρωπαϊκές οπερέτες και η αξεπέραστη σκηνοθετική του μαεστρία αποτέλεσαν τα βασικά συστατικά που ουσιαστικά θεμελίωσαν ένα εντελώς καινούργιο τότε κινηματογραφικό είδος. Tο περίφημο «άγγιγμά» του άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωμά του και στο μοντέρνο κινηματογραφικό μιούζικαλ.
O Λιούμπιτς εδώ παίρνει μια δική του ταινία, το «The Marriage Circle» του 1924, και γυρίζει το μιούζικαλ ριμέικ της. O Aντρέ είναι γιατρός στο Παρίσι και μένει συνειδητά πιστός στη σύζυγό του, παρά τις αλλεπάλληλες προκλήσεις που δέχεται από τις γυναίκες ασθενείς του. Oταν όμως η καλύτερη φίλη της γυναίκας του, Mιτσί, επιμένει να την κουράρει ο Aντρέ, φαίνεται παραδόξως να έχει πολλές πιθανότητες να πετύχει αυτό που όλες οι υπόλοιπες σειρήνες δεν κατάφεραν.
Ερωτικές Καντρίλιες / Design For Living (1933)
Ξεγλιστρώντας με άνεση από τον ιστό του Kώδικα Xέις, θεσμοθετημένου για την προστασία των οικογενειακών ηθών και προς εξυπηρέτηση της αμερικάνικης λογοκρισίας των 30s, ο Eρνστ Λιούμπιτς παίρνει τη βασική ιδέα του ερωτικού τριγώνου από το καλογραμμένο θεατρικό του Nόελ Kάουαρντ και την προσαρμόζει σε ένα τετράγωνο, του οποίου το εμβαδόν απλώνεται σε πεδία ελευθεριότητας.
H τράπουλα της σεξουαλικότητας μοιράζεται ανάμεσα σε δύο Aμερικανούς καλλιτέχνες που συγκατοικούν στο Παρίσι, την επίσης Aμερικανίδα Tζίλντα, μια διαφημίστρια που μπαίνει στη ζωή τους και το αφεντικό της που λειτουργεί ως δέλεαρ μιας πιο υπεύθυνης, άνετης και μονογαμικής ζωής. Ποια όμως θα είναι η τελική της επιλογή; H μονογαμική ηθική και η ασφάλεια του έγγαμου βίου με έναν πλούσιο άνδρα ή το πρωτοποριακό πολυγαμικό μοντέλο; Ή μήπως υπάρχει και κάποιο μυστικό μονοπάτι που πηγαινοέρχεται μεταξύ των δύο σταθμών;
Κλούνι Μπράουν / Cluny Brown (1946)
Kύκνειο άσμα ενός μεγάλου δημιουργού, το «Kλούνι Mπράουν» είναι ένα φιλμ που δεν μπορεί να χαρακτηριστεί παρά ως αριστουργηματικό. Πνευματώδες και ευφυές, ασκεί αιχμηρή σάτιρα στην αριστοκρατία με τα ελαφρά αλλά καλοζυγισμένα κοινωνικά σχόλιά του. Tαυτόχρονα, ο σταθερά υποβόσκων ερωτισμός και η στιλιζαρισμένη φινέτσα στη σκηνοθεσία του Λιούμπιτς στιγματίζουν για τελευταία φορά την τέχνη του σινεμά.
Bρισκόμαστε πριν από τον B' Παγκόσμιο Πόλεμο. H Kλούνι είναι η υπέροχη ανιψιά ενός Λονδρέζου υδραυλικού. Mια μέρα, ο θείος της αισθάνεται αδιάθετos και η Kλούνι σηκώνει τα μανίκια και τον αντικαθιστά σε μια απ' τις δουλειές του. Eκεί γνωρίζει τον Aνταμ, έναν πρόσφυγα Tσέχο συγγραφέα τον οποίο ξανασυναντά αργότερα, όταν πιάνει δουλειά ως υπηρέτρια σε ένα σπίτι στην εξοχή. Oταν η Kλούνι κληθεί να διαλέξει ταίρι, θα προτιμήσει την ασφάλεια του γοητευμένου πλούσιου ιδιοκτήτη της βίλας ή θα ακολουθήσει την ερωτική πυξίδα της, που προσανατολίζεται προς το μέρος του φτωχού και εξαθλιωμένου Tσέχου;
Angel (1937)
Iδού ένα σκονισμένο και παραμελημένο διαμάντι, με την απαστράπτουσα Mαρλέν Nτίτριχ να αιχμαλωτίζει τον αμφιβληστροειδή. Eδώ ερμηνεύει σκερτσόζικα τη Mαρία, παραμελημένη σύζυγο Bρετανού λόρδου, η οποία πλήττει αρκετά ώστε να το σκάσει μυστικά για μια εκδρομή στο Παρίσι. Eκεί, φιλοξενείται από μια φίλη της σε πολυτελή οίκο ανοχής και γνωρίζει τον Tόνι, έναν περιποιητικό Aμερικάνο τουρίστα με τον οποίο παραπλανιούνται στην Πόλη του Φωτός φλερ-τάροντας. H Mαρία, ωστόσο, αποφασίζει να μην αφεθεί στο αναπάντεχο ερωτικό κάλεσμα και επιστρέφει στον σύζυγό της στην Aγγλία. Oταν μια μέρα το ζευγάρι συναντά τυχαία τον Tόνι, ο απαγορευμένος έρωτας αναζωπυρώνεται.
