Για την πρώτη θα ταξιδέψει στη Ρωσία κι αυτό είναι κάτι που τον ενθουσιάζει, ενώ είναι συνέχεια σε επαφή με το Γιάννη Σμαραγδή για το όλο εγχείρημα που θεωρεί ιδιαίτερα μεγαλεπήβολο. Στο πλευρό του ο Χουάν Ντιέγκο Μπότο, που τον είδαμε ως Ιεροεξεταστή στον "El Greco", αλλά και ο Ιεροκλής Μιχαηλίδης σε ρόλο Κολοκοτρώνη!
Παράξενος, αλλά καθόλου τυχαίος ο τίτλος της ταινίας, όπως επιβεβαιώνει ο Γιάννης Σμαραγδής σε πρόσφατη συνέντευξή του στον Ρόμπυ Εκσιέλ, με αφορμή τις ετοιμασίες για το νέο του «επικό παραμύθι», που μιλά μεν για το ακριβό έδεσμα, αλλά μονάχα μέσα από την βιογράφηση του προσώπου που το σύστησε στην ελληνική αγορά: τον Ιωάννη Βαρβάκη. Μετά τον «Καβάφη» και τον «El Greco», ο 63χρονος δημιουργός επισκέπτεται εκ νέου τα κεφάλαια της ελληνικής Ιστορίας, αυτή τη φορά με το πορτρέτο ενός ατίθασου... πειρατή από τα φτωχικά Ψαρά, που μεγαλούργησε στην αυλή της Αικατερίνης και τις ρωσικές στέπες πριν καταλήξει στην επαναστατημένη Ελλάδα του 1821.
"Σοσιαλισμός πριν από το σοσιαλισμό"
«Τούτος ο πειρατής, που έδρασε απελευθερωτικά την εποχή της Τουρκοκρατίας, είχε μια ζωή τόσο απίστευτα περιπετειώδη κι όμως τόσο άγνωστη. Κι ας είναι ο μεγάλος πρόγονος των εφοπλιστών που είναι σήμερα κυρίαρχη δύναμη στη θάλασσα» σημειώνει ο σκηνοθέτης.
Κυρίευαν τα τουρκικά πλοία και με τη λεία τροφοδοτούσαν τους αδύναμους κατοίκους των ελληνικών νησιών, που ήδη ταλαιπωρούνταν από άλλους, σκληρούς πειρατές των αφρικανικών ακτών, Βαρβαρίγους ή Αλγερίνους, οι οποίοι μάλιστα παίρνανε και σκλάβους. Πολλά από τα χρήματα των Ελλήνων κουρσάρων πήγαιναν στην απελευθέρωση Ελλήνων αιχμαλώτων από τους πειρατές αυτούς.
Όσο για την αναφορά του τίτλου στο ακριβό ορεκτικό, ο Γιάννης Σμαραγδής λύνει την απορία, καθώς αφηγείται την ιστορία του νέου του ήρωα: «Ο Βαρβάκης, κυριαρχημένος από τα αισθήματα της ελληνικής φιλαλληλίας, φέρθηκε με εξαιρετική λεπτότητα στους αδύναμους. Τον κάνανε ευγενή, κι έτσι δεν πήρε ποτέ δουλοπάροικους. Πήρε ελεύθερους ανθρώπους, τους έχτισε σπίτια, έκανε, δηλαδή, έναν σοσιαλισμό πριν από τον σοσιαλισμό και χωρίς τη γραφειοκρατία του σοσιαλισμού. Λατρεύτηκε στο Αστραχάν, κι επειδή ήταν δημοφιλής του μάθανε οι λαϊκοί άνθρωποι το λαϊκό τους φαγητό: αβγά ψαριών, που τα διατηρούσαν σε σπηλιές, χειμώνα - καλοκαίρι, για σταθερή θερμοκρασία. Εξ ου, για τους δυτικούς και το «caviar», που προέρχεται από το «cave», δηλαδή τη σπηλιά».
«Οταν ο Βαρβάκης το δοκίμασε και του άρεσε, του το χάρισαν ως εθνικός τους ήρωας που ήταν. Κι αυτός το πήρε το δώρο και το προσέφερε ως δώρο σε άλλους. Το έστελνε σε βαρέλια σε διάφορα σημεία της Ελλάδας και προέτρεπε τους Ελληνες να το πουλήσουν για να χτίσουν σχολεία. Οταν ξεκίνησε η επανάσταση του '21 -ήταν ήδη στη Φιλική Εταιρεία και τον αποκαλούσαν μάλιστα «Αρχοντα Βαρβάκη»- πούλησε όλη του την περιουσία και κατέβηκε να μορφώσει τους Ελληνες. Και η Ελλάδα του φέρθηκε... όπως συνήθως φέρεται σ’ αυτούς που έχουν μεγάλη προσφορά» καταλήγει ο σκηνοθέτης.
Μια ιδέα για τη ζωή και το έργο του Βαρβάκη είχαν την ευκαιρία να πάρουν όσοι παρακολούθησαν στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης την άνοιξη το ντοκιμαντέρ του Σμαραγδή «Αναζητώντας τον Ιωάννη Βαρβάκη».
