Ώρα για κινηματογραφική κατάδυση: Οι πέντε καλύτερες υποβρυχιακές περιπέτειες
Με λέξη κλειδί την κλειστοφοβία και σχεδόν αναγκαία την στρατιωτική-πολεμική συνθήκη, βρήκαμε πέντε ταινίες που πρέπει να δεις αν σου αρέσουν οι υποβρυχιακές περιπέτειες.
Από τον Ηλία Δημόπουλο
Με αφορμή το καλοστημένο δράμα του Τόμας Βίντερμπεργκ, «Κουρσκ: Η Τελευταία Αποστολή» που προβάλλεται ήδη στις ελληνικές αίθουσες, είπαμε να ασχοληθούμε με μια υποτιμημένη, αλλά ιδιαίτερα προκλητική κινηματογραφικά, κατηγορία θρίλερ, εκείνου που τοποθετείται υποθαλάσσια και βρίσκει την αγωνία του στα κλειστοφοβικά τετραγωνικά υποβρυχίων. Έτοιμοι για κατάδυση;
«Το Κυνήγι του Κόκκινου Οκτώβρη» («The Hunt for Red October», 1990) του Τζον ΜακΤίρναν Η καλύτερη περιπέτεια με τον Τζακ Ράιαν, τον ήρωα των κατασκοπευτικών μυθιστορημάτων του Τομ Κλάνσι που έκαναν θραύση στη δεκαετία του ’90, ο Άλεκ Μπάλντγουϊν είναι επαρκής στον ρόλο αλλά το φιλμ απογειώνεται φυσικά στον κυβερνήτη του σοβιετικού υποβρυχίου, έναν επιβλητικό Σον Κόνερι στην αρχική περίοδο επανασύστασής του ως ώριμου action σταρ την δεκαετία εκείνη. Εντυπωσιακό τεχνικά, βραβευμένο με όσκαρ για τα ειδικά εφέ του κι άλλες δυο υποψηφιότητες για τον άριστο ήχο και το απαραίτητα δουλεμένο μοντάζ του, αυτή είναι η prestige υποβρυχιακή ταινία του ’90.
«Μονομαχία στον Ατλαντικό» («The Enemy Below», 1957) του Ντικ Πάουελ
Αριστοτεχνική περιπέτεια καταδίωξης κατά την διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, το αντιτορπιλικό του Ρόμπερτ Μίτσαμ απέναντι στο υποβρύχιο του Κουρτ Γιούργκενς, ένδοξο τεχνικόλορ, σφιχτή δράση και διαρκώς εναλλασσόμενες θέσεις γάτας και ποντικιού, σε μια μονομαχία που ειδικά οι λάτρεις της κλασικής εποχής θα απολαύσουν ανενδοίαστα και η Ακαδημία δεν μπορούσε παρά να βραβεύσει με όσκαρ ειδικών εφέ.
«Υποβρύχιο Κ-19» (K-19: The Widowmaker, 2002) της Κάθριν Μπίγκελοου
Μεγάλο μέρος της κριτικής της εποχής απέτυχε να εντοπίσει την καρδιά του υποβρυχιακού θρίλερ της Κάθριν Μπίγκελοου, μια αφάνταστα θλιμμένη ταινία – που απέτυχε άνετα και παταγωδώς στις blockbuster βλέψεις της – πάνω σε μια αληθινή ιστορία, το πρώτο ιστορικά δυστύχημα σε πυρηνικό υποβρύχιο της Σοβιετικής Ένωσης. Χάρισον Φορντ, Λίαμ Νίσον μπροστάρηδες και ελεγειακό γύρισμα από την Μπίγκελοου που βρίσκει την ανθρωπιά και τον ρεαλισμό πίσω από πρόσωπα ανδρών σε «παράλογους» ρόλους που απεγνωσμένα προσπαθούν να φέρουν σε πέρας. Δεξιοτεχνικά κλειστοφοβικό αλλά, ακόμα πιο πολύ, αβίαστα ταυτιστικό με τους ανθρώπους του.