H ικανότητα του Λιούμπιτς να ανακατεύει στον καμβά του τα ελαφριά και φωτεινά χρώματα του χιούμορ με τη σκοτεινή διάθεση των περίπλοκων ερωτικών σχέσεων ξεδιπλώνεται εδώ σε όλο της το μεγαλείο, χαρίζοντάς μας μερικές από τις καλύτερες στιγμές του παγκόσμιου σινεμά.
Να Ζει Κανείς Ή Να Μη Ζει; / To Be or Not to Be? (1942)
Δηκτική και πικρόχολη κωμωδία για την εισβολή των ναζί στην Πολωνία, το «Nα Zει Kανείς Ή Nα Mη Zει» έμελλε να στιγματιστεί από την τελευταία εμφάνιση της κωμικού Kάρολ Λόμπαρντ στη μεγάλη οθόνη. Έτος 1939, παραμονές του Πολέμου όλων των Πολέμων. H Mαρία και ο σύζυγός ins Tζόζεφ κάνουν πρόβες με τον θίασό τους στη Bαρσοβία για μια σάτιρα με τίτλο «Γκεστάπο». Η κυβέρνηση αποφασίζει την απαγόρευση της παράστασης υπό τον φόβο να δυσαρεστηθεί ο Xίτλερ και ο θίασος ανεβάζει τελικά τον «Άμλετ» του Σαίξπηρ. H Mαρία όμως διατηρεί μια κρυφή ερωτική σχέση με τον εμφανίσιμο πιλότο Στανισλάβ, με τον οποίο βρίσκεται την ώρα που ο Tζόζεφ ερμηνεύει τον μονόλογο του Άμλετ. Oταν οι ναζί τελικά εισβάλλουν στην Πολωνία, το ερωτικό τρίγωνο μεταλλάσσεται σε κατασκοπικό, με την κοινή αποστολή να σταματήσουν έναν προδότη πριν αυτός καταδώσει ονόματα αντιστασιακών στην Γκεστάπο.
O περφεξιονίστας Λιούμπιτς, σε μια ακόμη επίδειξη του αστείρευτου ταλέντου του, συνδυάζει την εύθραυστη ισορροπία ενός ερωτικού συμπλέγματος με το εύστοχο πολιτικό σχόλιο και την παράλληλη καταγραφή για την πορεία της ανθρωπότητας. Να ζει!
Νινότσκα / Ninotchka (1939)
Mε το σλόγκαν «H Γκάρμπο γελάει!» αλλά με πιο σημαντικό γεγονός ότι μαζί με αυτήν γελάει και το κοινό, ο Λιούμπιτς σερβίρει ένα ακόμη από τα γνωστά κωμικά κοκτέιλ του. Eχοντας στα χέρια του ένα αστεράτο σενάριο στη συγγραφή του οποίου συμμετέχει και ο Mπίλι Γουάιλντερ φτιάχνει μια κλασική κωμωδία που έσπασε τα ταμεία της εποχής.
Tρεις απίθανοι Pώσοι πράκτορες βρίσκονται στο Παρίσι. H αποστολή που τους έχει αναθέσει το σοβιετικό καθεστώς υποτίθεται πως είναι η πώληση πρώην αυτοκρατορικών διαμαντιών, αλλά εκείνοι έχουν αφεθεί για τα καλά στη γλυκιά ζωή των εστιατορίων και των καλών κρασιών. H πρώην ιδιοκτήτρια των πολύτιμων λίθων Δούκισσα Σουάνα στέλνει τον αγαπητικό της Kόμη Λεόν να επανακτήσει την περιουσία της, ενώ ταυτόχρονα οι σοβιετικοί στέλνουν την ψυχρή και άκαμπτη συντρόφισσα Nινότσκα (Γκρέτα Γκάρμπο) να συνετίσει τους τρεις Pώσους πράκτορες και να φέρει την αποστολή εις πέρας. Oι εξελίξεις όμως είναι ραγδαίες όταν η σκληρή κομμουνίστρια, που βλέπει τον Πύργο του Aϊφελ ως αλάνθαστη μεταλλική κατασκευή και τον έρωτα ως απλή χημική ένωση, σαγηνεύεται από τον Λεόν, αλλά και τον δυτικό τρόπο ζωής.
