Η ώρα των θρύλων: Αφιέρωμα του Variety στον Τζον Γουίλιαμς

Ο τελευταίος εν ζωή μέγιστος συνθέτης κινηματογραφικής μουσικής, η τελευταία αλυσίδα ενός κρίκου που συνδέει το σινεμά με τον προ-προηγούμενο μουσικό αιώνα, παρουσιάζεται σε ένα αντάξιο αφιέρωμα της έκδοσης της βιομηχανίας.

Από τον Ηλία Δημόπουλο
Η ώρα των θρύλων: Αφιέρωμα του Variety στον Τζον Γουίλιαμς

Υπάρχουν κάποια πρόσωπα στην ιστορία της τέχνης, που πέρα από προσωπικά γούστα, πέρα όμως και από την πληθωρισμένη επικριτική/σχολιαστική μανία της εποχής, συγκεντρώνουν μια σύμπνοια, ένα consensus που σημειώνει την νευραλγική τους σημασία, το γεγονός ότι η αναγνώριση στο πρόσωπο  και το έργο τους είναι γενική.

Το αυτό για τον Τζον Γουίλιαμς, των αποσβολωτικών αριθμών (54 υποψηφιότητες για Όσκαρ, 5 βραβεία, 26 Γκράμι, 7 BAFTA, 3 Έμμι), έναν άνθρωπο που αποτελεί ανθρωπογέφυρα με μια μυθική εποχή συνθετών και συνθετών κινηματογραφικής μουσικής (μπαίνοντας λεει στο γραφείο του στην Universal υπάρχει ένα πόστερ του «Ρομπέν των Δασών» του Κερτίζ για το οποίο την μουσική έγραψε ο κυριάρχος Έριχ Βόλφγκανγκ Κόρνγκολντ), μια εποχή την οποία ο Γουίλιαμς μεταλαμπάδευσε στον 21ο αιώνα - έστω και αν σήμερα η τέχνη του κινηματογραφικού θέματος μοιάζει κλειδωμένη στο χρονοντούλαπο.

Ο Γουίλιαμς έφτιαξε μουσική για 29 ταινίες του Στίβεν Σπίλμπεργκ - ειδική αναφορά στο άρθρο υπάρχει για τα «Jaws», «Close Encounters of the 3rd Kind» και «Λίστα του Σίντλερ» - σε μια σχέση συμβιωτική, μια σχέση που κρατά σε βάθος υπόχρεο τον Σπίλμπεργκ και, ίσως, εν ζωή στα 92 του τον ίδιο τον Γουίλιαμς, ο οποίος ανέστρεψε την πρόσφατή απόφαση του να εγκαταλείψει την σύνθεση για το σινεμά. Οι ιστορίες λένε ότι λιβανίζει ακόμα τον Σπίλμπεργκ για το πότε θα ξεκινήσουν την επόμενη ταινία...

«Οι άνθρωποι μιλούν για κληρονομιά», λέει ο Γουίλιαμς. «Αν με θυμούνται σαν κάποιον που έκανε καλά τη δουλειά του και σαν κάποιον που ήταν στέρεος μουσικός, θα αναπαυθώ πολύ-πολύ ευτυχισμένα», λέει.

Μια ειδικά αναφορά γίνεται για την μουσική στον πρώτο «Πόλεμο των Άστρων», για πολλούς το εμβληματικότερο σάουντρακ που γράφτηκε ποτέ. «Ο Λούκας μου ζήτησε κάτι 'οπωσδήποτε συμφωνικό'. Η ταινία θα ήταν γεμάτη εικόνες απόκοσμες και μη αναγνωρίσιμες, οπότε η μουσική έπρεπε να είναι κλασικής μορφής, οικεία σε αντίθεση με τις εικόνες.» Πόσο έχει αλλάξει ο κόσμος όμως έκτοτε... Οι φανς έχουν μετρήσει 45 διακριτά μουσικά θέματα στο μουσικό σύμπαν των Star Wars - εννέα έχει καλύψει μουσικά ο Γουίλιαμς. «Δεν μπορώ να το πιστέψω αλλά στ' αλήθεια υπάρχουν κάποια άνθρωποι που σοβαρά τα μετράνε», λέει.

«Για τις 'Στενές Επαφές' έφτιαξα ένα θεματάκι με 5 νότες και ένα με 7, μου άρεσε περισσότερο αυτό με τις 7, όμως ο Στίβεν είπε 'όχι-όχι, 7 είναι μελωδία, πρέπει να είναι περισσότερο ένα σινιάλο'. Είχε δίκιο.» Και ο Σπίλμπεργκ συμπληρώνει επί του γενικού: «Κάθε σκορ που έχει φτιάξει, ακόμα και αυτά με τις πιο περίπλοκες ενορχηστρώσεις, έχει πάντοτε ένα όμορφο κεντρικό θέμα. Και δεν ακούω πια θέματα να γράφονται για τις ταινίες, όπως όταν ήταν με τους Τζέρι Γκόλντσμιθ, Έλμερ Μπέρνσταϊν, Μάξ Στάινερ, Ντμίτρι Τιόμκιν και Μπέρναρντ Χέρμαν. Η σύνθεση για το σινεμά δεν είναι χαμένη τέχνη αλλά το σκορ με θέματα γίνεται όλο και περισσότερο μια χαμένη τέχνη. Και το σπουδαίο με τον Τζόνι είναι πως το έχει ακόμα.»

Θα διαβάσετε πολλά στο άρθρο που μπορείτε να βρείτε εδώ. Για την απονομή του '72 όταν ο Γουίλιαμς πήρε το πρώτο του Όσκαρ (για τις ενορχηστρώσεις του στον «Βιολιστή στη Στέγη») από τα χέρια της Μπέτι Γκρέιμπλ - που την επόμενη χρονιά θα πέθαινε πρόωρα - «μια σειρήνα των παιδικών μου χρόνων» την αποκαλεί. Για τις φιλίες του με όλους τους παλιούς, τα μεγαθήρια - η αλυσίδα που γράφαμε πιο πάνω. Για τον Μπέρναρντ Χέρμαν που τον μάλωνε να μην αναλαμβάνει διασκευές αλλά να γράφει την δική του μουσική. Για ομολόγους του που ήταν πάντοτε δυστυχείς (Νορθ, Ράκσιν, Γκόλντσμιθ), αφού πάντοτε είχαν φιλοδοξίες άλλης μουσικής και τις συμπίεζαν για να δουλεύουν. Για τις συμφωνικές ορχήστρες που άλλοτε ήταν πολύ συγκαταβατικές όταν επρόκειτο να αναλάβουν να παίξουν μουσική για τον κινηαμτογράφο.

Μιλούν γι' αυτόν ο Χάρισον Φορντ, ο Τζέιμς Μάνγκολντ, ο Κρις Κολούμπους, όλοι τους συγκινημένοι και εκθειαστικοί, για έναν άνθρωπο που έχει κοσμήσει τη ζωή μας, που με τις νότες συνόδευσε ταξίδια μας, όχι μόνο κινηματογραφικά τελικά. Να είναι καλά, να έχουμε να περιμένουμε την επόμενη δουλειά του, την επόμενη χαρά μας.

OSCARS 2024: Ποια ταινία θα κερδίσει; Ποια θα θέλαμε να κερδίσει; Οι προβλέψεις του ΣΙΝΕΜΑ (ΙΙ)Αφιέρωμα Στάνλεϊ Κιούμπρικ: Η φιλμογραφία μιας διάνοιας