«Οι Εκδικηταί του Περλ Χάρμπορ» («Run Silent Run Deep», 1958) του Ρόμπερτ Γουάιζ
Παρακάμπτουμε τον τυπικό ελληνικό τίτλο της εποχής κι ενδίδουμε στο «Γουάιζ παρόντος πάσα αρχή παυσάτω», ειδήμων των ειδών (από τη «Μελωδία της Ευτυχίας» στο «Haunting»...), φοβερό θρίλερ καταδίωξης αλλά και ωραία ταινία χαρακτήρων, με παραπομπές ως το Μόμπι Ντικ, κλίση προς την εμμονή, το πεπρωμένο, την ιδέα της διοίκησης, της στρατιωτικής ιεραρχίας, ακόμα και την «Ανταρσία του Μπάουντι» φέρνει στο νου. Πρόσθεσε ερμηνευτική μονομαχία Κλαρκ Γκέιμπλ-Μπαρτ Λάνκαστερ, να μια άψογη ‘50ς καλοπέραση.
«Υποβρύχιο U-96: Επιστροφή στην Κόλαση» («Das Boot», 1981) του Βόλφγκανγκ Πέτερσεν
Δεν δύναται να εννοηθεί λίστα ταινιών ανάλογου θέματος, για την ακρίβεια δεν δύναται να εννοηθεί λίστα αντιπολεμικών ταινιών, ταινιών της δεκαετίας του ’80, ταινιών της ιστορίας του ομιλούντος και πάει λέγοντας που να μην περιλαμβάνει «Το Υποβρύχιο» του Πέτερσεν. Ο ορισμός της κλειστοφοβικότητας, η εύρεση του σημείου που ένας πόλεμος είναι η σαδιστική διαδικασία αναμονής του μοιραίου, η υπαρξιακή αγωνία μιας «αφύσικης» μοναξιάς, μια ταινία που παίρνεις για πάντα μαζί σου. Βασανισμένη στις εκδοχές της, το σωστό είναι να δεις σε αίθουσα την πρωτότυπη εκδοχή του Πέτερσεν που κοντεύει τις πέντε ώρες, στην εποχή της διάσπασης της προσοχής προτείνεται αναγκαστικά η εκδοχή των δυόμισι ωρών, υπάρχει και director’s cut που αναδύθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’90, τρεισήμισι ώρες αυτό. Παραδόξως όπου κι αν το δεις, τα σωθικά σου θα μπουν στη μέγγενη από ένα κρυστάλλινο αριστούργημα που προτάθηκε για έξι όσκαρ κι ας μην βραβεύθηκε ποτέ - έστω για τον παντοτινά αξέχαστο ηχητικό σχεδιασμό του.
Εύφημες μνείες οφείλονται στις «20.000 Λεύγες Κάτω Από τη Θάλασσα» του Ρίτσαρντ Φλάισερ, ένα ντισνεϊκό τεχνικόλορ κόσμημα στο βιβλίο του Ιουλίου Βερν με τον Τζέιμς Μέισον και τον Κερκ Ντάγκλας, το «Below» του 2002 που είναι ένα ατελές αλλά και δελεαστικό horror αβύσσου κατά την διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου (με Αρονόφκσι στο σενάριο), το «Φανταστικό Ταξίδι» (1966) ξανά του Φλάισερ που είναι μια διασκεδαστική φαντασία, το «Crimson Tide» του Τόνι Σκοτ (1995) με άλλη μια α λα «Ανταρσία του Μπάουντι» αναμέτρηση (Τζιν Χάκμαν – Ντενζέλ Ουόσινγκτον) αλλά και μπόλικο μιλιταρισμό ελέω Ταραντίνο σεναριογραφής και φυσικά το ξεκαρδιστικό αντιπολεμικό «Έρχονται οι Ρώσοι» του Νόρμαν Τζούισον (1966).
