Αντίο Ούντο Κίερ (1944-2025), ήσουν μια απόλαυση

Οι απαιτήσεις του 2025 σε αγαπημένους καλλιτέχνες εξακολουθούν με αμείωτους ρυθμούς.

Από τον Ηλία Δημόπουλο
Αντίο Ούντο Κίερ (1944-2025), ήσουν μια απόλαυση

Η λίστα των ηθοποιών με μάτια και ματιά που διαπερνούσαν τον φακό και έφταναν σε εμάς λες άμεσα, δεν είναι μεγάλη. (Ένας ας πούμε έφυγε επίσης φέτος, ήταν ο Τέρενς Σταμπ, φυσιογνωμία όχι και τόσο μακρινή με τον Κίερ). Η διαφορά του Ούντο Κίρσπε, που το κράτησε Κίερ, ήταν ότι σε πείραζε με το βλέμμα, όχι ίσως (ή όχι ίσως όλους μας) με την έννοια του πειρασμού, αλλά με αυτήν του παιχνιδίσματος, του κλεισίματος του ματιού, του «μην τα παίρνεις όλα τόσο σοβαρά». Ω, είναι τόσο ανακουφιστικό να βλέπεις κάποιον στο πανί με αυτό το βλέμμα.

Στα 79α γενέθλιά του Ούντο Κίερ, ο δικός μας Γ.Β. τον τίμησε γράφοντας

Ο Ούντο Κίερ, ακόμα και στην μακρινή από πολλές απόψεις Ελλάδα μας, μέσα από μια φιλμογραφία που άλλοι τακτοποιούν (ή καταχωνιάζουν) υπό την ταμπέλα του καλτ και άλλοι χαίρονται αφόρητα με την σημασία της στη υγιή λειτουργία του οργανισμού του κινηματογράφου, ήταν αυτή η παράπλευρη μορφάρα-μούσα φυσιογνωμιών (Γουόρχολ, Τρίερ, Φασμπίντερ) που όλοι τους θα ήταν λιγότερο φυσιογνωμίες δίχως την προίκα του Κίερ.

Έκανε πάνω από 250 ταινίες. «Οι μισές είναι κακές», έλεγε, «οι 50 βλέπονται με ένα ποτήρι κρασί και οι 50 είναι καλές». Υπερβάλλει, όχι ελαφρώς, αλλά αγαπησιάρικα. Καλές είναι πολύ λιγότερες. Αλλά υπό-βάλλει (sic) κιόλας. Δεν είναι κακές οι 100. Πιάνει την ουσία στη μέση. Με ένα ποτήρι (ή και πέντε) κρασί, βοηθάς στην σύνθεση ενός φίλτρου που βλέπεις τις ταινίες - και τη ζωή. Θυμίζει κάπως το «Another Round»; Ίσως. Ενήλικοι δεν είμαστε όλοι στην αίθουσα (...);

Θα λείψει ο Ούντο Κίερ. Ήδη έλειπε, καθώς το πέρασμα του χρόνου, και η εποχή που υπέθαλψε, τον καθιστούσε όλο και πιο ανενεργό. Ίσως και για αυτό χαρήκαμε τόσο όταν επέστρεψε με το Swan Song εκείνο το...

Απρόσμενο road movie, γεμάτο τρυφερές λεπτομέρειες, που σκανδαλίζεται με το camp του, ενώ νοσταλγεί το θάμβος της νιότης και εμμέσως πονά για τις απώλειες της επιδημίας του '80 και το σύμφωνο συμβίωσης που άργησε τόσο. Ρόλος-γάντι για τον χαρισματικό Κίερ, αυτόν τον βασιλιά του camp με τα μάτια από χαλαζία, [...] και απανωτά κλεισίματα ματιού για το ταμπεραμέντο που δεν θολώνει ποτέ. More is more - και θα καταλάβετε. 

...που έγραφα τότε στο πλαίσιο των Νυχτών Πρεμιέρας όπου και το είχαμε προβάλλει.

Ο θρύλος θέλει το νοσοκομείο της Κολωνίας όπου γεννήθηκε να βομβαρδίζεται από τους καλόκαρδους Συμμάχους λίγη ώρα μετά την άφιξη του μωρού Ούντο - και με το θάρρος των μεσολαβούντων χρόνων ας κάνουμε ότι αστειευόμαστε φρονώντας ότι είναι η αρμόζουσα αναγγελία του ερχομού τέτοιου βασιλιά/βασίλισσας. Όπως κι ο ίδιος έλεγε η ζωή του ήταν αποτέλεμα τύχης, τόσο στο ότι γλίτωσε από τον βομβαρδισμό, όσο και στο ότι κάποτε κάθισε στο αεροπλάνο δίπλα στον Πολ Μορισέι (της φράξιας του Γουόρχολ) και αμέσως τον ενέπνευσε για εκείνο το «Flesh for Frankenstein» και την επόμενη χρονιά (1974) για το «Blood For Dracula». Του άρεσε ο Τρόμος του Κίερ και, στην εκδοχή του πάντα, θριάμβευσε σε αυτόν.
 
