«Διαφορετικοί κανόνες ισχύουν μόλις νυχτώνει» ενημερώνει σε κάποιο σημείο της ταινίας ένας από τους αμέτρητους χαρακτήρες που συναντά στην ιλιγγιώδη βραδυνή οδύσσειά του ο ήρωας. Ακολουθώντας την υπόσχεση ενός ερωτικού ραντεβού με μια αινιγματική ξανθιά, ένας προγραμματιστής ηλεκτρονικών υπολογιστών εγκαταλείπει την ασφάλεια του οικείου περιβάλλοντός του και κατηφορίζει σε μεριές της πόλης που του είναι παντελώς άγνωστες, ίσως επειδή πάντοτε φρόντιζε να τις αποφεύγει. Με το που πέφτει η νύχτα, όμως, η μεγαλούπολη μεταμορφώνεται σε έναν φαρμακερά σαγηνευτικό κόσμο που επιφυλάσσει τόσες υποσχέσεις, όσες και κινδύνους και η οποία παγιδεύει τον πανικόβλητο πρωταγωνιστή σε ένα παρανοϊκό και φοβικό κλοιό, αφήνοντας ως μοναδική παρηγοριά τον ερχομό του πρώτου πρωινού φωτός.
Μόνο που η δημιουργία του Σκορσέζε δεν είναι ταινία τρόμου αλλά μια καφκικών διαστάσεων κωμωδία του παραλόγου όπου μερικοί από τους πιο αρχέγονους ανθρώπινους φόβους και κάμποσα υπαρξιακά άγχη χωρούν μέσα σε ένα σαρδόνιο παιχνίδι με την αγωνία και τις προσδοκίες του θεατή. Ο Σκορσέζε το ενορχηστρώνει με παιχνιδιάρικο και μαεστρικό τρόπο, σαν να σκηνοθετεί έναν ενήλικο και αρκούντως διεστραμμένο «Μάγο του Οζ» που τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα από τη μια αξέχαστη σκηνή στην άλλη, αναζητώντας εναγωνίως τον δρόμο για το σπίτι και συναντώντας στην πορεία ένα μικρό αριστούργημα.
Το «Μετά τα Μεσάνυχτα» αδίκως δεν απολαμβάνει της φήμης των περισσότερων ταινιών του Σκορσέζε, εντούτοις αποτελεί μια από τις κορυφαίες του δημιουργίες και παράλληλα την καλλιτεχνική σανίδα σωτηρίας που τον βοήθησε να επιβιώσει ενός μεγάλου επαγγελματικού ναυαγίου το οποίο συνέβη στα τέλη του 1984. Τότε ήταν που η εταιρεία Paramount τον είχε ενημερώσει ότι απέσυρε κάθε εμπλοκή και χρηματοδότηση από την κινηματογραφική διασκευή στον «Τελευταίο Πειρασμό», ένα σχέδιο το οποίο ο Σκορσέζε πάσχιζε να πραγματοποιήσει για παραπάνω από δέκα χρόνια.
Μια καφκικών διαστάσεων κωμωδία του παραλόγου
Βαθύτατα απογοητευμένος, όμως αποφασισμένος να μην αφήσει την στεναχώρια να τον καταβάλλει, ο σκηνοθέτης βρήκε παρηγοριά στο σενάριο ενός αγνώστου 26χρονου ονόματι Τζόζεφ Μίνιον, αναγνωρίζοντας περιέργως σε αυτό αρκετά από τα άγχη και τις απέλπιδες προσπάθειες που αντιμετώπισε προσωπικά στην απόπειρά του να μεταφέρει το βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη στη μεγάλη οθόνη. Προσπάθειες τις οποίες περιέγραψε κάποτε, σε μια συνέντευξή του, ως όχι πολύ διαφορετικές από την πάλη που έδινε ο ήρωας της «Δίκης» του Φρανκ Κάφκα με μια άτεγκτη γραφειοκρατία.
Κόντρα σε οτιδήποτε είχε συνηθίσει ως τότε, ο Σκορσέζε γύρισε το «Μετά τα Μεσάνυχτα» γρήγορα, φτηνά, με μικρό συνεργείο, ασταμάτητη ενέργεια και χωρίς τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο να συμμετέχει ως ηθοποιός. Η διαδικασία του δώρισε μια αίσθηση ελευθερίας και ανακούφισης η οποία τρύπωσε στην ταινία, προικίζοντάς την με έναν φρενήρη παλμό και μια αίσθηση πειραματισμού και αυθορμητισμού η οποία σπάνια συναντάται στο συνολικό έργο του.
Ένας ενήλικος και αρκούντως διεστραμμένος «Μάγος του Οζ»
Κερδίζοντας βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Καννών, και σημειώνοντας συμπαθητικές επιδόσεις στα ταμεία, το φιλμ πολλαπλασίασε με τα χρόνια τους θαυμαστές της και απέκτησε δικαιολογημένα χαρακτήρα cult movie. Στην πραγματικότητα αποτελεί μια από τις λίγες ταινίες του Σκορσέζε που παραμένουν διαολεμένα ψυχαγωγικές και σταθερά απολαυστικές σε κάθε επαναληπτική τους προβολή. Ίσως επειδή κρατά κλεισμένη μέσα της την ενθουσιώδη διάθεση που είχε εν έτρι 1985 ο σκηνοθέτης, καθώς προσπαθούσε κάτι διαφορετικό και ριψοκίνδυνο στην καριέρα του, χωρίς κανένα προστατευτικό δίχτυ να τον καθησυχάζει, με αδιάσειστη εμπιστοσύνη όμως στο ένστικτο και το μεγάλο ταλέντο του.
AFTER HOURS
ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ, 1985
Σκηνοθεσία: Μάρτιν Σκορσέζε Σενάριο: Τζόζεφ Μίνιον Φωτογραφία: Μάικλ Μπόλχαουζ Μουσική: Χάουαρντ Σορ Πρωταγωνιστούν: Γκρίφιν Νταν, Ροζάνα Αρκέτ, Λίντα Φιορεντίνο, Τζον Χερντ, Τέρι Γκαρ, Βέρνα Μπλουμ Διάρκεια: 97’
