Στο Δουβλίνο του 1904, τη χιονισμένη νύχτα των Θεοφανείων, το φιλόξενο σπίτι δυο ηλικιωμένων αδελφών προσφέρει ζεστασιά και θαλπωρή στους συγγενείς και φίλους που το επισκέπτονται. Η ατμόσφαιρα είναι νοσταλγική, γλυκιά και γεμάτη αγάπη.

Όταν όμως τα πιάτα και τα ποτήρια αδειάσουν, οι χαρούμενες φωνές και τα τραγούδια σιγήσουν και οι τελευταίες αγκαλιές δοθούν, η ανάμνηση ενός αγαπημένου προσώπου από το παρελθόν, που δεν βρίσκεται πια στη ζωή, θα ρίξει μελαγχολική αυλαία στη νύχτα. Γιατί θα έρθει να υπενθυμίσει ότι ο θάνατος, έστω και προσωρινά απών, θα απλώνει πάντοτε τη σκιά του στις ζωές και τις τύχες των ανθρώπων. 

Οι «Δουβλινέζοι» βάζουν με ήρεμα συγκλονιστικό τρόπο κατακλείδα σε μια από τις κεφαλαιώδεις φιλμογραφίες του αμερικανικού σινεμά

Κάθε Χριστούγεννα, εδώ και αρκετά χρόνια, η τελετουργία παραμένει ίδια: παρακολουθώ τους «Δουβλινέζους» του Τζον Χιούστον, αυτή την υπέροχη τελευταία του ταινία, και συμμετέχω ξανά από την αρχή στον γενναιόδωρο εορτασμό των γηραιών δεσποινίδων Μόρκαν. Αμέσως μετά διαβάζω για μια ακόμη φορά το εκπληκτικό διήγημα του Τζέιμς Τζόις στο οποίο βασίζονται. Και μόλις φτάσω στις τελευταίες γραμμές, καμιά φορά κοιτάζω ανεπαίσθητα έξω από το παράθυρο, προσπαθώντας να φανταστώ «το χιόνι να πέφτει ανάλαφρα πάνω στο σύμπαν, να πέφτει ανάλαφρα σαν ερχομός του οριστικού τέλους πάνω σε όλους τους ζωντανούς και τους νεκρούς». 

Όσα χρόνια και να περάσουν, αυτές οι γραμμές θα με στοιχειώνουν, είτε τις διαβάσω από τον Τζόις είτε τις ακούσω να μνημονεύονται από τον Χιούστον στην ύστατη ταινία του. Την γύρισε στα 80 του, βαριά άρρωστος, έχοντας απόλυτη συναίσθηση του πόσο επιβάρυνε την ιδιαίτερα εύθραυστη υγεία του, καθηλωμένος σε αναπηρικό αμαξίδιο και με μάσκα οξυγόνου μονίμως περασμένη γύρω από το στόμα του. Ξεψύχησε τρεις μήνες πριν προλάβει να την δει να κυκλοφορεί στις αίθουσες.Κι όμως, με τους «Δουβλινέζους» άφησε πίσω του μερικές από τις πιο ειλικρινείς, τις πιο γνήσια αποκαλυπτικές στιγμές του, βάζοντας με ήρεμα συγκλονιστικό τρόπο κατακλείδα σε μια από τις κεφαλαιώδεις φιλμογραφίες του αμερικανικού σινεμά.

THE DEAD
Ην. Βασίλειο, Ιρλανδία, ΗΠΑ, Δ. Γερμανία  / 1987
Σκηνοθεσία: Τζον Χιούστον Σενάριο: Τόνι Χιούστον Φωτογραφία: Φρεντ Μέρφι Μουσική: Άλεξ Νορθ Πρωταγωνιστούν: Αντζέλικα Χιούστον, Ντόναλ ΜακΚαν, Έλενα Κάρολ, Κάθριν Ντιλέινι, Ρέιτσελ Ντάουλινγκ Διάρκεια: 83’