 
Δεν ήταν βέβαια μόνο η σχέση με τον κόσμο του Γουόρχολ που δικαιολογεί τους χαρακτηρισμούς, το λαμπερό περιθώριο. Ήταν φίλος με τον Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ και τα πίνανε στα μπαρ της Κολωνίας από νεαροί. Έπαιξε σε κάμποσες ταινίες του, κρατά κανείς την «Λόλα», την «Λιλί Μαρλέν», την παρουσία στο ποταμιαίο «Μπερλίν Αλεξάντερπλατς». Κρατά εκείνο το Φεστιάλ Βερολίνου όταν γνωρίστηκαν με τον Γκας Βαν Σαντ, ο οποίος θα ήταν απόλυτη επίδραση στη ζωή του, όχι μόνο γιατί τον περιέλαβε στο «My Own Private Idaho», αλλά και γιατί χάρη σε αυτόν πήρε άδεια εργασίας και παραμονής στις ΗΠΑ.  
 
Και, ναι, βέβαια, ήταν κάπου εκεί στα μέσα του '80 που ήρθε και η επαφή με τον Λαρς φον Τρίερ, στου οποίου παίζει στα Epidemic, Europa, Kingdom, Δαμάζοντας τα Κύματα, Χορεύοντας στο Σκοτάδι, Dogville, Manderlay, Μελαγχολία, Nymphomaniac, The House That Jack Built, ναι ήταν σαφές ότι τα πήγαιναν καλά οι δυο τους (και εδώ είναι και τουλάχιστον τρεις από τις καλές του ταινίες - γούστα είναι αυτά, μην θυμώνουμε - συν βέβαια την άψογη τηλεοπτική προσθήκη). 

Στα '90ς τον βρήκε και η Madonna και η τεράστια φυσιογνωμία κόσμησε «Erotica» και «Deeper and Deeper», από την φουλ αισθησιακή περίοδο της δημιουργού.

Έπαιξε παντού ο Κίερ. Έπαιξε στην Suspiria του Αρτζέντο, αλλά έπαιξε και στο... Spermula του Τσαρλς Μάτον. Έπαιξε Μπορόβζικ («Ο Δρ. Τζέκιλ και οι Γυναίκες») και Ζακέν («Η Ιστορία της Ο»), αλλά και Όμηρο Ευστρατιάδη στους «Ερωτομανείς» ως Τώνης Θεοδώρου - βετεράνος του Ευστρατιάδη έχει παίξει και στην «Πρόκληση» (συγγνώμη «Πρόκλησις»), ανάμεσα σε Ναθαναήλ, Ανουσάκη, Φόνσου, πέρασμα σε τραγούδι και ο Πάριος, παίζει και ο Μπάρκουλης, θέλω να πω δεν τα πλησιάζει εύκολα άλλο βιογραφικό αυτά τα πράγματα. Έπαιζε σε Γιαντσό (δις!), σε μυθικό Νάρκισσος και Ψυχή του Γκάπορ Μπόντι και στο «Barbed Wire» με την Πάμελα Άντερσον. Έκανε καριέρα κανονική στο Χόλιγουντ («Αρμαγεδδών»!), έπαιξε σε ανίερα πράγματα (πολλές φορές τον χρόνο, στις ίδιες περιόδους με τα «αριστουργήματα»), και ενδιάμεσα, για πλάκα, υπάρχει Γκάι Μάντεν, Φατίχ Ακίν, Αλεξάντερ Πέιν, Βέρνερ Χέρτσογκ, Κλέμπερ Μεντόντσα Φίλιου (στο φετινό «Secret Agent» του οποίου καταγράφεται και η τελευταία του εμφάνιση), ταινίες από όλο τον κόσμο, δημιουργών κάθε φύλου και φυλής. Ο Ούντο Κίερ ήταν και η προσωποίηση της συμπερίληψης. Αβίαστα. Ειλικρινά. Ταλαντούχα. Και κλείνοντας το μάτι.

'Εσπασε το ιδιώνυμο καλούπι.

Κόψατε εισιτήρια για τη χώρα του Οζ (Ελληνικό box-office, Tετραήμερο 20/11/25 - 23/11/25)Το σινεμά του κόσμου: Τα highlights του 16ου Διεθνούς Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας - Ethnofest