Ο Μαρσέλ Οφίλς ήταν γιος του Μαξ Οφίλς, ενός θρυλικού δημιουργού, τυλιγμένου στην αμνησία πια ενός υπερήφανα ανιστόρητου «σινεφίλ» παρόντος. Γεννήθηκε στην Φρανκφούρτη. Λίγα χρόνια μετά όμως στην χώρα του θα ανέβαινε δημοκρατικά κάποιος Αδόλφος Χίτλερ και το εβραϊκό αίμα του διέβλεψε ότι δεν θα είχε καλή τύχη. Η οικογένεια έφυγε για την Γαλλία, όπου θα δούλευε και ο πατέρας του, για να έρθει ο Πόλεμος και να εκπατριστούν ξανά, αυτή τη φορά προς τις ασφαλείς (τότε) ΗΠΑ. Αργότερα, από το 1950 και μετά, Αμερικανός πολίτης πια, θα γύριζε στην χιλιολαβωμένη Ευρώπη, θα δούλευε και στην Γαλλία, θα άρχιζε να συγκεντρωνει και υλικό για αυτό που θα τον τοποθετούσε στο πάνθεον της ιστορίας του Κινηματογράφου.
Το «The Sorrow and the Pity» είναι ένα μνημειώδες ντοκιμαντέρ που παρήγγειλε η γαλλική τηλεόραση ως πραγματεία περί των χρόνων της γερμανικής κατοχής. Ο Οφίλς βρήκε στο Κλερμόν Φεράν, μια γαλλική πόλη, την κοιτίδα του έργου, την στέγη των λεγομένων που θα προέκυπταν. Αντίθετα όμως από την πατριωτική ισχύ που θα ήθελε το γαλλικό κράτος, η ταινία εισήλθε στην καρδιά του σκότους, συναντώντας εκεί την κατά τον πόλεμο συνεργατική-προδοτική κυβέρνηση του Βισί, την μάζα των συμπλεόντων με τη ναζιστική κατοχή, την αγρίως ξενοφοβική γαλλική μενταλιτέ (αγγλοφοβική, σοβιετοφοβική, εβραιοφοβική), όλα εκείνα δηλαδή που η Γαλλία δεν θα ήθελε να θυμάται ότι διέπραξε ή στέγασε. Όχι τυχαία η γαλλική τηλεόραση ενταφίασε το ντοκιμαντέρ παίζοντάς το μόλις 12 χρόνια μετά, το 1981. Ως τότε όμως η ταινία είχε προβληθεί στην Γερμανία, στις ΗΠΑ, αλλά και σε αίθουσες στο Παρίσι, το «αγχωμένο» Παρίσι των αρχών του '70. Το 1971 ήταν και υποψήφιο για Όσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ - έχασε από ένα ντοκιμαντέρ για έντομα που κανείς δεν θυμάται.
Η γενναιότητα και διείσδυση του Οφίλς μένουν στην Ιστορία. Η επίδραση του ντοκιμαντέρ αυτού μένει ως τεκμήριο της ανθρώπινης φύσης και ο δημιουργός του είχε ανέκαθεν την πρόνοια και την ανθρωπιά να μην κατακρίνει καταλαβαίνοντας ότι ο καθένας μπροστά στον τρόμο της απώλειας της ζωής του δεν είναι εύκολο να πράξει ηρωικά. Ωστόσο, με την δημιουργία του «Sorrow» διέλυσε μεμιάς τους ηρωικούς μύθους της σωβινιστικής Γαλλίας που υπήρξε βέβαια σε ένα κλάσμα της αντιστασιακή, στην πράξη όμως δεν αποτέλεσε καν κυματοθραύστη της ναζιστικής μηχανής.
Δεν ήταν ασφαλώς το μόνο έργο του Οφίλς. Τρεις τίτλοι ακόμα οφείλουν να μνημονευθούν. Το «A Sense of Loss», που δεν έχουμε δει αλλά πραγματεύεται την εμφύλια βρετανική κρίση στην Βόρεια Ιρλανδία, το «Memories of Justice» που υπενθυμίζει την θηριωδία του πολέμου βάζοντας και το Βιετνάμ στην χύτρα και βέβαια το (θα έπρεπε να είναι) κλασικό «Hotel Τerminus», για την ζωή και τα πεπραγμένα του «Χασάπη της Λυών», του Κλάους Μπάρμπι, μιας θηριώδους, αν όχι κτηνώδους, προσωπικότητας που ηγήθηκε της Γκεστάπο στην Λυών, διέφυγε την σύλληψη μετά τον πόλεμο, «βρέθηκε» πολλά χρόνια αργότερα, κατηγορήθηκε για 41 εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, φυλακίστηκε εν τέλει και πέθανε στη φυλακή το 1991. Το ντοκιμαντέρ του Οφίλς βγήκε το 1988, ενώ ακόμα ζούσε ο Μπάρμπι δηλαδή, και κέρδισε τελικά και το Όσκαρ Ντοκιμαντέρ.
Ο Οφίλς, προτού εγκαθιδρυθεί ως ντοκιμαντερίστας αναφοράς είχε υπάρξει βοηθός μεγάλων ονομάτων της μυθοπλασίας, όπως ο Τζον Χιούστον, ο Ζιλιέν Ντιβιβιέ και ο Ανατόλ Λίτβακ, πήρε χρίσμα από τον Τριφώ στο «Ο Έρωτας στα Είκοσι» και σκηνοθέτησε Μπελμοντό και Μορώ στο ελαφρύ «Peau de Banane» (που συναντάς και έναν κάποιον Σοτέ στο σενάριο).
Με την έξοδό του σημειώνεται και το τέλος μιας γενιάς που βίωσε τον 2ο Μεγάλο Πόλεμο, κατάλαβε τις συνέπειές του στην συλλογική ευρωπαϊκή ψυχή και κατέγραψε με κρύο κεφάλι τις εφιαλτικές αποχρώσεις όλων αυτών που απροβλημάτιστα φαίνεται πλέον να ξαναθυμάται ο ευρωπαϊκός χώρος σήμερα, ολοένα και πιο αυξανόμενα, παρά την ατομικιστική ραστώνη μας. Είναι ασφαλώς και οι συνθήκες που γεννούν τις σπουδαίες φυσιογνωμίες τους, ωστόσο το διαμέτρημα του Οφίλς υπερβαίνει την εποχή του και η συμβολική πια απουσία του, βαραίνει.
