To αριστερό μου πόδι (1989) του Τζιμ Σέρινταν

Οι συναρπαστικές αυτοβιογραφίες, και κατ’ επέκταση οι ταινίες που γυρίζονται βασισμένες πάνω σε αυτές, προσφέρουν ένα πρώτης τάξεως υλικό για ευρεία καλλιτεχνική αναγνώριση και ερμηνευτική εξέλιξη του βασικού πρωταγωνιστή της. Μια από τις καλύτερες ταινίες στο είδος της αποτελεί το συνταρακτικό βιογραφικό αριστούργημα του σκηνοθέτη Τζιμ Σέρινταν, εμπνευσμένο από τη ζωή και το έργο του σημαντικού Ιρλανδού καλλιτέχνη Κρίστι Μπράουν ο οποίος, όντας σχεδόν ολοκληρωτικά παράλυτος, έγραψε μυθιστορήματα, συνέθεσε ποίηση και ζωγράφισε πινάκες χρησιμοποιώντας μόνο τα δάχτυλα του αριστερού του ποδιού.

Η μοναδική ερμηνεία του Ντάνιελ Ντέι Λιούις στον πρωταγωνιστικό ρόλο επιβραβεύτηκε με Όσκαρ, εκτοξεύοντας τη φήμη και την καριέρα του, χαρίζοντάς του ταυτόχρονα τον τίτλο ενός από τους σημαντικότερους ηθοποιούς της γενιάς του τον οποίο δεν έπαψε να επιβεβαιώνει έκτοτε. Ο σπουδαίος ηθοποιός πέρασε περίπου οκτώ εβδομάδες ζώντας σε κλινική για άτομα με αναπηρία στο Δουβλίνο προσπαθώντας να μάθει να ζωγραφίζει με το πόδι του. Το αποτέλεσμα της επίπονης προσπάθειας μπορεί να το αντιληφθεί κάνεις εάν μάθει ότι στην πραγματικότητα, πολλά από τα έργα που εμφανίζονται στην ταινία φτιάχτηκαν από τον ίδιο τον Λιούις.

“Έγινα χονδροειδώς άβολος για όλους” δήλωσε σε κάποια συνέντευξή του ο ηθοποιός, επιβεβαιώνοντας τις ατέλειωτες προσπάθειές του να αποτυπώσει την λαμπερή αλλά και ιδιαίτερα προβληματική προσωπικότητα του Ιρλανδού δημιουργού. Ο Λιούις ζητούσε επίμονα από τους συντελεστές του φιλμ να τον αποκαλούν Κρίστι, ενώ για πολλές εβδομάδες κινούνταν μόνο με το αναπηρικό καροτσάκι. Ιδιαίτερα συγκινητική δε ήταν η στιγμή στην οποία, όταν οι πραγματικοί συγγενείς του Μπράουν εμφανίστηκαν στο σετ, ο ταλαντούχος ηθοποιός τους μίλησε με τη γλωσσική ιδιομορφία του καλλιτέχνη, χρησιμοποιώντας την σχεδόν μόνιμα για όλο το διάστημα των γυρισμάτων.

Ο Σέρινταν αποφασίζει να σκηνοθετήσει τη ζωή ενός ανθρώπου εγκλωβισμένου σε ένα σώμα που παραλύει, ενώ το μυαλό συνεχίζει να ταξιδεύει. Παρότι η δραματικότητα χαράζει βαθιές και οδυνηρές γραμμές στην αφήγηση, εντούτοις ο πάγος σπάει από πολύ νωρίς ξεκαθαρίζοντας ότι ο Μπράουν (πληγμένος από εγκεφαλική τρομώδη παράλυση, μετά από μερικό πνιγμό κατά τη διάρκεια του τοκετού) δεν ήταν εύκολος άνθρωπος για να ζεις μαζί του, και όχι αποκλειστικά εξ αιτίας του γεγονότος ότι δεν μπορούσε να σταθεί στα δύο πόδια, να περπατήσει, ακόμη και να μιλήσει.

Χωρίς να βρίσκεται προστατευμένος μέσα σε μια γυάλα συγκαταβατικότητας και αξιοθρήνητης ελεημοσύνης, ο Κρίστι μεγαλώνει ως ένα από τα 22 (!) παιδιά της οικογένειας, σπάζοντας διαρκώς τα φράγματα που το ίδιο του το σώμα -αλλά και η συντηρητική κοινωνία- του έχει επιβάλει. Το συγκινητικό πορτρέτο αυτού του λαμπερού μυαλού συνοδεύεται διαρκώς από εξιλεωτικές σκηνές μαύρου χιούμορ, δίνοντας διαρκώς την εντύπωση ότι το πιο αβίαστο γέλιο γεννιέται στις χειρότερες στιγμές και στη μεγαλύτερη ατυχία.

Δυστυχώς, οι όποιες φωτεινές νότες στην ταινία του Σέρινταν (και κυρίως το φινάλε της) είναι αυτές που αποδεικνύονται και πιο ιστορικά ανακριβείς. Αντίθετα με το μυθοπλαστικό της περιτύλιγμα η ζωή έρχεται και σε προσγειώνει σκληρά και ισοπεδωτικά. Μια ζωή όμως που εμπνέει και λάμπει πολύ περισσότερο από το καταπραϋντικό φιλμικό φινάλε της. Μια σειρά από εξαντλητικές συνεντεύξεις το 2007 έφεραν στο φως την πραγματικότητα.

Η σχέση του Κρίστι Μπράουν με τη Μέρι Καρ (νοσοκόμα και έπειτα σύντροφό του) σηματοδότησαν μια οδυνηρή περίοδο για τον ποιητή και ζωγράφο. Πρώην πόρνη, η Καρ διατηρούσε πολλαπλές παράλληλες σχέσεις, έκανε χρήση ναρκωτικών και απαρνήθηκε σταδιακά τον Μπράουν, ο οποίος τελικά πνίγηκε το 1981 καθώς έτρωγε, σε ηλικία μόλις 49 ετών. Η γοητευτική αλλά σκοτεινή ιστορία του ολοκληρώθηκε όταν βρέθηκαν μώλωπες στο κατεστραμμένο από την ασθένεια σώμα του, οι οποίοι υποδείκνυαν ότι ίσως η γυναίκα του υπήρξε και βίαιη στο τέλος.

“Μέσα από τα ηττημένα μου όνειρα, ήρθες εσύ και με πήρες και με σήκωσες ψηλά” γράφει σε ένα ποίημα του ο Μπράουν, αφιερώνοντάς το στον άνθρωπο που πίστεψε όσο ποτέ κανένας σε αυτόν: στη μητέρα του. Ο Σέρινταν λοιπόν παραθέτει ένα αριστούργημα μέσω μιας πλήρους εικόνας ενός χυδαίου, αλκοολικού και απίστευτα ταλαντούχου Ιρλανδού, που έτυχε να είναι παράλυτος. Για ένα αδάμαστο πνεύμα που ποτέ δεν αποζητούσε τον οίκτο, αλλά πάλευε να ελευθερωθεί από τα δεσμά του ατελούς του σώματος, χρησιμοποιώντας το ένα και μοναδικό (αλλά συνταρακτικά ισχυρό) του όπλο: τη δημιουργικότητα.

Διαβάστε ακόμη:
Κινηματογραφικές βιογραφίες: Μυστικά και ψέματα της «Ποκαχόντας»
Κινηματογραφικές βιογραφίες: Μυστικά και ψέματα του «Μονομάχου»

.